Kenja meira,

Skipulagning feršar til Kenja

Hagnżt oršasambönd į kiswahili

VILLIDŻRASVĘŠIN ķ NORŠURHLUTANUM

ŽJÓŠFLOKKAR  KENJA

VAGGA MANNKYNS

TÖLFRĘŠI

KÖNNUN  INNLANDSINS SKRIŠDŻR og LAGARDŻR DŻRALĶFIŠ
FUGLAR
SKORDŻR
SAGAN

KENJA
MEIRA

Map of Kenya
.

.

Utanrķkisrnt.

SENDIRĮŠ og RĘŠISMENN

Booking.com

Heildarflatarmįliš er 582.644 km² og žar af žekja stöšuvötn 13.600 km².
Ķbśafjöldinn er u.ž.b 26 milljónir og žar af bśa 1,5 m. ķ Nairobi.

Tungumįlin eru kiswahili og enska. 

Trśarbrögš:  30% hallast aš trś forfešranna, andatrś, en 60% eru kristin og 10% ašhyllast islam.

Höfušborgin er Nęróbķ. 

Gjaldmišillinn er Kenja shilling (Ksh), sem skiptist ķ 100 sent.  Gengiš sveiflast talsvert og einungis er hęgt aš skipta ķ žennan gjaldmišil ķ landinu sjįlfu og óheimilt aš fara meš hann śr landi. 

Rafmagn:  240 volt og žriggja gata innstungur. 

Męlieingingar
:
  Metrakerfiš.

Sķmasamband:  Til Kenja frį Ķslandi 00-254-svęšisnśmer- ašalnśmer.

Tķmabelti:  Klukkan ķ Kenja er žremur tķmum į undan sumartķma į Ķslandi.  Dagurinn er nęstum jafnlangur nóttunni.  Sólarupprįs kl. 06:30 og sólsetur kl. 18:30.

Landslag:  Noršan Kenja eru eyšimerkur Sómalķu, Ežķópiu og Sśdan.  Austurlandamęrin liggja aš Sómalķu og Indlandshafi og ķ sušri og vestri eru Tansanķa og Śganda.

Helztu įrnar eru: Tana (700 km), Athi-Galana-Sabaki (390 km), Suam-Turkwel (380 km), Mara (290 km), Nzoia (260 km), Voi (210 km) og Uaso Nyiro (140 km).

Helztu stöšuvötnin eru:  Viktorķuvatn (3785 km²; tilheyrir Kenja),  Turkanavatn (6405 km²), Baringo         (130 km²), Naivasha (115 km²), Amboseli (0 - 115 km²; įrstķšabundiš), Magadi (100 km²), Jipe (40 km²),  Bogoria (34 km²), Nakuru (5- 30 km²; įrstķšabundiš) og Elementeita (18 km²).

Helztu fossar:  Gura (273 m), Kindaruma (135 m) og Nyahururu (73 m).

Loftslagiš:  Hęš landsins nęr allt frį sjįvarmįli upp ķ 5.200 m.  Breytileiki hita, śrkomu og rakastigs er gķfurlegur.  Loftslaginu er ķ grófum drįttum skipt eftir helztu landslagssvęšunum.

Sigdalurinn mikli og mišhįlendiš:  Loftslagiš į žessu svęši lķkist einna helzt svissnesku sumri, ferskt og örvandi.  Žaš er tempraš ķ misgenginu og norręnt į jöklum Kilimanjaro.

Nęróbķ er ķ 1661 m hęš.  Śrkoman ķ jślķ er 20 mm aš mešaltali.  Hįmarksśrkoman, 750 - 1000 mm, fellur ašallega į tķmabilunum marz til maķ og oktober til desember.  Sólskin er mest ķ febrśar, 9½ klst., og minnst ķ aprķl, 5 klst.  Lįgmarkshiti er 10 - 14°C og hįmarkshiti er 22 - 26°C.

Landiš umhverfis Nęróbķ, ķ 1500 - 2000 m hęš yfir sjó, er gjöfulasta landbśnašarsvęši Kenja og žar er framleišslan mest.  Ķ misgenginu er meira um kvikfįrrękt og beitilönd auk akuryrkju.

Mišhįlendiš umhverfis Kenjafjall og hęstu svęši Aberdaresfjalla safna mestu vatni vegna hinnar miklu śrkomu, sem er aš mešaltali 3000 mm į įri.  Mestur hluti vatnsins, sem rennur į yfirboršinu hverfur til ašalstöšuvatnanna ķ misgenginu.

Vestur-Kenja er heitt og rakt og śrkoman er tiltölulega jöfn allt įriš.  Mest rignir snemma kvölds.  Loftslagiš ķ Kisumu er nokkurs konar samnefnari fyrir svęšiš.  Bęrinn er ķ 1157 m hęš yfir sjó.  Lįgmarksśrkoman er 60 mm ķ jśnķ og hįmarkiš er 200 mm ķ aprķl og mešalįrsśrkoman er 1000 - 1300 mm.  Sólin skķn 7 - 9 klst. allt įriš.  Lįgmarkshiti er 14 - 18°C og hįmarkiš er 30 - 34°C.

Noršur- og Austur-Kenja.  Landslagiš er fjölbreytt, allt frį hraunaušnum viš Turkanavatn (mešalśrkoman vestan žess er 255 mm į įri og hitinn fer ķ 39°C) til sandaušnanna Chalbi ķ noršri, sem teygjast til Magadivatns ķ sušri, žar sem vatniš er blandaš matarsóda.  Žar nęr hitinn 38°C.  Žaš er erfitt aš finna einhvern samnefnara fyrir loftslagiš į žessu svęši en Garissa ķ 128 m hęš yfir sjó, viš yzta jašar steppubeltisins, er skįst til žess.  Lįgmarksśrkoman žar er 0 mm ķ jślķ og hįmarkiš er 80 mm ķ nóvember.  Mešalįrsśrkoma er į bilinu 255 - 510 mm.  Sólin skķn aš mešaltali 9 klst. į dag į įri.  Mešallįgmarkshiti er 22°C og mešalhįmarkiš er 34°C.

Strandhérušin.  Žaš er heitt į kóralströndunum og rakastigiš er u.ž.b. 70%.  Hafgolan dregur śr įhrifum hita og raka.  Ofan stranda er mjótt belti, žar sem eru ręktašir įvextir, hnetur, bašmull og nautgripir til mjólkurframleišslu.  Sķšan tekur viš hįlfeyšimörk, vaxin žyrnirunnum.  Loftslagiš ķ Mombasa gefur nokkuš góša hugmynd um svęšiš allt.  Borgin er ķ 17 m hęš yfir sjó.  Mešallįgmarksśrkoma er 20 mm ķ febrśar og hįmarkiš er 240 mm ķ maķ.  Įrlegt mešaltal er 1000 - 1250 mm.  Sólin skķn aš mešaltali 9 klst. į dag ķ marz og 7 ķ maķ.  Mešalįrshiti:  Lįgmark 22°C, hįmark 30°C.

Hegšunarvenjur
. 
Gestir ķ landinu ęttu aš gęta žess aš sżna hįttvķsi og landi og lżš viršingu .  Žaš sakar ekki aš beita neitunum og hafna żmsu, sem bošiš er falt.
Bezt er aš sżna yfirvöldum viršingu.  Žaš mį ekki taka myndir af forsetanum og öšrum hįtt settum mönnum.  Žaš er ekki leyft aš taka gjaldmišil landsins meš śr landi og sumum feršamönnum hefur oršiš žaš į, aš rķfa sešla fyrir framan tollverši.  Žvķ er afarilla tekiš, vegna žess aš žaš er óviršing ķ sjįlfu sér og ekki sķzt vegna žess aš mynd forsetans er į sešlunum.  Slķk hegšun getur haft erfišar afleišingar.
Žaš mį ekki taka myndir af fólki įn samžykkis žess, sem žżšir oftast aš kostar 10.- til 50.- shillinga.  Maasaimenn hafa fęrt sig upp į skaftiš og krefjast oft allt aš 10.- US$ fyrir myndatöku.  Žį er bezt aš segja žeim aš gleyma žvķ, sem žeir gera oftast strax, og bjóša žeim hiš sama og öšrum.  Ef žaš tekst ekki, er bezt aš leita į önnur miš.
Enginn skyldi lįta bera į peningaeign sinni, žvķ aš žaš getur oršiš of freistandi fyrir einhverja.

Aušvitaš skyldi enginn aš brjóta lög og reglur.  Mesta hęttan liggur ķ žvķ, aš skipta erlendum gjaldmišli fyrir innlendan śti į götu, aš verša eitthvaš į ķ umferšinni, aš žiggja žjónustu vęndiskvenna og aš kaupa eiturlyf.

Lögin eru fremur mild ķ Kenja, einkum gagnvart feršamönnum.  Komi til einhverra vandręša, er afgreišsla mįla hröš, lķkt og ķ brezka kerfinu.  Enginn er handtekinn įn heimildar, engum er haldiš įn įkęru og enginn er settur ķ gęzluvaršhald įn dómsmešferšar.  Žegar feršamenn lenda ķ klóm lögreglunnar fyrir lagabrot, er žeim oftast komiš fyrir ķ viškomandi sendirįši.  Sé brotiš alvarlegt, kemur fyrir, aš viškomandi feršamašur er fluttur śt į flugvöll og bešinn um aš koma ekki aftur til landsins.  Mjög fįir lenda ķ fangelsi, nema žeir fremji morš eša ašra stórglępi.  Sumir verša aš standa frammi fyrir dómara vegna minni brota, greiša sektir og yfirgefa landiš.  Vęndi er įhęttusamt fyrir feršamenn, einkum vegna śtbreišslu HIV veirunnar.  Vęndiskonurnar fį ekki reglulega lęknisskošun.  Žęr eru alls stašar, į börum hótelanna, ķ danshśsum og į götum śti.  Eina rįšiš er aš lįta ekki freistast.  Vęndi karlmanna er ķ vexti, einkum į ströndunum.  Blandi lögreglan sér ķ vęndisvišskipti, eiga feršamenn yfir höfši sér įkęru, mįlarekstur og hįar sektir.

Tungumįlin:  Margir, sem bśa inni ķ landi, skilja og tala ensku, žótt žeir séu fęrri en ķ strandhérušunum, žar sem meirihluti fólks er mśslimar, sem tala blöndu af afrķsku, arabķsku og indversku, kisvahili.  Žaš er ekki erfitt tungumįl og vel žess virši aš lęra nokkur orš ķ žvķ.  Enska er kennd ķ skólum um allt land, svo aš žaš er hęgt aš bjarga sér hvar sem er.  Ķ strandhérušunum hafa margir innfęddir lagt į sig aš lęra žżzku, frönsku og ķtölsku vegna žess, hve margir feršamenn koma frį žessum löndum.

Öryggisgęzla og glępir.  Kenja er mešal öruggari landa Afrķku, žótt erlendir gestir hafi oršiš fyrir įrįsum og įreitni nżlega.  Mannrįn og vopnuš rįn hafa leitt til stofnunar sérdeildar feršamannalögreglu.  Glępir eru algengir ķ borgum landsins og feršamenn ęttu aš fara varlega, einkum ķ Nęróbķ og viš komuna til landsins.  Skynsamlegast er aš fara ekki um dimm öngstręti og heimsękja ekki vafasamar krįr og dansstaši.  Sumir dansstašanna eru lķflegustu stašir borganna og engin įstęša til žess aš missa af fjörinu og lķfsreynslunni, sem žeim fylgir.  Žį er bezt aš fara ķ hópum og skipta ekki viš falar konur og menn.  Žaš er lķka góš regla aš taka ekki meiri peninga meš sér en žörf er į.  Fólk getur oršiš fyrir lķkamsįrįsum og vasažjófnaši.  Verši fólk fyrir slķku og hrópi „žjófur”, hefur žaš žau įhrif, aš allir taka til fótanna og elta žjófinn, sem fęr sķna refsingu ómęlda, ef hann nęst.  Žaš er žvķ betra aš nota žessa upphrópun ekki nema ķ ķtrustu neyš, ef viškomandi vill ekki verša valdur aš lķkamsmeišingum.

Naušganir og ašrir kynferšisglępir eru fįtķšir, žvķ aš fólkiš er ekki vant fordómum og hindrunum ķ kynlķfi.  Žvķ er lķklegra aš glępamenn, sem įreita feršamenn, séu į höttunum eftir veraldlegum eigum žeirra fremur en lķkamlegum samskiptum.

Hęttulegustu staširnir fyrir feršamenn eru fįmenn eša mannlaus strandsvęši og blönduš svallteiti.  Bķlažjófnašur er algengasti glępurinn ķ borgum landsins og innbrot eru nęstalgengust.  Feršamenn verša aš gęta sķn į żmiss konar bragšarefum, sem viršast sakleysiš og kurteisin uppmįluš og eru žjónustuliprir fram ķ fingurgóma.  Aušvitaš į ekki aš skilja veršmęti eftir į glįmbekk.  Verši fólk fyrir įrįsum eša įreitni, er naušsynlegt aš missa ekki stjórn į sér og hreyfa sig ekki snögglega til varnar eša flótta.  Bezt er aš gera žaš, sem glępamennirnir fara fram į innan skynsamlegra marka og nota heilbrigša skynsemi. 

Mannžröng og bragšarefirnir eru algengustu vandamįl feršamanna.

Noršantil ķ landinu eru sómölsku „shiftaklķkurnar” mesta vandamįliš vegna žjófnaša og feršamönnum hefur veriš rįšiš frį feršalögum žar.  Svipaš hefur lķka gerzt į svęši maasaimanna, en aš mestu vegna žess, feršamenn hafa sjįlfir ómešvitaš móšgaš innfędda.  Sléttur og steppur landsins eru aš mestu leyti örugg ķ žessu tilliti, ef fólk gętir sķn og notar heilbrigša skynsemi.

Leišin milli Mombasa og Lamu hefur veriš nokkuš hęttuleg fyrir rśtur undanfariš.  Shiftaklķkurnar hafa stöšvaš žęr og ręnt faržegana.  Žegar įstęša žykir til, eru sendar fylgirśtur meš vopnušum vöršum til aš gęta feršamanna.

Įvarpsvenjur
Žjónar eru oftast įvarpašir sem „steward” eša e.t.v. „bwana”, sem žżšir „herra”.
Almenningur (the hoi-polloi) er kallašur „wananchi” (kisvahili), sem žżšir ”fólkiš”.  Enska oršiš ķ sviganum hefur frekar nišrandi merkingu en kisvahilioršiš viršingarvott.
Žaš er ekki til framdrįttar aš nota oršin „svartur” eša „želdökkur” (black, coloured), heldur ętti aš segja afrķskur eša asķskur (African, Asian).
Eldra fólk (yfir 35 įra) er įvarpaš „mzee” (framb.: mim-zay).  Žaš er viršingarvottur, sem er hęgt aš nota alls stašar.  Konur eldri en 21 įrs eru įvörpašar „mama” og börn „toto”.  Viš heyrum stöšugt stagast į oršunum „wazungu” og „mzungu”, sem žżša hvķtt fólk og hvķtur mašur (fleirtala og eintala).

Žjórfé.  Venjulega nęgir aš bęta 10% viš reikninga į veitingastöšum, ef žau eru ekki žegar innifalin.  Góšum og greišviknum ökumönnum og leišsögumönnum (rśtur, leigubķlar) er greitt meira eša 3 US$ į dag į mann.  Margir skilja lķka eftir peninga fyrir herbergisžjónustu į hótelum, žegar dvöl lżkur.  Gott er aš miša viš 1 US$ į tösku, njóti fólk žjónustu buršarmanna.  Žaš er rįšiš frį žvķ aš gefa betlurum į götum śti peninga vegna žess aš hiš opinbera er aš reyna aš koma ķ veg fyrir betl.

Eiturlyf.  Hassjurtin vex villt og ķ miklu magni ķ Kenya og jónur eru kallašar „bhang” į mįli innfęddra.  Fólk getur sloppiš meš aš reykja hass, en žaš er samt sem įšur ólöglegt.  Margir feršamenn lenda ķ vandręšum viš brottför, žegar žaš finnst ķ holrśmi minjagripa.  Tollveršir žekkja allflestar ašferšir feršamanna til aš koma žessari bannvöru śr landi.  Ęska landsins sneišir aš langmestu hjį neyzlu haršari eiturlyfja og algengasta efniš, sem er neytt ķ landinu er miraagrasiš, sem er tuggiš og virkar eins og milt deyfilyf.  Žessi jurt er ręktuš ķ hęšunum fyrir ofan Meru og Embu og hiršingjarnir ķ noršurhlutanum neyta efnisins talsvert til aš auka śthald sitt og koma ķ veg fyrir svefn, žegar žeir gęta hjarša sinna į nóttunni.

Efnahagslķfiš.  Kenja er mešal fremstu śtflytjenda į gęšakaffi, tei og ananas.  Mikiš er flutt śt af landbśnašarvörum, blómum, sķsal o.fl.  Feršažjónustan er mikilvęg til öflunar erlends gjaldeyris.  Verzlun, banka- og tryggingastarfsemi og samgöngur skipa lķka veigamikinn sess ķ efnahagslķfinu.

Stjórnkerfiš.  Framkvęmdavaldiš er ķ höndum forsetans.  Hann hefur sér til ašstošar varaforseta og rįšherra, sem löggjafaržingiš kżs.  Til žingsins eru 158 žingmenn kosnir ķ almennum kosningum, forsetinn skipar 12 auk forseta žingsins og rķkissaksóknara.  Žingiš er kjöriš til 5 įra, nema aš forsetinn leysi žaš upp eša žaš sjįlft įkveši slķkt meš meirihluta atkvęša eša vantrausti į rķkisstjórn.

Ķ Kenja rķkir lżšręši og fyrstu fjölflokka kosningarnar fóru fram ķ landinu įriš 1992.  Nś eru 11 skrįšir stjórnmįlaflokkar ķ landinu.

Kenja er ašili aš mörgum Afrķku- og alžjóšlegum stofnunum, s.s. OAU (Organisation for African Unity), Brezka heimsveldinu og Sameinušu žjóšunum.

Oršstķr landsins fyrir efnahagslegan og stjórnmįlalegan stöšugleika allt frį stofnun lżšveldis įriš 1963 hefur dvķnaš nokkuš į sķšari įrum.  Fįtękt hefur aukizt og landiš hefur ķ auknum męli žegiš ašstoš żmissa alžjóšlegra hjįlparstofnana og žróunarašstoš. 

 TIL BAKA     Feršaheimur - Garšastręti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM