Heildarflatarmįliš
er 582.644 km² og žar af žekja stöšuvötn 13.600 km².
Ķbśafjöldinn
er u.ž.b 26 milljónir og žar af bśa 1,5 m. ķ Nairobi.
Tungumįlin
eru kiswahili og enska.
Trśarbrögš: 30% hallast aš trś forfešranna, andatrś, en 60% eru
kristin og 10% ašhyllast islam.
Höfušborgin
er Nęróbķ.
Gjaldmišillinn
er
Kenja shilling (Ksh), sem skiptist ķ 100 sent.
Gengiš sveiflast talsvert og einungis er hęgt aš skipta ķ žennan
gjaldmišil ķ landinu sjįlfu og óheimilt aš fara meš hann śr
landi.
Rafmagn:
240 volt og žriggja gata innstungur.
Męlieingingar:
Metrakerfiš.
Sķmasamband:
Til Kenja frį Ķslandi 00-254-svęšisnśmer- ašalnśmer.
Tķmabelti:
Klukkan
ķ Kenja er žremur tķmum į undan sumartķma į Ķslandi. Dagurinn er nęstum jafnlangur nóttunni. Sólarupprįs kl. 06:30 og sólsetur kl. 18:30.
Landslag:
Noršan Kenja eru eyšimerkur Sómalķu, Ežķópiu og Sśdan.
Austurlandamęrin liggja aš Sómalķu og Indlandshafi og ķ sušri
og vestri eru Tansanķa og Śganda.
Helztu
įrnar eru:
Tana (700 km), Athi-Galana-Sabaki (390 km), Suam-Turkwel (380 km), Mara
(290 km), Nzoia (260 km), Voi (210 km) og Uaso Nyiro (140 km).
Helztu
stöšuvötnin eru:
Viktorķuvatn
(3785 km²; tilheyrir Kenja), Turkanavatn (6405 km²), Baringo (130 km²),
Naivasha (115 km²), Amboseli (0 - 115 km²; įrstķšabundiš), Magadi
(100 km²), Jipe (40 km²), Bogoria (34 km²), Nakuru (5- 30 km²; įrstķšabundiš) og
Elementeita (18 km²).
Helztu fossar:
Gura (273 m), Kindaruma (135 m) og Nyahururu (73 m).
Loftslagiš: Hęš landsins nęr allt frį sjįvarmįli upp ķ 5.200 m.
Breytileiki hita, śrkomu og rakastigs er gķfurlegur.
Loftslaginu er ķ grófum drįttum skipt eftir helztu landslagssvęšunum.
Sigdalurinn
mikli og mišhįlendiš:
Loftslagiš
į žessu svęši lķkist einna helzt svissnesku sumri, ferskt og örvandi.
Žaš er tempraš ķ misgenginu og norręnt į jöklum
Kilimanjaro.
Nęróbķ
er ķ 1661 m hęš. Śrkoman
ķ jślķ er 20 mm aš mešaltali.
Hįmarksśrkoman, 750 - 1000 mm, fellur ašallega į tķmabilunum
marz til maķ og oktober til desember.
Sólskin er mest ķ febrśar, 9½ klst., og minnst ķ aprķl, 5
klst. Lįgmarkshiti er 10 -
14°C og hįmarkshiti er 22 - 26°C.
Landiš
umhverfis Nęróbķ, ķ 1500 - 2000 m hęš yfir sjó, er gjöfulasta
landbśnašarsvęši Kenja og žar er framleišslan mest.
Ķ misgenginu er meira um kvikfįrrękt og beitilönd auk
akuryrkju.
Mišhįlendiš
umhverfis Kenjafjall og hęstu svęši Aberdaresfjalla safna mestu vatni
vegna hinnar miklu śrkomu, sem er aš mešaltali 3000 mm į įri.
Mestur hluti vatnsins, sem rennur į yfirboršinu hverfur til ašalstöšuvatnanna
ķ misgenginu.
Vestur-Kenja
er heitt og rakt og śrkoman er tiltölulega jöfn allt įriš. Mest rignir snemma kvölds.
Loftslagiš ķ Kisumu er nokkurs konar samnefnari fyrir svęšiš.
Bęrinn er ķ 1157 m hęš yfir sjó.
Lįgmarksśrkoman er 60 mm ķ jśnķ og hįmarkiš er 200 mm ķ
aprķl og mešalįrsśrkoman er 1000 - 1300 mm.
Sólin skķn 7 - 9 klst. allt įriš.
Lįgmarkshiti er 14 - 18°C og hįmarkiš er 30 - 34°C.
Noršur- og Austur-Kenja.
Landslagiš er fjölbreytt, allt frį hraunaušnum viš
Turkanavatn (mešalśrkoman vestan žess er 255 mm į įri og hitinn fer
ķ 39°C) til sandaušnanna Chalbi ķ noršri, sem teygjast til
Magadivatns ķ sušri, žar sem vatniš er blandaš matarsóda.
Žar nęr hitinn 38°C. Žaš
er erfitt aš finna einhvern samnefnara fyrir loftslagiš į žessu svęši
en Garissa ķ 128 m hęš yfir sjó, viš yzta jašar steppubeltisins,
er skįst til žess. Lįgmarksśrkoman
žar er 0 mm ķ jślķ og hįmarkiš er 80 mm ķ nóvember.
Mešalįrsśrkoma er į bilinu 255 - 510 mm. Sólin skķn aš mešaltali 9 klst. į dag į įri.
Mešallįgmarkshiti er 22°C og mešalhįmarkiš er 34°C.
Strandhérušin.
Žaš er heitt į kóralströndunum og rakastigiš er u.ž.b.
70%. Hafgolan dregur śr įhrifum
hita og raka. Ofan stranda
er mjótt belti, žar sem eru ręktašir įvextir, hnetur, bašmull og
nautgripir til mjólkurframleišslu.
Sķšan tekur viš hįlfeyšimörk, vaxin žyrnirunnum.
Loftslagiš ķ Mombasa gefur nokkuš góša hugmynd um svęšiš
allt. Borgin er ķ 17 m hęš
yfir sjó. Mešallįgmarksśrkoma
er 20 mm ķ febrśar og hįmarkiš er 240 mm ķ maķ.
Įrlegt mešaltal er 1000 - 1250 mm.
Sólin skķn aš mešaltali 9 klst. į dag ķ marz og 7 ķ maķ.
Mešalįrshiti: Lįgmark
22°C, hįmark 30°C.
Hegšunarvenjur.
Gestir
ķ landinu ęttu aš gęta žess aš sżna hįttvķsi og landi og lżš
viršingu . Žaš sakar
ekki aš beita neitunum og hafna żmsu, sem bošiš er falt.
Bezt
er aš sżna yfirvöldum viršingu.
Žaš mį ekki taka myndir af forsetanum og öšrum hįtt settum
mönnum. Žaš er ekki
leyft aš taka gjaldmišil landsins meš śr landi og sumum feršamönnum
hefur oršiš žaš į, aš rķfa sešla fyrir framan tollverši.
Žvķ er afarilla tekiš, vegna žess aš žaš er óviršing ķ
sjįlfu sér og ekki sķzt vegna žess aš mynd forsetans er į sešlunum. Slķk hegšun getur haft erfišar afleišingar.
Žaš
mį ekki taka myndir af fólki įn samžykkis žess, sem žżšir oftast
aš kostar 10.- til 50.- shillinga. Maasaimenn hafa fęrt sig upp į skaftiš og krefjast oft
allt aš 10.- US$ fyrir myndatöku.
Žį er bezt aš segja žeim aš gleyma žvķ, sem žeir gera
oftast strax, og bjóša žeim hiš sama og öšrum.
Ef žaš tekst ekki, er bezt aš leita į önnur miš.
Enginn
skyldi lįta bera į peningaeign sinni, žvķ aš žaš getur oršiš of
freistandi fyrir einhverja.
Aušvitaš
skyldi enginn aš brjóta lög og reglur.
Mesta hęttan liggur ķ žvķ, aš skipta erlendum gjaldmišli
fyrir innlendan śti į götu, aš verša eitthvaš į ķ umferšinni, aš
žiggja žjónustu vęndiskvenna og aš kaupa eiturlyf.
Lögin
eru fremur mild ķ Kenja, einkum gagnvart feršamönnum.
Komi til einhverra vandręša, er afgreišsla mįla hröš, lķkt
og ķ brezka kerfinu. Enginn
er handtekinn įn heimildar, engum er haldiš įn įkęru og enginn er
settur ķ gęzluvaršhald įn dómsmešferšar.
Žegar feršamenn lenda ķ klóm lögreglunnar fyrir lagabrot, er
žeim oftast komiš fyrir ķ viškomandi sendirįši.
Sé brotiš alvarlegt, kemur fyrir, aš viškomandi feršamašur
er fluttur śt į flugvöll og bešinn um aš koma ekki aftur til
landsins. Mjög fįir lenda
ķ fangelsi, nema žeir fremji morš eša ašra stórglępi. Sumir verša aš standa frammi fyrir dómara vegna minni
brota, greiša sektir og yfirgefa landiš.
Vęndi er įhęttusamt fyrir feršamenn, einkum vegna śtbreišslu
HIV veirunnar. Vęndiskonurnar
fį ekki reglulega lęknisskošun.
Žęr eru alls stašar, į börum hótelanna, ķ danshśsum og į
götum śti. Eina rįšiš
er aš lįta ekki freistast. Vęndi
karlmanna er ķ vexti, einkum į ströndunum.
Blandi lögreglan sér ķ vęndisvišskipti, eiga feršamenn yfir
höfši sér įkęru, mįlarekstur og hįar sektir.
Tungumįlin:
Margir,
sem bśa inni ķ landi, skilja og tala ensku, žótt žeir séu fęrri
en ķ strandhérušunum, žar sem meirihluti fólks er mśslimar, sem
tala blöndu af afrķsku, arabķsku og indversku, kisvahili.
Žaš er ekki erfitt tungumįl og vel žess virši aš lęra
nokkur orš ķ žvķ. Enska
er kennd ķ skólum um allt land, svo aš žaš er hęgt aš bjarga sér
hvar sem er. Ķ strandhérušunum
hafa margir innfęddir lagt į sig aš lęra žżzku, frönsku og ķtölsku
vegna žess, hve margir feršamenn koma frį žessum löndum.
Öryggisgęzla og glępir. Kenja er mešal öruggari landa Afrķku, žótt erlendir
gestir hafi oršiš fyrir įrįsum og įreitni nżlega.
Mannrįn og vopnuš rįn hafa leitt til stofnunar sérdeildar feršamannalögreglu.
Glępir eru algengir ķ borgum landsins og feršamenn ęttu aš
fara varlega, einkum ķ Nęróbķ og viš komuna til landsins.
Skynsamlegast er aš fara ekki um dimm öngstręti og heimsękja
ekki vafasamar krįr og dansstaši.
Sumir dansstašanna eru lķflegustu stašir borganna og engin įstęša
til žess aš missa af fjörinu og lķfsreynslunni, sem žeim fylgir.
Žį er bezt aš fara ķ hópum og skipta ekki viš falar konur
og menn. Žaš er lķka góš
regla aš taka ekki meiri peninga meš sér en žörf er į.
Fólk getur oršiš fyrir lķkamsįrįsum og vasažjófnaši. Verši fólk fyrir slķku og hrópi žjófur, hefur žaš
žau įhrif, aš allir taka til fótanna og elta žjófinn, sem fęr sķna
refsingu ómęlda, ef hann nęst. Žaš
er žvķ betra aš nota žessa upphrópun ekki nema ķ ķtrustu neyš,
ef viškomandi vill ekki verša valdur aš lķkamsmeišingum.
Naušganir
og ašrir kynferšisglępir eru fįtķšir, žvķ aš fólkiš er ekki
vant fordómum og hindrunum ķ kynlķfi. Žvķ er lķklegra aš glępamenn, sem įreita feršamenn, séu
į höttunum eftir veraldlegum eigum žeirra fremur en lķkamlegum
samskiptum.
Hęttulegustu
staširnir fyrir feršamenn eru fįmenn eša mannlaus strandsvęši og
blönduš svallteiti. Bķlažjófnašur
er algengasti glępurinn ķ borgum landsins og innbrot eru nęstalgengust.
Feršamenn verša aš gęta sķn į żmiss konar bragšarefum,
sem viršast sakleysiš og kurteisin uppmįluš og eru žjónustuliprir
fram ķ fingurgóma. Aušvitaš
į ekki aš skilja veršmęti eftir į glįmbekk.
Verši fólk fyrir įrįsum eša įreitni, er naušsynlegt aš
missa ekki stjórn į sér og hreyfa sig ekki snögglega til varnar eša
flótta. Bezt er aš gera
žaš, sem glępamennirnir fara fram į innan skynsamlegra marka og nota
heilbrigša skynsemi.
Mannžröng
og bragšarefirnir eru algengustu vandamįl feršamanna.
Noršantil
ķ landinu eru sómölsku shiftaklķkurnar mesta vandamįliš
vegna žjófnaša og feršamönnum hefur veriš rįšiš frį feršalögum
žar. Svipaš hefur lķka
gerzt į svęši maasaimanna, en aš mestu vegna žess, feršamenn hafa
sjįlfir ómešvitaš móšgaš innfędda.
Sléttur og steppur landsins eru aš mestu leyti örugg ķ žessu
tilliti, ef fólk gętir sķn og notar heilbrigša skynsemi.
Leišin
milli Mombasa og Lamu hefur veriš nokkuš hęttuleg fyrir rśtur
undanfariš. Shiftaklķkurnar
hafa stöšvaš žęr og ręnt faržegana.
Žegar įstęša žykir til, eru sendar fylgirśtur meš vopnušum
vöršum til aš gęta feršamanna.
Įvarpsvenjur
Žjónar
eru oftast įvarpašir sem steward eša e.t.v. bwana, sem
žżšir herra.
Almenningur
(the hoi-polloi) er kallašur wananchi (kisvahili), sem žżšir
fólkiš. Enska oršiš
ķ sviganum hefur frekar nišrandi merkingu en kisvahilioršiš viršingarvott.
Žaš
er ekki til framdrįttar aš nota oršin svartur eša želdökkur
(black, coloured), heldur ętti aš segja afrķskur eša asķskur
(African, Asian).
Eldra
fólk (yfir 35 įra) er įvarpaš mzee (framb.: mim-zay).
Žaš er viršingarvottur, sem er hęgt aš nota alls stašar.
Konur eldri en 21 įrs eru įvörpašar mama og börn
toto. Viš heyrum stöšugt stagast į oršunum wazungu og
mzungu, sem žżša hvķtt fólk og hvķtur mašur (fleirtala og
eintala).
Žjórfé.
Venjulega nęgir aš bęta 10% viš reikninga į veitingastöšum,
ef žau eru ekki žegar innifalin.
Góšum og greišviknum ökumönnum og leišsögumönnum (rśtur,
leigubķlar) er greitt meira eša 3 US$ į dag į mann.
Margir skilja lķka eftir peninga fyrir herbergisžjónustu į hótelum,
žegar dvöl lżkur. Gott
er aš miša viš 1 US$ į tösku, njóti fólk žjónustu buršarmanna.
Žaš er rįšiš frį žvķ aš gefa betlurum į götum śti
peninga vegna žess aš hiš opinbera er aš reyna aš koma ķ veg fyrir
betl.
Eiturlyf.
Hassjurtin vex villt og ķ miklu magni ķ Kenya og jónur eru
kallašar bhang į mįli innfęddra.
Fólk getur sloppiš meš aš reykja hass, en žaš er samt sem
įšur ólöglegt. Margir
feršamenn lenda ķ vandręšum viš brottför, žegar žaš finnst ķ
holrśmi minjagripa. Tollveršir
žekkja allflestar ašferšir feršamanna til aš koma žessari bannvöru
śr landi. Ęska landsins
sneišir aš langmestu hjį neyzlu haršari eiturlyfja og algengasta
efniš, sem er neytt ķ landinu er miraagrasiš, sem er tuggiš og
virkar eins og milt deyfilyf. Žessi
jurt er ręktuš ķ hęšunum fyrir ofan Meru og Embu og hiršingjarnir
ķ noršurhlutanum neyta efnisins talsvert til aš auka śthald sitt og
koma ķ veg fyrir svefn, žegar žeir gęta hjarša sinna į nóttunni.
Efnahagslķfiš. Kenja er mešal fremstu śtflytjenda į gęšakaffi, tei og
ananas. Mikiš er flutt śt
af landbśnašarvörum, blómum, sķsal o.fl.
Feršažjónustan er mikilvęg til öflunar erlends gjaldeyris.
Verzlun, banka- og tryggingastarfsemi og samgöngur skipa lķka
veigamikinn sess ķ efnahagslķfinu.
Stjórnkerfiš.
Framkvęmdavaldiš er ķ höndum forsetans.
Hann hefur sér til ašstošar varaforseta og rįšherra, sem
löggjafaržingiš kżs. Til žingsins eru 158
žingmenn kosnir ķ almennum kosningum, forsetinn skipar 12 auk forseta
žingsins og rķkissaksóknara. Žingiš
er kjöriš til 5 įra, nema aš forsetinn leysi žaš upp eša žaš sjįlft
įkveši slķkt meš meirihluta atkvęša eša vantrausti į rķkisstjórn.
Ķ
Kenja rķkir lżšręši og fyrstu fjölflokka kosningarnar fóru fram
ķ landinu įriš 1992. Nś
eru 11 skrįšir stjórnmįlaflokkar ķ landinu.
Kenja
er ašili aš mörgum Afrķku- og alžjóšlegum stofnunum, s.s. OAU
(Organisation for African Unity), Brezka heimsveldinu og Sameinušu žjóšunum.
Oršstķr
landsins fyrir efnahagslegan og stjórnmįlalegan stöšugleika allt frį
stofnun lżšveldis įriš 1963 hefur dvķnaš nokkuš į sķšari įrum.
Fįtękt hefur aukizt og landiš hefur ķ auknum męli žegiš ašstoš
żmissa alžjóšlegra hjįlparstofnana og žróunarašstoš. |