Sjįvarhiti.
Heimshöfin eru vķšast lagskipt eftir hitastigi.
Nešstu djśplögin eru mjög köld.
Hitasveiflur eru miklar ķ yfirboršslögunum, all nišur į 300
m dżpi. Mešfram ströndum
Noršur- og Miš-Amerķku, ķ tempraša beltinu, leikur kaldur straumur
um grunnsęviš, ólķkt žvķ, sem gerist ķ Miš- og Vestur-Kyrrahafi.
Sjįvarhiti ķ Noršur-Kyrrahafi er oftast hęrri en ķ sušurhlutanum
vegna žess aš žar eru stęrri landmassar og įhrifa Sušurskautsins
ķ sušri. Mikill munur er į hita- og seltustigi efri og nešri sjįvarlaganna.
Ķ dżpri lögunum (80%) er tiltölulega stöšugt hita- og
seltustig. Žar er mešalhitinn
3,5°C.
Selta
yfirboršs Kyrrahafsins fer ašallega eftir vindum, śrkomu og uppgufun.
Į lognsvęšum og žar sem vindar eru breytilegir viš mišbaug
er seltan minni en į stašvindabeltinu.
Innan mišbaugsbeltisins er śrkoman talsverš og uppgufun er lķtil
vegna hęgs vinds og tiltölulega skżjašs himins.
Mešalseltan į žessu belti er 3,4. Mesta seltan męlist ķ śthafinu sušaustanveršu, žar sem hśn er
3,7 aš mešaltali. Ķ
stašvindabeltinu ķ Noršur-Kyrrahafi er hįmarkiš 3,6.
Viš Sušurheimskautslandiš er seltan minni en 3,4 og minnst
er hśn allranyrzt, minni en 3,2.
Mikil
śrkoma į vestursvęšinu ķ tengslum viš monsśnvindana dregur
verulega śr seltunni. Įrstķšabundnar
sveiflur bįšum megin hafsins vegna breytinga yfirboršsstrauma eru
talsveršar.
Yfirboršsstraumar.
Stašvindar Kyrrahafsins knżja yfirboršssjó til vesturs og
mynda Noršur- og Sušur-Miöbaugsstraumana, sem liggja um 15°N og 15°S.
Milli žessar mišbaugsstrauma er įberandi gagnstreymi, sem nęr
frį Filipseyjum til stranda Ekvadors.
Meginhluti Noršur-Mišbaugsstraumsins sveigir til noršurs ķ
grennd viš Filipseyjar og myndar hlżjan Kuroshio-strauminn (Japansstrauminn).
Austan Japans sveigir hann til austurs og viš 160°A fęr hann
nafiš Austur-Kyrrahafsstraumurinn.
Yfirboršssjórinn ķ Beringsundinu myndir andsólarsinnis
hringrstreymi. Sušurarmur
Kamchatka-straumsins veršur aš hinum kalda Oya-straumi, sem liggur
austan Honshu og sameinast žar hlżjum Kuroshio-straumnum nęrri 36°N.
Hinn kaldi Kalifornķustraumur, sem liggur til noršausturs,
myndar austurhluta Noršur-Mišbaugskerfisins, sem liggur til baka ķ
andstęša įtt.
Meginhluti
Sušur-Mišbaugsstraumsins kvķslast ķ žrennt į vesturleiš sinni.
Tvęr vestari kvķslarnar sveigja til sušurs viš Strendur Įstralķu
og mynda Austur-Įstralķustrauminn, sem veršur aš Tasmanķustraumnum
og snżr viš til noršausturs og hverfur vestan Nżja-Sjįlands.
Austurkvķslin liggur fyrst til sušurs, mešfram 180°
lengdarbaugnum, įšur en hann sveigir til austurs ķ kringum 50°S sem
hinn hlżi Sušur-Kyrrahafsstraumur. Žegar hann kemur į milli 80°V og 90°V sveigir hann til noršurs og sķšan til vesturs sem Mentor-straumurinn
og sameinast Sušur-Mišbaugsstraumnum į nż.
Hinn kaldi Pólstraumur, sem liggur umhverfis Sušurskautiš, er
į milli žess og Sušur-Kyrrahafsstraumsins.
Žegar hann kemur aš ströndum Sušur-Amerķku viš 45°S,
liggur ein kvķsl hans til noršurs mešfram ströndinni og heitir žar
Perś- eša Humbolt-straumur. Hin
kvķslin liggur til sušurs ķ gegnum Drake-sund.
Öšru
hverju, venjulega meš 3-4 įra millibili, myndast afbrigšilegt įstand,
El Nino, ķ strauma- og loftslagskerfi Sušur-Kyrrahafsins.
Žetta įstand skapast af óvenjulega heitum sjó viš strendur
hitabeltishluta Sušur-Amerķku, sem veldur breytingum į
loftslagsmunstrinu į žessum slóšum.
Žessar breytingar hafa įhrif į fiskveišar, landbśnaš og śrkomumunstur
mešfram ströndum Sušur-Amerķku.
Žegar žessi óregla er hvaš mögnušust, getur hśn valdiš
afbrigšilegu vešurfari į hitabeltissvęšum og sušurhluta śthafsins
og ķ noršausturhluta Sušur-Amerķku, Asķu og Noršur-Amerķku.
Nešansjįvarstraumar.
Könnun hita og seltu į mismunandi dżpi leišir ķ ljós skżrt
afmörkuš nešansjįvarbelti. Svo
viršist sem kaldi sjórinn hafi mest įhrif į upp- og nišurstreymiš
ķ strauminum umhverfis Sušurskautiš.
Žessi kaldi og žungi sjór sekkur og dreifist til noršurs og
myndar botnlag meiri hluta Kyrrahafsins.
Vķsindamenn hallast aš žvķ, aš žessi kaldi sjór streymi
til noršurs meš botni Vestur-Kyrrahafsins frį Sušurskautslandinu til
Japans. Kvķslar frį žessum
straumi liggja til austurs og sķšan aftur ķ įtt aš bįšum pólum
jaršar.
Djśpsjįvarhringrįsin veršur fyrir įhrifum frį sökkvandi sjó, žar
sem straumakerfi ķ efri lögum mętast.
Innan hitabeltissvęšisins sekkur hlżr sjór viš slķkar ašstęšur
nišur į 100 m dżpi og dreifist lįrétt.
Jašartrópķsk samrunasvęši eru milli 35° og 40°N og S.
Sjórinn sekkur ę dżpra meš aukinni fjarlęgš frį mišbaug
og dreifist
lįrétt. Samrunasvęšin
ķ Sušur-ķshafinu eru žar sem vestanvindar eru rķkjandi. Svipaša sögu er aš segja um samskonar svęši ķ Noršur-Ķshafinu
ķ noršausturhluta Kyrrahafsins.
Žaš
er óhjįkvęmilegt, aš kaldur sjór stķgi upp til yfirboršslaganna
vegna žessa nišurstreymis og uppstreymisins veršur vart į öšrum
samrunasvęšum straumakerfa, s.s. mešfram kaldstraumaströndum Noršur-
og Sušur-Amerķku, žar sem aušvelt er aš fylgjast meš žvķ.
Sjįvarföll.
Ķ Atlantshafi eru flóš og fjara vķšast tvisvar į sólarhring
en oft einu sinni eša blandaš ķ Kyrrahafi.
Žar sem sjįvarfalla gętir ašeins einu sinni į sólarhring er
hringurinn ķ kringum 24 klst. og 50 mķnśtur.
Slķkra sjįvarfalla gętir ķ Tonkinflóa og viš Tęland ķ Sušaustur-Asķu,
ķ Javahafi viš Indónesķu og ķ Bismarck- og Salómonshöfum noršan
og austan Nżju-Gķneu. Blönduš
sjįvarföll (bęši einu sinni og tvisvar į dag) einkennast af óreglu
milli flóšs og fjöru og gętir vķšast annars stašar ķ Kyrrahafinu.
Sums
stašar ķ Sušur-Kyrrahafi hefur sólin įhrif į sjįvarföllin, sem gętir
į sama tķma į hverjum degi ķ nokkra daga ķ röš.
Viš Tahķtķ gerist žetta reglulega meš flóši um hįdegi og
mišnętti og fjöru kl. 06:00 og 18:00.
Almennt
er munur flóšs og fjöru ķ Kyrrahafi lķtill.
Viš Tahķtķ er hann ķ kringum 33 sentimetrar, Honululu 66 sm,
Yokohama er hann sjaldan meiri en 165 sm og viš Hornhöfša er munurinn
oft13,2 m. |