Bútan meira,
Flag of Bhutan

SKOÐUNARVERT HAGNÝTAR  UPPLÝSINGAR AFÞREYING og 
UPPÁKOMUR
SAGAN

BÚTAN
MEIRA

Map of Bhutan
.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Landið liggur á milli 26°50' og 28°20'N og 88°50' og 92°50'A.  Norðan þess er kínverska sjálfstjórnarsvæðið Tíbet og að vestan, sunnan og austan eru indversku ríkin Sikkim, Vestur-Bengal og Arunachal Pradesh.  Bútan er mjög  sundurskorið hálendi og hæðarmunur er mikill.  Jökli hulinn Kulakangri-tindur norður í Himalajafjöllum er 7554 m hár og þaðan lækkar landið á 140 km breiðri spildu til suðurs, niður í djúpa dali við þverár Brahmaputra í 2000-3000 m hæð og alla leið niður í frumskógana á sléttum Ganges og Brahma-putra í 160 m hæð.

Loftslagið fer að mestu eftir hæð landshlutanna yfir sjávarmáli.  Efst er heimskautaloftslag, svaltemprað á miðhálendinu og jaðartrópískt monsúnloftslag þar sem lægst er syðst.  Á sumrin er úrkoman mest (80%), 2500 mm syðst og 5000 mm í fjöllunum.  Árstíðirnar fjórar eru líkar hinum mið-evrópsku.  Oft blása kaldir vindar niður úr fjöllunum.

Gróðurinn og dýralífið er háð loftslaginu og hæð yfir sjó.  Efst í fjöllunum vex Alpagróður, graslendi með birkiskógum.  Sígrænn blandskógur vex á miðhálendinu og jaðartrópískur regnskógur á láglendinu.  Fjöldi jurtategunda er mikill og sérstaka athygli vekja orkídeurnar.

Það er gaman að skoða dýralífið í Manasvillidýragarðinum (Manas Game Sanctuary) í suðurhlutanum (nashyrningar, tígrar, hlébarðar, fílar, birnir, buffalar, hirtir, pýtonslöngur og langúrapar).  Þarna er líka mikill fjöldi hitabeltisfugla, sem bezt er að skoða á veturna.

Íbúarnir.  Samkvæmt opinberum tölum eru íbúar landsins 1,4 milljónir talsins.  Langflestir þeirra búa breiðum og frjósömum dölum Himalajafjallanna í 1200 til 3500 m hæð yfir sjó.  Þar strita þeir við stallaræktun hrísgrjóna, hveitis, maís, bókhveitis og ýmiss konar grænmetis og ávaxta.  Suður- og austurhlutar landsins eru þéttbýlastir.  U.þ.b. tveir þriðju hlutar íbúanna eru Bothia (Bhutija) og Lhopa af tíbetskum uppruna.  Þetta fólk býr aðallega í norður- og miðhlutum landsins og er Buddhatrúar.  Fjórðungur íbúanna er afkomendur innflytjenda, sem komu til landsins seint á 19. öld frá Nepal og býr í suðurhlutanum.  Þetta fólk talar nepölsku og er hindúatrúar.  Shartshopfólkið býr í austurhlutanum í kringum Tashigang.  Þessi ættbálkur hefur búið lengst í landinu og er skyldur fjallafólkinu í Norðaustur-Indlandi.  Annar minnihluta-hópur, Leptsha (Rong), býr í vesturhlutanum og er Buddhatrúar.

Bútanar eru þekktir fyrir vingjarnleik, gestrisni og umburðalyndi. Fjallafólkið er varkárt og yfirvegað í skoðunum og lætur sér fátt um framfarir og breytingar í heiminum finnast.  Það flytur afurðir sínar til flestra markaða á láglendinu og selur þær þar.  Alls staðar í sveitum landsins býr fólkið við sömu nægjusemi og fyrrum.  Það býr í stórum, ferhyrndum, hvítum húsum úr grjóti, timbri og leir og skreytir þau með litríkum myndum.  Þökin eru úr steinflög-um, sem eru fergðar með grjóti til að varna foki, þegar vindar blása af fjöllum.  Viðskiptin í sveitunum byggjast enn þá á vöruskiptum, en í suðurhlutanum er farið að nota gjaldmiðil.

Ólæsi er 90%.  Skortur á kennurum og samgönguerfiðleikar gera það að verkum, að aðeins 15% barna geta notið skólagöngu.

Trúarbrögð.  Drukpa-Buddhatrú er ríkistrú.  Hún er grein af Kagjud-kenningum Mahayana-Buddhatrúar (rauðhettumunkar; regla Pantshen Lama).  Helgisiðir þessara trúarbragða eru félagslegur grundvöllur ríkisins.  Merki þeirra er að finna í öllum siðum og lífsviðhorfum íbúanna, þótt fjórðungur þeirra séu hindúar.

Tungumál.  Dsongkha er ríkismálið.  Það er tíbetsk mállýzka með mörgum séreinkennum, einkum í framburði.  Ritmálið er ukan.  Tshokay er hið hefðbundna ritmál og er notað í klausturskólunum.  Mállýzkurnar eru mjög mismunandi, jafnvel í sama dalnum, og valda erfiðleikum í samskiptum fólks.  Shartshopkha er útbreidd mállýzka á svæðinu í kringum Tashigang í austurhlutanum, bumthangha í miðhlutanum og nepalska er töluð í suðurhlutanum.

Enska hefur verið kennd í skólum frá árinu 1960.  Það vantar þó mikið á, að enskukunnáttan sé nægileg, en fólk, sem hefur samneyti við erlenda gesti, spjarar sig ágætlega.

Bútanar búa við trúarlega og menningarlega arfleifð frá Tíbet, Kína, Indlandi og Nepal og varðveita hana betur en fólkið í upprunalöndunum.  Það er fjölmargt, sem mælir með heimsókn til Bútan:  Undurfögur náttúra og landslag, litskrúðugar trúarhátíðir, falleg klaustur og aðrar byggingar og elskulegt fólk.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM