Lega, vegalengdir o.fl.  Martinique liggur á milli 14°23' og 14°53' N og á 61° V.  Hún er vinsælasti dvalarstaður evrópskra ferðamanna í Karíbahafi, landslag er fagurt og fjölbreytt, franskar venjur eru í hávegum hafðar og evrópsk þægindi án þess að þau hafi áhrif á hið suðræna hitabeltisumhverfi.

Mesta lengd eyjarinnar frá suðri til norðurs er 60 km, breiðust er hún u.þ.b. 30 km og mjóst er hún tæplega 10 km.  Hún er fjalllend og hæsta fjallið, eldfjallið Montagne Pelée, sem er á norðurhlutanum, er 1.397 m hátt.  Austurströndin er mjög gljúfrótt með fjölda víkna en vesturströndin er mun vinalegri, þótt góðar baðstrendur séu hringinn í kringum eyjuna.  Þær eru einna beztar, og skjólsælastar á suður- og suðausturströndinni, því að brimið fyrir norðurströndinni er hættulegt sundmönnum.  Þegar horft er á þessa þverhníptu eldfjallaeyju úr fjarska, hefur hún ekki beinlínis á sér aðlaðandi yfirbragð, en þegar nær er komið fara einstakir fagrir drættir hennar að koma í ljós.

Auk eldfjallsins Mt. Pelée er að finna eldfjallið Piton du Carbet (1.196 m) á norðurhluta eyjarinnar í bakgrunni höfuðborgarinnar.  Bæði eldfjöllin teygja sig til strandar og eru sundurskorin af fjölda vatnsrása.  Framburður ánna hefur myndað og hleður enn þá upp flatlendi í vogum og víkum, einkum Lamentinsléttuna langt inn í land frá Fort-de-Francevíkinni.

Suðurhlutinn er líka fjalllendur, þótt hann sé ekki eins hár og norðurhlutinn.  Þar rísa Mornes, sem eru fell með kúptum eða flötum toppum og hlíðabrattar.  Eldfjallið Volcan du Vauclin er hið eina þeirra, sem nær 500 m. hæð yfir sjó.

Athyglisverðasti staðurinn á Suðurlandinu er Savane des Pétrifications, þar sem er að finna steinrunnin tré og hálfeðalsteina, einkum jaspís.

Furðulega sköpuð kalklög frá tertíer mynda yzta suðausturhlutann.  Margar ár hafa myndað fallega fossa, gil og gljúfur á leið sinni til sjávar og setlög við ósana.  Gufuop og hverir bera vitni um eldvirknina.  Þessi náttúruundur, sem sýna andstæður höfuðskepnanna, elds og vatns, ljá blómaeyjunni Martinique sérstakt yfirbragð.

Loftslag er líkt því sem gerist á nærliggjandi eyjum, þar sem staðvindurinn er ríkjandi.  Hann gerir að verkum, að veðurlag er mismunandi á vestur- og austurhlutum eyjarinnar.  Austurhlutinn, sem einnig er nefndur vindströndin, liggur á móti honum.  Þar er úrkomusamara en á vesturströndinni, sem er nefnd hléströndin.  Í fjalllendi norðausturhlutans er sérstaklega mikill munur áveðurs- og hlémegin.  Þykk þokuský og hellirigning, sem eykst með hæð, er algeng áveðurs.

Á áveðursströndinni er árleg úrkoma að meðaltali 2.000 mm við sjávarmál og eykst upp með hlíðum Mt. Pelée, þar sem hún verður allt að 10.000 mm.  Yfir vesturhlutanum streyma loftmassarnir niður á við aftur og hlýna.  Vestan megin er meðaltalsúrkoman 1.500 mm og enn þá minni í suðvesturhlutanum.

Þurrkatíminn (Carème = fasta) er frá janúar til apríl og frá júli til desember er nokkurs konar regntími (Hivernage) en þá falla u.þ.b. 75% úrkomunnar.  Þurrasti mánuðurinn er marz en hinn votviðrasamasti er nóvember, þó ekki beri að skilja, að það rigni stöðugt.  Þetta eru einkum stuttar og kröftugar síðdegisskúrir.  Rakastig loftsins er rúmlega 80%.  Stöðugur vindur gerir það að verkum, að fólk verður þess minna vart.  Hitabeltisfellibyljir myndast helzt  frá miðjum júlí fram í miðjan oktober.  Að jafnaði valda þeir ekki skaða nema á tíu ára fresti.  Árið 1979 ollu fellibyljirnir Davíð og Friðrik geysilegu tjóni og árið 1988 fór Gilbert hamförum.  Banana- og sykurreyrsekrur verða ævinlega illa úti í slíkum óveðrum.  Veðurstofa eyjarinnar hefur komið á legg góðu viðvörunarkerfi, sem kemur í veg fyrir manntjón nema í undantekningartilfellum.

Ársmeðalhitinn er 25°C og munur á milli heitasta og kaldasta mánaðarins er vart merkjan-legur.  Þegar hlýjast er á sumrin, fer hitinn vel yfir 30°C á daginn en fellur mikið á nóttinni eða allt undir 18°C.  Vetrarhitinn fer stundum undir 18°C.  Hitinn fellur líka verulega með hæð og er að meðaltali 16°C uppi á Mt. Pelée á ári.

Fjölbreytni loftslagsins á Martinique er óvenjuleg fyrir jafnlitla eyju og hennar gætir líka í gróðurfarinu.  Ofan ræktaða landsins, allt upp í 1.000 m hæð, er þéttur hitabeltisskógur.  Á austur-ströndinni liggur skógarlínan neðar en á vesturströndinni.  Þar fyrir ofan dregur úr vexti hans vegna meiri úrkomu.  Á þurrari svæðum er meira um trjátegundir, sem þrífast betur án mikillar úrkomu, og runnagróður eða steppur með kaktusum og þyrnirunnum.  Með ströndum fram er enn þá að finna mangrovelundi.

Nafn eyjarinnar.  Martinique mun vera komið frá indíánum.  Í þeirra munni hét hún 'Madinina' eða 'Madina', sem þýddi á þeirra máli Blómaeyjan.  Ekki eru allir sammála um upprunann og telja, að Kólumbus eigi nafngiftina.  Hann kom fyrst siglandi að eyjunni árið 1493 og taldi hana vera hin þjóðsagnakenndu heimkynni amasónanna, Martinino, sem er skýringin á því, hvers vegna hann steig þar ekki á land.  Líklegast er, að Kólumbus hafð nefnt eyjuna eftir dýrlingnum, heilögum Martin, eins og siður var á þeim dögum.

Nafnið Blómaeyjan á vel við, þótt gróðurinn taki ekki öðrum eyjum fram.  Martinique er þakin orkideum, liljum, skriðrunnablómum og öðrum hitabeltisblómum, þar sem ekki er skógur.  Hann er víða þéttvaxinn og talsvert er um innfluttar trjátegundir.  Algengustu tegundir eru: fenjatré, kókospálmar, burknapálmar, bananatré, fjallabambus og mahónítré.  Allur þessi gróður kemur gestum fyrir sjónir eins og stór garður.

Stjórnarfarið er hið sama og í Frakklandi.  Héraðshöfuðsmaðurinn situr í Fort-de-France.  Undirsátar hans sitja í Le Marin og La Trinité.  Héraðið á þrjá þingmenn í fulltrúadeild og tvo í öldungadeild fransk Þingsins.  Í þingi eyjarinnar sitja 36 þingmenn úr sýslum og hreppum.

Íbúarnir eru u.þ.b. 330.000 talsins.  Flestir þeirra eru blandaðir afkomendur afrískra negra, asíubúa og franskra innflytjenda.  Aðeins lítið hlutfall þeirra er af hreinum evrópskum uppruna.  Hægt er að greina á milli sex þjóðfélagshópa:  1. Bekar eða hvítir menn, sem fæddir eru á eyjunni og Frakkar kalla kreóla;  2. óblandaðir negrar;  3. múlattar, sem eru fjölmennastir íbúanna (hörundsljósari en á Guadeloupe);  4. indverjar;  5. afkomendur arabískra innflytjenda, einkum frá Sýrlandi eða Líbanon;  6. hvítir Frakkar frá föðurlandinu, sem búa aðeins um tíma á Martinique eða Guadeloupe og hafa lítil tengsl við þær.

Hörundslitur og forfeður hafa engin áhrif á framkvæmd laga, þótt þeldökkir kvarti oft yfir því, að hvítir hafi greiðari aðgang að stjórnunarstöðum.  Varla er hægt að tala um kynþáttafordóma og samkomulag þjóðfélagshópanna er gott.  Flokkar, sem hafa heimastjórnun á stefnuskrá sinni, beita oft fyrir sig slagorðum um mismunun, sem reyndar er lítt eða ekki fyrir hendi, en er vissulega algeng aðferð í lýðræðisríkjum.  Jafnvel stjórnarandstaðan í Frakklandi ljær því aldrei máls, að veita  eyjunum sjálfstæði, því að það yrði beinlínis banabiti þeirra og þýddi efnahagslegt hrun, þar sem þær þiggja mikla og margs konar aðstoð frá Frakklandi, bæði félagslega og í formi annarra styrkja.

Íbúafjöldi á km² er u.þ.b. 300, en sé aðeins tekið tillit til byggilegs rýmis eru 560 á km².  Sambærilegar tölur á Íslandi eru 2,5 / 12,5 árið 1993.  Fæðingatíðni var svo há á sjötta og sjöunda áratugnum, að 54% íbúanna voru 20 ára og yngri árið 1967.  Nú um stundir er u.þ.b. helmingur íbúa Martinique og Guadeloupe undir tvítugu.  Árleg fjölgun íbúa eru í nánd við 2,3%.  Stöðugt batnandi hreinlæti og heilsugæzla veldur því að fólkið verður æ eldra.  Stjórnin hefur staðið fyrir takmörkun barneigna og flutningi fólks til strjálbýlli franskra yfirráðasvæða í Ameríku, s.s. til Frönsku Guyana í S.-Ameríku.  Margt fólk hefur einnig flutzt af sjálfsdáðum til Evrópu.  Hundruð þúsunda brottfluttra íbúa Antilleyja býr í iðnaðarsamfélögum Parísar, Lyons, Bordeaux, Mulhouse og Belfort.

Þessi mikla samþjöppun íbúanna veldur einkum erfiðleikum á mestu þéttbýlisstöðunum eins og Fort-de-France.  U.þ.b. þriðjungur íbúanna býr þar og flótti úr dreifbýlinu er mikill.  Atvinnuleysi, einkum meðal hinna yngri, er mikið og veldur óánægju, sem gott félagslegt kerfi og menntakerfi fá ekki breytt.  Stjórnin í París leggur mikið á sig til að komast fyrir rót vandans en á erfitt um vik á meðan svipuð glíma er háð á evrópskum vinnumarkaði.

Landbúnaður.  Fram að lokum seinni heimsstyrjaldarinnar var landbúnaður mikilvægasta atvinnugreinin og raunverulega eina tekjuöflunarleið íbúanna.  Stór hluti þeirra er enn þá háður honum.  Ræktun sykurreyrs var mikilvægur fyrrum, ekki sízt í tengslum við rommframleiðsluna.  Núna er kreppa í þessari framleiðslu eins og á öðrum Karíbaeyjum vegna þess, að niðurgreiddur sykur úr evrópskum sykurrófum gerir ræktunina óarðbæra.  Samt er sykurreyr ræktaður enn þá á 7.500 ha lands og u.þ.b. 10% útflutningsins er byggður á honum.  Mikil eftirspurn er eftir rommi frá Martinique, sem talið er hið bezta í heimi, og undanfarin ár hefur framleiðslan, sem er að mestu flutt út, verið í nánd við 100.000 hl.

Bananaekrur taka mest pláss í landbúnaðnum nú á dögum.  Hægt er að rækta allt að 300.000 tonn í fellibylslausum árum.  Mestur hlutinn fer á franskan og evrópskan markað.

Ananasræktun var aukin verulega eftir s.hst.  Arawakar þekktu þennan ávöxt áður en Kólumbus kom til eyjarinnar og hann þykir bragðmikill og gómsætur frá Martinique.  Þess vegna er hann í hávegum hafður á evrópskum mörkuðum og er þar í efsta sæti.

Grænmetisræktun hefur hin síðari ár orðið æ mikilvægari.  Eggaldin og agúrkur eru fluttar út í auknum mæli.  Framleiðsla grænmetis mætir ekki enn þá innanlandsþörfinni.  Talsvert magn er flutt inn frá Evrópu og  Vestur-Afríku og selt á evrópsku verði.

Kvikfjárrækt er ekki mikilvæg, þótt fjöldi nautgripa sé í nánd við 50.000 og sauðfjár 5.000, þannig að talsvert verður að flytja inn af kjötmeti.

Fiskveiðar eru aðeins stundaðar í litlum mæli umhverfis eyjuna. Veiðiaðferðirnar eru fornlegar og úreltar og afli lítill.  Fiskur er fluttur inn frá Evrópu, t.d. frá Bretagne og Normandí.

Iðnaður hefur verið í stöðugum vexti undanfarin ár, ekki sízt til að draga úr atvinnuleysinu.  Meðal þess, sem hefur verið byggt upp, er olíuhreinsunarstöð, niðursuðuverksmiðja og nokkrar verksmiðjur, sem framleiða neyzluvörur.  Aðaliðnaðarsvæðið er suðaustan Fort-de-France í grennd við Le Lamentin.

Ferðaþjónustan er orðin mikilvæg atvinnugrein.  Nú eru a.m.k. 3.500 gistirými fyrir hendi (1965 aðeins 400).  Mest áherzla hefur verið lögð á lúxushótel, sem höfða einkum til ferðamanna frá N.-Ameríku.  Verðið var hátt og óaðlaðandi fyrir evrópska ferðamenn.  Síðan hefur margt breytzt og fjöldi ferðamanna kemur fljúgandi beint frá Evrópu eða siglandi á snekkjum sínum alls staðar að.  Nú er hægt að fá ódýrari gistingu í minni hótelum.  Tvö ferðamannaþorp, golfvöllur og annars konar íþróttaaðstaða hefur verið byggð upp og fleira er í gangi.