Karíbahaf Martinique sagan,
Flag of Martinique

Booking.com


MARTINIQUE
SAGAN

.

.

Utanríkisrnt.

Martinique - Saint-Pierre : Erution Mont PeléLíklega var eyjan byggð arawökum fyrir 2000 árum eins og aðrar Litlu-Antilleyjarnar.  Þetta var friðsamt fólk á tiltölulega háu menningarstigi eins og minjar sýna.  Þær er að finna í safni í Fort-de-France.  Hinir herskáu karíbar, sem lögðu eyjuna undir sig u.þ.b. 1000 árum síðar, eru taldir hafa komið öllum karlkyns arawökum fyrir kattarnef og þyrmt öllum dugandi konum, sem þeir gerðu að þrælum.

Kólumbus kom til Litlu-Antilleyja í nóvember 1493.  Hann steig ekki á land á Martinique, þar eð hann óttaðist innfædda, sem hann hélt að væru villtar amasónur.  Hann kom aftur í fjórðu ferð sinni árið 1502 og áræddi þá að kanna eyjuna betur.  Hinn 15. júní steig hann með mönnum sínum á Carbetströndina.  Hann á að hafa haft þau orð um eyjuna, að hún væri besta, frjósamasta og vinalegasta land í heimi.  Hún er hið fegursta, sem ég hef nokkurn tíma séð og ég gæti endalaust virt fyrir mér þennan dásamlega græna lit.

Þrátt fyrir þessa yfirdrifnu lýsingu Genúamannsins, gleymdist eyjan á næstu öld og aðeins fáir einstaklingar lentu þar á þeim tíma til að birgja sig upp á leið sinni til annarra áfangastaða.

Árið 1624 fóru Frakkar að sýna eyjunni áhuga eftir að nokkrir skipbrotsmenn voru fluttir þaðan og lýstu henni af mikilli hrifningu.

Fyrsti landneminn á eyjunni árið 1635 var Belain d'Esnambuc.  Hann kom með nokkur hundruð manns og lenti líka á Carbetströndinni og stofnaði Fort Saint-Pierre nokkrum km norðar.  Karíbarnir börðust með kjafti og klóm gegn innrásarmönnunum.  Þeim tókst þó ekki að vinna virkið og hrekja Frakkana brott.  Þeir urðu að semja við komumennina og upp frá því var þróunin hröð.  Frændi d'Esnambuc, Normanninn Jacques du Parquet frá Pays de Caux, var fyrsti landstjórinn á árunum 1637-1658 og er talinn hinn raunverulegi stofnandi nýlendunnar.  Hann sótti fleiri landnema og tókst eftir ýmsar skærur að semja frið við karíba.  Í framhaldi af því hóf hann ræktun, þ.á.m. ræktun sykurreyrs.  Í lok 17.aldar kom til átaka milli Frakka annars vegar og Breta og Hollendinga hins vegar, þegar hinir síðarnefndu reyndu að leggja eyjuna undir sig.  Frökkum tókst að verjast.

Árið 1667 varð Martinique miðstöð franskra yfirráðasvæðisins á Karíbahafi.  Guadeloupe var lengi stjórnað þaðan og árið 1669 var Fort-Royal, síðar Fort-de-France, stofnað.  Um aldamótin jókst sykurframleiðslan gífurlega.  Kaffi og kakóræktun blómstruðu líka.  Arðsamur plantekrubúskapur krafðist mikils vinnuafls, sem var aðallega afrískir negraþrælar og refsifangar af galeiðum.

Bretar gerðu misheppnaða árás á eyjuna árið 1759 og aftur árið 1762 og tókst þá land-ganga.  Níu mánuðum síðar, þegar Frakkar misstu tilkall til Kanada í friðarsamningunum í París, drógu Bretar sig til baka og Martinique varð aftur stjórnsýslumiðstöð Frakka í Karíbahafi.

Árið 1763 fæddist Joséphine Tascher de la Pagerie í Les Trois-Ilets sunnan Fort-de-France.  Árið 1796 varð hún eiginkona Napoleons Bonaparte og síðan (1804) keisaraynja Frakklands.  Napóleon skildi við hana árið 1809 og hún dó í Malmaison við París árið 1814.

Áhrifa frönsku stjórnarbyltingarinnar (1789) gætti á Martinique.  Íbúarnir klofnuðu í konungssinna og lýðræðissinna og það kom til heiftarlegra átaka á milli þeirra.  Konungssinnum vegnaði betur með hjálp Breta, sem hernámu eyjuna og sátu þar til 1802.  Í friðarsamningunum í Amiens varð Martinique aftur frönsk og í Parísarsamningunum árið 1814 fengust yfirráð Frakka þar endanlega viðurkennd en fram að því hafði eyjan verið óopinberlega verið undir brezkri stjórn.

Þrælahald var afnumið árið 1848, en það hafði í raun og veru verið bannað allt frá 1815.  Victor Schoelcher, ráðherra frá Elsaß, átti mikinn þátt í afnáminu og hefur verið frelsishetja svartra íbúa eyjarinnar fram á þennan dag.  Rúmlega 70.000 þrælar fengu frelsi og flúðu strax kvalastaði sína.  Þetta skapaði skort á vinnuafli og gripið var til þess ráðs að ráða indverska og kínverska verkamenn til starfa.  Þessi ráðstöfun olli talsverðri spennu milli hinna mismunandi þjóðfélagshópa.

Árið 1902 varð gríðarmikið gos í Mt. Pelée, sem jafnaði m.a. þáverandi höfuðborg eyjar-innar, Saint-Pierre (París Antilleyja), við jörðu.  Hinir 30.000 íbúar borgarinnar, sem flestir voru hvítir, fórust með nokkrum undantekningum.  Fort-de-France tók við höfuðborgarhlutverkinu.

Á árum síðari heimsstyrjaldarinnar fylgdu íbúar Martinique og Guadeloupe hinni nasista-sinnuðu Vichy-stjórn í Frakklandi að málum og það olli því, að bandamenn settu hafnbann á eyjarnar.  Árið 1943 snérist þeim hugur og studdu andþýzku nefndina og hafnbanni var aflétt.

Árið 1945 varð Martinique franskt utanlandshérað og er nú ásamt öðrum frönskum héruð-um hluti af evrópska efnahagssvæðinu.  Allir íbúar eyjarinnar, án tillits til hörunduslitar, eru franskir ríkisborgarar með sömu réttindum og skyldum og samlandar þeirra í Frakklandi.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM