Róm
er í 11-139 m hæð yfir sjó. Íbúafjöldinn
er u.þ.b. 3 milljónir. Borgin
eilífa er höfuðborg landsins, héraðsins Róm og sýslunnar Latium
ásamt því að vera stærsta borg landsins.
Vatíkanið í Róm er setur páfa og hirðar hans.
Róm er á svipaðri breiddargráðu og Chicago og Istambúl, 20
km frá Tyrreníska hafinu í hæðóttu Campagna di Roma og við ána
Tiber, hina þriðju stærstu á Ítalíu. Þvermál Rómar er u.þ.b. 9 km en heildarflatarmál 1500 km².
Á
vinstri bakka Tiber (25 brýr) eru hæðirnar sjö, Capitolinus (50m),
Quirilanis (52m), Viminalis (56m), Exquilinus (50m) Palatinus (51m),
Adventinus (46m) og Caelius (50m), sem gamla Róm stóð á og hafa staðið
óbyggðar öldum saman þar til nýlega.
Milli hæðanna og Tiber er sléttlendið Campus Martius, sem tók
við þenslu borgarinnar til skamms tíma.
Pincio (50m), norðan Quirinal og hæðirnar á hægri árbakkanum,
Vaticanus (60m) og Ianiculum (84m), voru um langt skeið ekki hluti Rómar,
þótt þéttbýlt hafi verið þar frá dögum ágústusar (hét Trans
Tiberin). Róm keisaranna
er umgirt Árelíusarmúrnum og gamli hluti Rómar þarfnast mjög lagfæringar.
Söguleg þýðing Rómar
Þegar
í fornöld var borgin eilífa (Roma Aeterna) um 1500 ára skeið miðpunktur
Evrópu og brennipunktur sögulegra atburða.
Hún var fyrsta heimsborgin í nútímaskilningi, miðpunktur
milli Skotlands og Sahara, Gíbraltar og Persaflóa og síðar miðstöð
katólsku heimskirkjunnar. Á
blómaskeiði rómverska keisaraveldisins, á fyrri hluta 2. aldar, var
íbúafjöldi borgarinnar rúmlega ein milljón.
Þar blandaðist menning fornþjóðanna og hélt á vit ókominna
alda. Þar varð öflugasta trúarsamfélag heims til (rómversk-katólska
kirkjan). Þar stofnaði
Innocentius II veldi kirkjuríkisins um 1200, sem stóð til 1870 og var
breytt í Vatíkanið árið 1929.
Nafnið Róm var orðið að hugtaki, sem tíminn upphóf aftur
og aftur og átti þátt í og mótaði sögu Evrópu, einkum Þýzkalands.
Róm nútímans er afleiðing fortíðarinnar.
Hún verður mest hrífandi, ef hún er skoðuð í ljósi heimssögunnar,
sem þar gerjaðist.
Eftir
róstur fólksflutningatímans og margvísleg önnur örlög síðar,
voru íbúar Rómar u.þ.b. 20.000 á 14.öld og 5.500 á 16.öld.
Árið 1832 voru þeir 148.000, 1870 við lok yfirráða páfastóls
221.000 og árið 1921 660.000. Eftir
fyrri heimstyrjöldina og þó einkum eftir hina síðari hófst hin öra
þróun, sem fjölgaði íbúunum í rúmlega þrjár milljónir. |