Í
landinu ríkir meginlandsloftslag og úrkoma er víðast undir 700 mm á
ári. Meðalárshiti
er 10,3°C, janúarhiti = -1°C - -3,1°C, júlíhiti = 21,2°C.
Úrkoma er lítil á sumrin nema í þrumuveðrum.
Sólskinsstundir á ári eru rúmlega 2000, mest sólskin frá maí
til september.
Auk
Ungverja (magyara) búa 200.000 Þjóðverjar, 110.000 slóvakar, 10.000
serbar og króatar og 25.000 Rúmenar í landinu.
Rúmlega helmingur íbúanna býr í borgum og bæjum.
Vinnuaflið er u.þ.b. 5,5 milljónir.
95% þjóðarinnar tala ungversku sem móðurmál.
Hún er líka töluð í hluta Tékklands, Slóvakíu, Rúmeníu
(Siebenburgen), Júgóslavíu (Wojvodina), Austurríkis (Burgenland) og
Sovétríkjanna (Karpatóúkraínu).
Tungumálið tilheyrir Finnsk-úrgíska málaflokkn-um, skyld
finnsku, eistnesku og norður-asískum málum.
U.þ.b. 66% þjóðarinnar eru rómversk-katólsk og 25% mótmælendur.
Ungverjaland
er fátækt af náttúruauðlindum.
Brúnkol finnast hjá Tatamánja og Borsoder, steinkol í takmörkuðum
mæli hjá Récs og jarðolía og gas vestan Balatonvatns og á Alföldsléttunni.
Á Borsodersvæðinu fást 15-20% þess járns, sem notað er í
landinu.
Mikið af mangan og báxíti finnst norðan Balatonvatns.
Iðnaður
hefur margfaldast frá síðari heimsstyrjöldinni.
Framleiðsla hefur sjöfaldast frá 1950 og útflutningur iðnaðarvara
er rúmlega 50% af þjóðarframleiðslunni (áður landbúnaðarvörur).
Vélaframleiðsla og námagröftur eru í efstu sætum.
20% útflutningsins er matvara.
Talsverður efna- og lyfjaiðnaður.
Utanríkisviðskipti eru 40% af þjóðarframleiðslunni.
Landbúnaðurinn
stendur undir 18,2% þjóðarframleiðslunnar með 25% vinnuaflsins.
U.þ.b. 94% landbúnaðarins er rekinn á félagslegum
grundvelli, 11,7% í ríkiseign og 82,3% í eigu sam-eignarfélaga.
90% landsins eru nýtt til landbúnaðar.
Aðalræktunin fer fram vestan Dónár, þar sem loftslag er
hagstæðast, einkum hveiti og maís.
Á austanverðri sléttunni er Theiss notuð til áveitna fyrir
sams konar ræktun.
Vín-, ávaxta- og grænmetisræktun er víða mikil.
Kvikfjárrækt er mest á vesturhluta stóru sléttunnar.
Skipulag
alþýðulýðveldisins byggðist á stjórnarskránni frá 20. ágúst
1949. Þingið
var ein deild, 352 þingmenn, kosnir 4 hvert ár.
Þingið valdi miðstjórnina (21), sem valdi einn úr sínum hópi
til að koma fram út á við fyrir sína hönd.
Þingið valdi líka, að forlagi miðstjórnar, ráðherra og
forsætisráðherra.
Flokkurinn var hinn ungverski, félagslegi verkamannaflokkur.
Landið skiptist í 19 kjördæmi og 5 borgir, sem hafa sjálfstjórn
í innri málum.
Matur
og drykkur.
Ungversk
matargerðarlist og vín hafa gott orð á sér (bæði verð og gæði).
Hún hefur þróast um aldir og byggist á blöndu af hefðum
Ungverja, Tyrkja og annarra Balkanþjóða.
Undirstaðan er svínaspik og paprika, sem Tyrkir höfðu með sér
á 18.öld.
Margir réttir eru bragðbættir með rjóma og oft sambökuð
feiti, hveiti, paprika og annað krydd.
Gúllassúpa
er löguð úr nautakjöti, lauk, papriku, kartöflum og kryddi.
Fiskisúpa
er upprunnin frá Balaton og Theiss (Halászlé).
Í henni er fiskur, grænmeti, paprika og annað krydd.
Innyflasúpa
(Lebbencsleves):
Kartöflur, innmatur, hveitideig, spik, laukur og paprika.
Hænsnasúpa
(Újházer) er aðalréttur.
Í landi, þar sem kvikfjárrækt er mikil, er kjöt mikið
notað sem hráefni í mat. Um
er að ræða tvær aðalaðferðir við matargerð úr kjöti, fuglakjöt
og villibráð (Pörkölt og Paprikasch).
Pörkölt líkist því gúllasi, sem við þekkjum.
Meðal aðalrétta Ungverja eru: Paprikuhæna, læri að Budapest-hætti, kálfakjötsbitar og
heilsteiktur grís.
Með öllum steiktum kjötréttum fæst grænmetissalatið
Lecsó úr gufusöðnum tómötum, paprikubelgjum, lauk og kryddi (tvö
síðustu soðin í svínafeiti).
Meira er um hvítvín en rauðvín. Þau teljast með beztu vínum í Evrópu.
Aprikósusnaps (barak pálinka), kirsuberjasnaps, jurtalíkjörar
o.fl. |