Skandínavíuskaginn
er u.þ.b. 1900 km langur frá Skáni til Norðurhöfða.
Austan hans er Eystrasalt en öldur Norður-Atlantshafsins skella
á honum vestanverðum. Skaginn
skiptist á milli Noregs, sem er langur og mjór, og Svíþjóð, sem er
breiðari og stærri. Landslag í Svíþjóð og Finnlandi er um margt líkt,
enda eru bæði löndin mörkuð sporum ísaldarjöklanna.
Norsku firðirnir eru trog eftir ísaldarjöklana, sem grófu
þá dýpri innst (1350m) og mun grynnri yzt (180m) vegna þrýstingsmunar.
Danmörk er öll láglend og teygist í áttina að Víkinni syðst
á Skandínavíuskaga og aðskilin frá Svíþjóð með Eyrarsundi, sem
er brúað.
Norðurlöndin
eiga sameiginlega sögu og menningu að mestu leyti auk þess að sama
tungumálið var talað í þeim öllum.
Tungur Dana, Norðmanna og Svía hafa orðið fyrir áhrifum frá
nágrönnunum og breytzt í tímans rás, Finnar tala alóskylt mál en Íslendingar og Færeyingar
tala enn þá mál, sem líkjast mest fornnorrænu.
Norræn tunga er tiltölulega gömul og áhrifa hennar gætir í mörgum
tungumálum Evrópu og víða, þar sem víkingar voru á ferð, bera
staðanöfn þess merki. Þrátt
fyrir líkan uppruna Dana, Norðmanna og Svía, hafa þessar þjóðir
aldrei getað verið sameinaðar lengi.
Skapgerðareinkenni þeirra eru líklega of mismunandi til þess.
Íslendingum hefur verið lýst á margan hátt og oftast
jákvætt. Þeir eru m.a. sagðir búa við stéttlaust þjóðfélag og
fari ekki í manngreinarálit. Einn erlendur ferðamaður lýsti þeim
sem vel lesnum „aristódemókrötum” snemma á 20. öldinni. Þeir eru
flestir orðnir heimsmenn og láta fæstir skammdegið valda sér
þunglyndi. Það tekst bezt með því að bregða ljósi á sem flest
hneyklismál, þegar veturinn er dimmastur.
Norðmenn
eru fljótfærir og svolítið sveitalegir.
Þeir fara miklu frekar eftir tilfinningu en að beita rökhugsun.
Þessi þjóð hefur fætt af sér marga andans menn á sviðum
orð- og tónlistar auk afreksmanna á sviði landkönnunar og pólferða.
Svíar
eru miklu borgaralegar sinnaðir en Norðmenn og meiri heimsmenn.
Þeir hafa getið af sér marga hugsuði á sviði náttúruvísinda,
s.s. stærðfræði, efna- og eðlisfræði en fá tónskáld.
Þeir beita yfirvegaðri skynsemi og kjósa afslappað líferni
kryddað hárfínni glettni. Svíar
eru almennt svolítið dulir og fara sínar eigin leiðir.
Finnar
bera svip af landslaginu, skógum og vötnum.
Erfið lífsbarátta kemur ríkt fram í hegðun þeirra.
Þeir hafa getið af sér afreksfólk á sviðum vísinda og
lista (byggingarlist og formsköpun).
Þeir hafa getið sér góðan róm á sviði íþrótta og
hermennsku. Í eðli sínu
eru þeir hógværir og ákaflega gestrisnir.
Danir
eru miklu flóknara fyrirbæri en hinar Norðurlandsþjóðirnar.
Þeir líkjast Hollendingum að mörgu leyti, þótt þeir séu
meiri borgarbörn er Danir. Danir
eru jafnvel meiri grúskarar og heimspekilegar sinnaðir en Svíar.
Andersen og Kierkegaard voru ósviknir Danir. |