Helmingur
meginlandshluta landsins er vaxinn skógi. Hin 18 km langa strönd nær
upp að hæðabelti, sem teygjast inn á innslétturnar (mesetas) og þær
hækka smám saman í átt að landamærum Gabon. Í landinu eru nokkrir
hæðahryggir. Miðhryggurinn myndar skilin á milli Benito-árdalsins í
norðri og dalsins, sem Utamboni-áin rennur um.
Niefang-Mikomeseng-hryggurinn norðan Benitoárinnar er nokkuð lægri.
Allir þessir hryggir eru hlutar Kristalfjalla í Gabon. Benitoáin
skiptir landinu. Aðalstefna hennar er frá austri til vesturs og hún er
aðeins skipgeng fyrstu 18 km frá sjó. Norðar myndar Campo-áin hluta af
landamærunum að Kamerún.
Sunnantil í landinu er Muni, óshólmasvæði nokkurra vatnsfalla frá Gabon
og Miðbaugsgíneu. Austan losaralegra landamæranna að Gabon bugðast Kjé
(Kye)-áin. Núverandi landamæri fara eftir lengdarbaugnum 11°20’A.
Lítill hluti vatnsorkunnar er nýttur til rafmagnsframleiðslu og
einhverjum trjábolum er fleytt niður árnar. Sendin Strandlengjan er
sums staðar skorin lágum klettum í áttina að Kogo í suðri. Engar
náttúrulegar hafnir eru í landinu og Mbini og Kogo eru ekki nægilega
góðar hafnir fyrir stór hafskip og umferð er lítil um þær. Batahöfn
hefur verið stækkuð og er ein aðalhöfn landsins.
Strandslétturnar eru þaktar árframburði. Baklandið er aðallega
myndbreytt berg af völdum vatns og vinda og jarðvegur er þar fremur
ófrjósamur. Fyrir ströndum hefur fundizt talsvert af olíu og gasi og
nýting er fyrirhuguð. Gull, mangan, járngrýti og úran er líklega í
jörðu og fýsilegt að nýta þessar auðlindir.
Aðaleyja landsins, Bioko, er tæplega 75 km löng og 36 km breið.
Landslag hennar er andstaða meginlandsins, því að hún er þakin óvirkum
eldgígum, vötnum og jarðvegurinn er frjósamur. Nyrzt rís Santa
Isabelfjall 3011 m yfir sjó. Það er útkulnað eldfjall með
sjónvarpsmastri á toppi. Á eyjunni miðri eru Mocatindur og Mocahæðir,
sem ljá landslaginu Alpayfirbragð. Suðurhlutinn er utan alfaraleiða og
lítt nýttur og þróaður. Þar er hrjúfur og grófur Gran Caldera-fjallgarðurinn
með straumþungum ám og stöðuvötnum. Árnar eru að hluta beizlaðar til
rafmagnsframleiðslu og talsverður landbúnaður er stundaður á eyjunni.
Víðst eru u.þ.b. 20 m háir hamrar með ströndum fram og fáeinar litlar
víkur með sandströndum. Suðurströndin er mjög brött og hættuleg
sæfarendum. San Antonio de Ureka er afskekktasta byggð landsins.
Malabohöfn er fremur góð og byggð á brún hins sokkna eldfjalls.
Annobóneyja er afskekkt og einangruð, u.þ.b. 154 km suðvestan São
Tomé-eyjar og u.þ.b. 600 km suðvestan Biokoeyjar. Hún er eldfjallaeyja
eins og Bioko en lægri og þakin gígum, sem Santa Minafjall (746m) gnæfir
yfir. Eyjan er 6 km löng og 3 km breið og mjög ójöfn. Þar er aðeins
ein alvörubyggð og íbúarnir lifa að mestu á fiskveiðum og tala
portúgalskt „patois”.
Bæði á eyjunum og á
meginlandinu ríkir hitabeltisloftslag með hita, mikilli úrkomu og
skýjuðum himni mestan hluta árs. Smámismunar gætir milli staða, einkum
vegna mismunandi hæðar yfir sjó og nálægðar hafsins. Regntíminn á
meginlandinu er frá febrúar til júní og sept. til desember. Úrkoman er
meiri með ströndinni en inni í landi. Í Bata er hún 2388 mm á ári, í
Calatrave (sunnar) stundum 5500 mm. Inni í landi, s.s. í Mikomeseng er
hún tæplega 1500 mm. Meðalárshitinn er í kringum 26°C og er fremur
stöðugur allt árið. Hámarkshiti er nokkuð lægri en á Biokoeyju en þar
er loftraki meiri.
Loftslagið á Biokoeyju gerir búsetu erfiða. Hinn svonefndi þurrkatími
er frá nóvember til marz og aðra hluta ársins rignir næstum stöðugt.
Meðalárshiti er í kringum 25°C og breytist lítið allt árið.
Síðdegishitinn getur farið í 30°C og á nóttunni fer hann niður í 21°C.
Yfirleitt er skýjað. Mest rignir í suðurhlutanum vegna monsúnáhrifa,
allt að 11.475 mm í kringum San Antonio de Ureca.
|