Alsír meira,
Flag of Algeria

Vatnakerfi
Jarðvegur
Loftslag
Íbúarnir
Staðreyndir  

ALSÍR
MEIRA


.

.

Utanríkisrnt.

 

Flestir Alsíringar búa í norðurhluta landsins, í Tell, sem er ríkari og vatnsmeiri hluti þess.  Hinn hluti landsins, Sahara, er óbyggð eyðimörk séu nokkrar vinjar undanskildar.  Á Saharasvæðinu er mikið af auðæfum í jörðu, einkum olía og gas.  Hvor landshluti fyrir sig er afleiðing mismunandi jarðfræðilegrar þróunar.  Meginlínur landsins mynduðust vegna árekstrar jarðskorpufleka Afríku og Evrasíu.  Við áreksturinn mynduðust umturnaðir fjallshryggir norðurhlutans.  Þar er fyrst að nefna Atlasfjöllin, sem er tveir samhliða fjallshryggir frá austri til vesturs og á milli þeirra er háslétta.  Frá norðri til suðurs skiptist landið í fimm svæði með austur-vestur stefnu.  Hið nyrzta er fellingafjöll strandlengjunnar við Miðjarðarhafið.  Næst kemur sléttan sunnan þessara fjalla.  Þriðja svæðið er Tell-Atlasfjöllin.  Hið fjórða er Háslétturnar og hið fimmta er Sahara-Atlasfjöllin.

Strandfjallgarðarnir eru ögrum skornir og víða eru sléttur á milli þeirra, s.s. Oran og Annaba, sem teygjast inn í landið.  Tell-Atlasfjöllin eru líka aðskilin sléttum.  Vesturhluti þeirra myndar tvo aðgreinda fjallgarða með sléttum eins og Maghnia-sléttunni á milli (aðskilur Tlemcen-fjöll í suðri frá Trarafjöllum í norðvestri).  Svipaða sögu er að segja af sléttunum Sidi Bel Abbes og Mascara, sem eru milli hæðahryggjanna í norðri og suðri.  Dahrafjöllin mynda langan fjallgarð frá ósum árinnar Chelif í vestri og Chenouafjalli í austri.  Milli þess og Ouarsenis-fjalla í suðri eru sléttur Chelifdalsins.

Landslagið veldur ekki erfiðleikum í samgöngum í Vestur-Tell en í Mið-Tell er aðra sögu að segja, því þar tengjast Blida Atlasfjöllin Titterifjöllum og fjallabálkur Stóru-Kabylie tengist Biban- og Hodnafjöllum og gera samgöngur milli norðurs og suðurs erfiðar.  Wadi Soummam-dalurinn er eina samgönguleiðin til hafnarborgarinnar Bejaïa.

Austar, milli Bejaïa og Annaba, er hver fjallgarðurinn á fætur öðrum, sem skilja sléttur Constantine frá sjó.  Hodna-, Aurès- og Nemenchafjöll drottna yfir landslaginu sunnan sléttnanna.  Þær hafa löngum verið nýttar til kornræktar og hafa sín eigin sérkenni, ólík hásléttum Algero-Orania, sem teygjast til vesturs frá Hodnafjöllum inn í Marokkó.  Hin síðarnefnda er þakin söltum, uppþornuðum vatnsbotnum og mun óhagstæðari til ræktunar vegna lítillar úrkomu.

Sunnan Algero-Orania hásléttnanna og Constantine sléttnanna er annar fjallabálkur, Sahara-Atlas, sem er keðja fjölda fjallgarða með suðvestur-norðausturstefnu.  Sahara-Atlasfjöllin lækka frá vestri, þar sem Aïssafjall rís hæst (2235m) í Ksourfjöllum, til lægri tinda Amour- og Qulad Naïl-fjalla í austri.  Í Aurêsfjöllum eru hærri tindar, s.s. Chelia (2311m), sem er hæsti tindur Norður-Alsír.

Alsírísku-Sahara má skipta í grófum dráttum í tvær stórar lægðir í mismunandi hæð yfir sjó.  Á milli þeirra er þröskuldur með norður-suður stefnu, M’zab.  Hvort svæði fyrir sig er þakið þykkum sandöldum, erg.  Austur-Erg, sem er í 310-610 m hæð yfir sjó, og Vestur-Erg hallar til norðurs frá rótum Ahaggarfjalla niður fyrir sjávarmál á nokkrum stöðum sunnan Aurêsfjalla.  Ahaggarfjöll í Suður-Sahara rísa hæst í Tahat-tindi (2902m).

Jarðskjálftavirkni í einhverjum mæli verður aðallega vart í fjallgörðum Norðru-Tell á flekamótunum.  Öflugir jarðskjálftar hafa tvisvar lagt borgina Chlef (El-Asnam) í rústir, 1965 og 1980.  Árið 1989 olli jarðskjálfti miklu tjóni á svæðinu milli Chenouafjalla og Algeirsborgar.

Vatnakerfi.  Flestar ár Tell-Atlasfjalla eru stuttar og mjög misvatnsmiklar.  Stærsta áin er Chelif, sem á upptök á Hásléttunni.  Hún rennur í gegnum Tell-Atlasfjöllin og um dal með austur-vestur stefnu til sjávar austan Mostaganem.  Áin er nýtt svo mikið til áveitna og drykkjarvatns, að hún þornar upp á neðri svæðum á sumrin.  Sunnan Tell-Atlasfjalla eru aðeins árstíðabundnar ár (wadi) og mikið afrennslisvatn endar í saltlægðunum.  Nokkrir farvegir á Saharasvæðinu, einkum þeir, sem koma niður af Ahaggar hálendinu, mynduðust á votviðristímum ísaldar fyrir 1.600.000-10.000 árum.  Nokkrar ár (wadi), sem falla til suðurs, bæta við grunnvatnið undir Sahara, sem kemur upp á yfirborðið, þar sem eru vinjar.

Jarðvegur landsins er mjög mismunandi vegna landslags og jarðfræði.  Vegna þess, hve miklum, upprunalegum gróðri hefur verið rutt brott og jarðvegseyðingar, er frjósöm svæði með brúnni mold aðeins að finna á heiðum, þar sem sígrænar eikur vaxa enn þá.  Hinn rauði jarðvegur landanna við Miðjarðarhafið er í norðurlághlíðum Tell en sunnar, á þurrari svæðum, er jarðvegur, sem hefur ekki efnaveðrast eða safnað lífrænum efnum.  Á eyðimerkursvæðum er jarðvegsmyndun útilokuð vegna stöðugrar vindveðrunar.  Samkvæmt metnaðarfullri áætlun frá áttunda áratugi 20. aldar átti að mynda grænt sandvarnarbelti meðfram Sahara.  Unnið hefur verið að gróðursetningu á tæplega 1700 km löngu og 19 km breiðu belti alla tíð síðan.

Loftslag.  Loftslagið hefur meiri áhrif en landslagið í landinu.  Úrkomumagnið og dreifing þess milli árstíða auk styrkleika „sirocco”, hins þurra, árstíðabundna vinds frá Sahara, ráða að mestu hvernig til tekst með uppskeru og önnur mannanna verk víða um land.

Með ströndum fram ríkir dæmigert Miðjarðarhafsloftslag með heitum og þurrum sumrum og mildum og votum vetrum.  Í Algeirsborg er síðdegishitinn í júlí 28°C en næturhitinn 21°C en í janúar er sambærileg hitastig 15°C og 9°C.  Milli október og marz falla 80% úrkomunnar (760mm) og júlí og ágúst er yfirleitt úrkomulausir.  Árlegt úrkomumagn eykst meðfram ströndinni frá vestri til austurs en minnkar snarlega, er innar dregur í landið.  Mesta úrkoman er í fjallendinu austast á ströndinni.  Á svæði, 80 km vestan Algeirsborgar að landamærum Túnis, er meðalúrkoman í kringum 770 mm á ári og sums staðar (Stóra-Kabylie-, Litla-Kabylie- og Edough-svæðin) nær hún rúmlega 1000 mm.  Vestan þessara svæða fá hlutar Chelif-sléttunar, strandsléttunnar og svæðanna sunnan hennar aðeins 570 mm á ári.  Handan Atlasfjalla í suðri dregur mjög úr úrkomunni nema í Aurêsfjöllum og hluta Amourfjalla, þar sem hún nemur u.þ.b. 350 mm.

Fjallgarðarnir meðfram ströndinni hindra að loftslag Miðjarðarhafsins teygist sunnar.  Sléttur og hæðir beint sunnan strandfjallanna fá nægilega úrkomu en þar er mun þurrviðrasamara og meiri hitasveiflur.  Hásléttan einkennist af miklum hita á daginn, heitum sumrum og köldum vetrum og ónógri úrkomu.  Algengur síðdegishiti á sumrin er 38°C og 10°C á nóttunni.  Á veturna eru sambærileg hitastig 16°C og -2°C.  Meðalársúrkoman er á milli 100 og 400 mm.

Við suðurmörk Sahara-Atlasfjalla byrjar hin raunverulega eyðimörk.  Þar eru skýr mörk innan við 100 mm úrkomu á ári.  Landslag og gróðurfar er mjög frábrugðið norðurhlutanum.  Búseta og athafnalíf eru takmörkuð við örfáa staði.  Daglegt og árlegt hitafar er mun sveiflukenndara en á Hásléttunni og úrkoman mun óreglulegri en í norðurhlutanum.  Stundum líða þrjú ár án úrkomu á Tademaït-svæðinu og fimm ár á Ahaggar-sléttunni.

Efst á síðu

 TIL BAKA           Ferðaheimur - Hverafold 48 - 112 Reykjavik - 567-6242 - info@nat.is - Heimildir                  HEIM