Hansasambandið
var
bandalag
verzlunarborga, aðallega í
Norður-Þýzkalandi, sem tókst að koma á einokun
á verzlun á
Eystrasalti og um alla
Norður-Evrópu. Það hlaut nafn sitt af þýzka
orðinu „Hanse”, sem merkir hópur eða félag. Hansasambandið varð
til á
13. öld um hina öflugu verzlunarborg
Lýbiku (Lübeck),
sem hagnaðist á verzlun með salt og silfur.
Lýbika var auk þess útskipunarhöfn fyrir Hamborg.
Milli borganna var árið 1398
grafinn elzti
skipaskurður í Evrópu;
Stecknitzskurðurinn milli ánna
Trave og
Saxelfar.
Hansasambandið var
bandalag kaupmanna í verzlunargildum borganna og þeir héldu árlega
fundi,
Hansadaga, oftast í Lýbiku, en sambandið rak líka stóra vörulagera
og skrifstofur í London,
Brügge,
Björgvin og
Hólmgarði. Á fundum voru teknar ákvarðanir út frá sameiginlegum
hagsmunum félagsmanna. Með því að beita borgir
viðskiptaþvingunum tókst sambandinu að ná fram vilja sínum
gagnvart yfirvöldum á hverjum stað, en flota sambandsins var líka hægt
að breyta í öflugan herflota, ef á þurfti að halda. Hansakaupmenn
verzluðu einnig við Íslendinga á
tímabili, sem kallað hefur verið
Þýska öldin.
Skipin, sem
Hansakaupmenn notuðu til vöruflutningar á Eystrasalti og í
Norðursjó, voru svokallaðir
Hansakuggar, afkomendur knarrarins,
sem
norrænir menn notuðu við
landkönnun og verzlun.
Hansakuggurinn hafði mikið lestarrými
og var vel búinn til að verjast
sjóræningjum.
Kort sem sýnir verslunarleiðina
sem Hansasambandið réði yfir.
Hansakaupmenn náðu
undir sig allri verzlun með vörur frá Eystrasalti, þar með töldu
verðmætu rafi
og
skinnum. Það varð því forgangsmál fyrir ung konungsríki
Norðurlanda að ganga milli bols og höfuðs á sambandinu.
Sérstaklega reyndu
Danakonungar að berjast gegn sambandinu, en höfðu lítinn árangur
sem erfiði fyrr en leið á
16. öld.
Um 1400
hófu
hollenzkir og enskir
kaupmenn að sigla norður fyrir
Jótland um
Eyrarsund inn á Eystrasalt. Við þetta missti Hansasambandið
einokunarstöðu sína. Með aðgerðum eins og
Eyrarsundstollinum 1429 og
verzlunareinokun 1602,
tókst Danakonungum smám saman að veikja stöðu sambandsins. Síðasti
Hansadagurinn var haldinn 1669 af
þeim borgum sem eftir voru í sambandinu;
Lýbiku, Hamborg, Brimar,
Danzig (Gdansk), Rostock,
Brúnsvík,
Hildesheim,
Osnabrück og Köln.
Eftir það var sambandið ekki til í reynd.
Þessar upplýsingar eru af vef Wikipedia, þar sem ekki
tókst að tengja við síðuna. |