St Lucia
er 44 km löng og 22 km breið.
Hún hefur, líkt og Martinique, sem er 30 km norðar, og St.
Vincent 45 km sunnar, hlaðist upp í eldgosum.
Eins og sést á suðurmiðhluta eyjarinnar er gosbeltið, sem hún
er á, yngra en hið nyrðra. Þessi
munur sést bezt á mismunandi veðrun.
Nyrðra gosbeltið er frá tertíer og er því meira veðrað en
hið syðra. Eldvirknin á
St. Lucia hefur skapað keilulaga fjöll, sem eru víða sundurskorin af
lækjar- og árfarvegum. Hæsta
fjallið, Mount Gimie (950 m), er austan bæjarins Soufrière og sunnan
hans eru tvö í viðbót, Grand Piton (798 m) og Petit Piton (736 m),
hverra vesturhlíðar stinga sér brattar í hafið.
Þessi tvö síðarnefndu fjöll eru orðin heimsþekkt vegna lögunarsinnar
og minna helzt á tvíbura. Þau
eru einkennismerki St. Lucia og teljast meðal helztu náttúrufyrirbæra
karíbahafsins.
Suðuroddi
eyjarinnar er gjörólíkur landslaginu norðan við, því að suðurtanginn
er næstum marflatur og láglendur en upp úr honum rísa nokkrir hólar,
sem urðu til við framburð ánna á þessum slóðum.
Strandlengja eyjarinnar er mjög vogskorin, fjöllin sæbrött og
á milli þeirra hafa árnar hlaðið upp löngum sandströndum.
Lega
og náttúrufar.
St
Lucia heitir á indíánamáli Hewanorrah.
Hún er á 61°V og 14°N og er ein fegursta eyjan á Austur-Karíbasvæðinu.
Þar eru frábærar baðstrendur, nýtízkuhótel, afskekktar víkur,
góðar samgöngur og mjög þolanlegt loftslag fyrir Evrópubúa, þar
sem eyjan er í staðvindabeltinu.
Allt gerir þetta St. Lucia að vinsælli ferðamannaeyju.
Loftslagið.
Árið
um kring ríkja norðaustlægir vindar.
Því er lítill munur á árstíðum.
Meðahiti reikar á milli 24°C og 27°C og úrkoma er alljöfn
allt árið. Landslag
eyjarinnar veldur mestum mun á loftslaginu milli staða.
Hitastig er merkjanlega lægra á hærri svæðum en með ströndum
fram en því er öfugt farið með úrkomuna.
Í fjalllendinu er meðalúrkoman 3.800 mm á ári en á suðurströndinni
u.þ.b. 1.200 mm. Meðalhófið
milli þessara talna ræðst af hæð staða og skjóli fjallanna.
Helztu ferðamannastaðirnir eru á úrkomuminnstu svæðunum.
Bezti heimsóknartíminn er milli desember og júní, því að
þá er svalast, minnst úrkoma og minnst hætta á fellibyljum.
Gróður.
Lítið
er eftir af upprunalegum gróðri á eyjunni.
Hinir horfnu frumskógar voru miskunnarlaust felldir til öflunar
byggingarefnis og í þeirra stað uxu óeðlari skógar, sem þekja nú
u.þ.b. helming flatarmáls eyjarinnar.
Síðustu leifar upprunalegra regnskóga er að finna á ill- eða
óaðgengilegum slóðum uppi til fjalla.
Sagan.
Engar skriflegar heimildir eru til um uppgötvun St. Lucia.
Líklega kom Kólumbus auga á hana á degi heilagrar Lúsíu í
fjórðu ferð sinni (18. júní) árið 1502 án þess að fara þar í
land. Þótt misstórir
flotar skipa frá Evrópu vörpuðu akkerum fyrir ströndum eyjarinnar
fyrstu áratugi landnáms Karíbaeyjanna, komu hinir herskáu karíbar
í veg fyrir landnám Evrópubúa þar um langt skeið.
Spænskir könnunarleiðangrar komu þar við í leit að þrælum,
sem notaðir voru við námugröft á öðrum eyjum.
Franskir sjóræningjar komu sér fyrir á nokkrum stöðum og
ensk skip lögðust við akkeri til að endurnýja vatnsbirgðir sínar.
Árið
1605 gerðu 67 Englendingar fyrstu tilraun til landnáms.
Þeir voru á leið til Guyana í Suður-Ameríku en villtust og
voru orðnir vistalitlir, þegar þeir ákváðu líklega að koma sér
fyrir þar sem nú stendur Gamlavirki (Vieux Fort).
Tilraunin mistókst vegna innbyrðis ósamlyndis og bardaga við
karíbana.
Eftir
þessar ófarir lýstu Frakkar eignarhaldi sínu yfir eyjunni og árið
1535 fékk franski konungurinn undirsátum sínum yfirráð yfir
landspildum þar. Þrátt
fyrir þessar ráðstafanir Frakka, voru það Englendingar, sem héldu
áfram tilraunum til að nema land.
Lítill hópur, sem tók sér búsetu á St. Lucia árið 1638,
varð að flýja undan karíbum tveimur árum síðar.
Árið 1642 fékk franski konungurinn, Lúðvík VIII, Vestur-Indíafélaginu
yfirráðin yfir eyjunni, en margir landstjóra félagsins féllu fyrir
karíbunum. Ástandið
batnaði ekki fyrr en friðarsamningar voru gerðir milli Englendinga,
Frakka og karíba árið 1660. Ekki
leið þó á löngu þar til skarst í odda milli Frakka og Englendinga
á ný. Á þessu tímabili
skiptu þeir 14 sinnum um völdin á eyjunni.
Það var ekki fyrr en árið 1803, að yfirráð Englendinga urðu
ótvíræð og við friðarsamningana í París árið 1814 var staðfest
að St. Lucia væri brezk krúnunýlenda.
Hún gekk í bandalag Áveðurseyja árið 1971.
Báðar
heimsstyrjaldirnar höfðu mikil áhrif á St. Lucia, þótt eyjan væri
fjarri átakasvæðunum. Skipaferðir
urðu strjálli, þannig að mörg aðföng skorti.
Þar sem eyjan var brezk nýlenda, varð að senda hermenn þaðan
til að berjast undir samveldisfánanum og Bandaríkjamönnum var veitt
leyfi til að byggja flugvöll fyrir flugherinn og hafnaraðstöðu
fyrir sjóherinn. Flugvöllurinn
var nefndur Beane Airfield, en þar er nú Hewanorra-flugvöllurinn.
Hinn 9. marz 1942 urðu tvö skip í höfninni í Castries fyrir
tundurskeytum þýzks kafbáts.
Í
febrúar 1967 fékk eyjan heimastjórn og árið 1972 fékkst fullt sjálfstæði.
Þjóðhöfðinginn er Elísabet II drottning og fulltrúi hennar
á eyjunni er landstjóri.
Íbúarnir.
U.þ.b. 80%
íbúanna 140.000 búa í höfuðborginni (50.000), umhverfis hana í
dal Castries árinnar og á suðurströndinni í grennd við Gamlavirki.
Afgangurinn býr í bænum Soufrière og nokkrum öðrum strandbæjum.
Láglendustu svæði miðeyjarinnar eru einnig byggð, einkum frjósamir
dalir.
Tveir
þriðju hlutar íbúanna eru svartir og nærri þriðjungur múlattar.
Þessir þeldökku íbúar eru afkomendur 13.000 þræla, sem
fluttir voru til eyjarinnar og fengu frelsi árið 1840.
Tiltölulega fáir eru afkomendur indverskra verkamanna.
Evrópumenn eru innan við 1%.
Fólksfjölgun
er allmikil eins og á öðrum Karíbaeyjum, 2,7%.
Glögg merki hennar er fjöldi kofa úr timbri og bárujárni í
íbúðarhverfum höfuðborgarinnar.
Fátækt íbúanna hefur á seinni tímum valdið ófriði og óeirðum.
Atvinnulífið.
Þrátt
fyrir alla viðleitni stjórnvalda er St. Lucia enn þá dæmigert landbúnaðarland,
því að 80% alls útflutnings eru landbúnaðarafurðir og 40%
mannaflans eru bundinn við undirstöðuatvinnu-greinina.
Auk þessa eru 10.000 sjálfsþarfafyrirtæki í landbúnaði.
St.
Lucia var mikilvægur framleiðandi sykurs í meira en tvær aldir en þeirri
grein hefur hrakað stöðugt síðan á sjötta áratugnum.
Í stað hennar var hafin óarðbærari ræktun banana á fyrrum
sykurplantekrum í hinum stærri dölum, s.s.Roseau, Cul de Sac og
Dennery. Sníkjudýrum og
jurtum er eytt af bananaplantekrunum með eiturúðun úr flugvélum.
Árið 1963 var síðustu sykurverksmiðjunni á eyjunni lokað.
Auk banana, sem eru rúmlega 80% útflutningsins, er ræktun
kókospálma
og kaffiplantna orðin mikilvæg. Múskat
og sítrusávextir eru líka ræktaðir í auknum mæli.
Í Soufrière er unnin olía úr kókoskjörnum og framleidd sápa.
Stjórnvöld styrkja kvikfjárrækt til þess að landið verði
með tímanum sjálfu sér nægt með kjöt og mjólkurafurðir og geti
hætt innflutningi þeirra vara.
Útflutningur
landbúnaðarafurða er tiltölulega mikill, þrátt fyrir að einungis
þriðjungur lands sé ræktaður.
Framleiðni er mikil og lögð áherzla á að auka hana enn með
nútímatækni. Helmingi ræktaðs lands er skipt niður í u.þ.b. 20 ha stórar
spildur fyrir smábændur og aðeins 40% lands liggur undir stórbúum.
Störf,
sem ekki tengjast landbúnaði, er tæpast annars staðar að hafa en í
höfuðborginni, Castries og í litlum mæli í Soufrière, Vieux Fort
(Gamlavirki) og Gros Islet. Lítil
iðnfyrirtæki framleiða vefnaðarvörur, pappírsvörur og gerviefni. Margir vinna við ýmiss konar verkamannavinnu, verzlun og viðskipti
og þjónustustörf.
Ferðaþjónustan
hefur þróast ört vegna aðdráttarafls þessarar fögru eyju.
Þessi atvinnugrein er bæði gjaldeyrisskapandi og krefst mikils
vinnuafls. Árið 1985 voru
rúmlega 3000 gistirými í landinu og 1990 hafði sú tala tvöfaldast.
Hátt
á þriðja hundrað þúsund dvalargesta og farþega skemmtiferðaskipa
á ári hafa séð til þess, að ferðaþjónustan er orðin að öðrum
mikilvægasta atvinnuvegi landsins.
Samt veldur skipulagsleysi því, að upp undir 60% af tekjum
greinarinnar hverfa úr landi. |