Sagan.  Spįnverjinn Pedro de Heredia stofnaši borgina Cartagena de Indias įriš 1533 į hernašarlega hagstęšum staš į nesi, sem var illt aš sękja.  žar voru reist rammbyggš virki.  Žegar į spęnska nżlendutķmanum var borgin mikilvęg herbękistöš og śtflutningshöfn.  Įriš 1627 voru byggš žar mestu varnarvirki Sušur-Amerķku.  Sunnan borgarinnar eru geysivķšlend lįglendissvęši, sem nį alla leiš sušur til Venezuela og Ekvador.  Į 19.öldinni bįrust straumar sjįlfstęšisbarįttunnar til hįskólans ķ borginni.

Olķuvinnsla.  Ķ tengslum viš olķufund sunnan Cartagena blómstraši ķ borginni sķšustu įratugi 20. aldar og hśn hefur stękkaš hröšum skrefum.  Žessi stękkun hafši lķka ķ för meš sér fįtękrahverfi,  sem sķfellst stękka viš straum fólks śr strjįlbżlinu til borgarinnar, žar sem smjör er sagt drjśpa af hverju strįi.  Eiturlyfjavišskipti er varxandi vandamįl, einkum mešal munašarlausra barna, sem einnig stunda žjófnaš ķ auknum męli.