Belgrad er höfuðborg Serbíu (Júgóslavíu) í 138 m hæð yfir sjó.  Hún er við ármót Saae og Dónár.  Gamli miðbærinn er í tungunni milli ánna við kastalann Kalemegdan.  Ferðamenn í Belgrad fá það á tilfinninguna, að þeir séu í stórborg, sem tengir austræn og vestræn áhrif.  Þrátt fyrir langa og tilbreytingarríka sögu borgarinnar, eru fáir staðir, sem minna á hana, því að hún hefur sífellt legið undir árásum í gegnum aldirnar.  Enn þá má sjá merki síðari heimsstyrjaldarinnar, svo ekki sé talað um eyðilegginguna, sem árásir NATO ollu í borgarastyrjöldinni á tíunda áratugi 20. aldar.

Á vinstri bakka Sava, þar sem voru ekki fyrir alls löngu tún og flæðiland, reis borgarhlutinn Nýja-Belgrad.  Úr lofti sést einnig, hvernig ný hverfi eru að þróast vestan og sunnan gamla borgarkjarnans.

Sagan.  Hæðin við ármót Sava og Dónár laðaði að sér byggð fyrir allt að 7000 árum og síðan hefur verið byggð þar.  Forleifauppgröftur í virkinu leiddi í ljós minjar frá bronz- og járnöld.  Þarna stunduðu Illýrar akruyrkju og á 3 öld f.Kr. réðu keltar þessu svæði.  Sannanir hafa fundizt fyrir byggð, sem hét Singidunum (Sívalikastali), árið 279 þar sem kastalinn Kalemegdan stendur nú.  Rómverjar náðu þessum kastala undir sig í upphafi 1. aldar f.Kr. og reistu herbúðir þar sem núverandi borgarhverfi Zemun stendur.  Umhverfis Singidunum, sem Rómverjar gerðu að ferhyrndu virki, settust æ fleiri rómverskir borgarar að.  Á 4 öld fæddist Rómverjakeisarinn Flavius Claudius þar. Á þessum tímum voru breið og hornrétt stræti skipulögð og byggð og þeirra gætir enn þá í borgarmynd Belgrad.  Þegar Rómarveldi skiptist í Austur- og Vesturríkið lenti byggðin á mörkum þessara stríðandi aðila og varð fyrir ýmsum skakkaföllum af þeim sökum.

Ýmsir þjóðflokkar á faraldsfæti réðust á bæinn og árið 441 tókst Húnum að leggja virkið undir sig.  Þeir gjöreyddu byggðinni og Rómverjarnir flúðu brott.  Belgrad komst lokst undir býzönsk yfirráð árið 488, þegar hún hafði verið undir yfirráðum þriggja herjandi þjóðflokka í viðbót.  Anastasius, Býzanskeisari, sendi flokka germanskra serúla til varnar borginni árið 512.  Öld síðar, þegar Býzanar stóðu í stríði í Afríku og Asíu, náðu mongólskir avarar og skömmu síðar slavar borginni á sitt vald.  Þeir voru fastir í sessi og borgin óx og dafnaði og um svipað leyti (878) kom nafnið „Beograd” (Hvíta borgin) fram á pápískum pappírum.

Þetta tiltölulega friðsæla tímabil endaði í upphafi 9. aldar.  Karl mikli sigraði avara og stormaði yfir Búlgaríu og Ungverjaland (magyarar).  Árið 1018 varð Belgrad aftur býzantísk landamæraborg.  Ungverjar og Búlgarar náðu henni síðan undir sig.  Herir krossfaranna komu við í borginni á leiðinni til landsins helga.  Meðal þeirra var Friðrik Barbarossa keisari.

Árið 1284 komu serbar fyrst til sögunnar og náðu borginni undir sig.  Dragutin, tengdasonur Ladislaus IV Ungverjalandskonungs, studdi serbnesku rétttrúnaðarkirkjuna.  Árið 1319 urðu serbar að láta undan fyrir magyörum, sem eyddu borginni og byggðu hana síðan upp aftir sem herstöð til varnar gegn hinu unga serbneska ríki, sem Dušan keisari réði.

Eftir orrustuna við Amelfeld (1389) þótti Ungverjum sér staf ógn af Tyrkjum.  Þeir sömdu við serbneska þjóðhöfðingjann, Stevan Lazarevic, sem stækkaði og víggirti borgina á árunum 1402-1427.  Árið 1440 og síðar misheppnaðist Tyrkjum að legga borgina undir sig.  Þeir vildu vinna þennan þröskuld, sem gerði þeim erfiðara fyrir að herja í löndum lengra í norðri.  Hinn 28. ágúst 1521 tókst þeim loksins að sigra borgina og brenna hana til grunna.

Næstu 150 árin óx borgin og dafnaði eftir enduruppbyggingu og austrænna áhrifa gætti í auknum mæli.  Verzlun og handiðnaður blómstruðu og á 17. öld voru íbúar orðnir 100.000.  Friðurinn var úti árið 1688, þegar Austurríkismenn lögðu borgina undir sig.  Árið 1690 voru Tyrkir komnir aftur að borgarhliðunum og rústuðu öllu.  Austurríski prinsinn, Eugen, náði borginni út höndum Tyrkja 1717 og settist að í kastalanum.  Næstu 22 árin urðu vestræn áhrif hinum austrænu yfirsterkari.  Árið 1739 urðu enn þá umskipti, þegar Tyrkir komust aftur til valda.  Þeir breyttu nýjum kirkjum í moskur.  Austurríkismenn héldu velli í Zemun handan Sövu.  Þeir reyndu ítrekað að ná borginni aftur án árangurs og stöðugt varð að endurbyggja hana.

Friðarsamningarnir 1791 færðu borgarbúum u.þ.b. áratug friðar, eða þar til Mústafajarlinn dó árið 1801.  Þá gekk janítahreyfingin berserksgang í borginni, framdi fjöldamorð og rán.  Árið 1804 gerðu serbar uppreisn gegn Tyrkjum og frelsisher þeirra leysti borgina undan kúgun Tyrkja 1806.  Tyrkir náðu borginni aftur 1813 og serbneska uppreisnin 1815 dugði ekki til að reka þá á brott.  Þeir fóru ekki fyrr en 1867.

Austurríkismenn hernámu borgina 1914 frá Zemun og héldu henni til 1918.  Þá varð Belgrad að höfuðborg hins nýja konungsríkis serba, króata og slóvena.  Borgin þróaðist hratt og stækkaði.  Hinn 6. apríl 1941 gerði þýzki flugherinn árás á borgina og Þjóðverjar sendu setulið þangað.  Það var þar um kyrrt til 20. október 1944, þegar fylgismenn Títós og rauði herinn hröktu þá brott.