Mílanó
er í 122 m.y.s. Íb. 1,7
millj. Höfuðborg Lombardi
og önnur stærsta borg Ítalíu. Veigamikil
samgöngumiðstöð, m.a. vegna vega yfir Alpana.
Mílanó er á miðri Lombardisléttunni og er tengd Ticino, Pó,
Lago Maggiore og Comovatni með skipaskurðum.
Mílanó er höfuðborg iðnaðar, járnbrautasamgangna, banka-
og kauphallarviðskipta á Ítalíu og einn stærstu silkimarkaða Evrópu.
Þar er katólskur háskóli, ríkisháskóli og
erkibiskupssetur. Aðalatvinnugreinar eru:
Vefnaður, bílaiðnaður, vélaiðnaður, efnaiðnaður og pappírsiðnaður.
Neðanjarðarlestir frá 1964.
Mílanó er nýtízkuleg að mestu leyti, jafnvel gamli
borgarhlutinn er tengdur breiðgötum, sem geisla út frá borgarmiðjunni.
Eftir s.h. risu allt að 30 hæða hús.
Mörg hús frá fyrri öldum sýna ýmiss konar stílbrigði.
Þau stóðu heil eða voru endurbyggð eftir s.h.
Mílanó
var stofnuð um 400 f.Kr. af keltum.
Rómverjar komu árið
222 f.Kr. og skírðu borgina Mediolanum.
Á 4. öld var hún aðsetur keisaranna.
Síðar varð hún ein höfuðborga langbarða og franka.
Sem höfuðborg ríkis langbarða gekk hún á hönd Staufenættarinnar.
Friðrik Barbarossa olli eyðileggingu í Mílanó 1167 en hann lét
endurreisa borgina. Viscontiættin
réði Mílanó og stórum hluta N-Ítalíu frá 1277.
Mussolini stofnaði fasistaflokk sinn í Mílanó árið 1919 og
var síðast hengdur upp á fótunum utan á hús við Loretotorg í apríl
1945.
Byggingarstíll
frá gamalkristnum tímum hefur aðeins varðveitzt í fáeinum kirkjum,
s.s. San Lorenzo og Sant' Ambrogio.
Byggingar frá 13. öld er einkum að finna við Mercantitorg og
gotneska stílinn er næstum einungis að finna í dómkirkjunni.
Í kringum 1450 færðu Flórensbúarnir Filarete og Michelozzo Mílanó
frumendurreisnarstílinn. Með
tilkomu Bramante von Urbino og Leonardo da Vinci, sem skóp sín mestu
listaverk í Mílanó á árunum 1485-1500, hófst blómaskeið Mílanólista.
Málarar næstu kynslóða, Andrea Solario, Bramantion Luini, sódoma,
Gaudenzio Ferrari, voru undir áhrifum þeirra.
Útlit borgarmiðjunnar skópu byggingameistarar síðendurreisnar
og baroktímans. Þar komu
helzt við sögu Galeazzo Alessi og Pellegrino Tibaldi, en líka
Giuseppe Piermarini og arkitektarnir Luigi Canonica og Luigi Cagnola.
Andrea Appiani var hæfur klassískur málari. |