Mumbai,
áður Bombay
(19 millj. íb. 2009), er höfuðborg sambandsfylkisins Maharashtra.
Hún stendur á 18°55'N og 72°84'A á enda 17 km langrar og 4
km breiðrar eyju, sem myndar prýðishöfn við Arabíuhaf í sundinu
á milli hennar og meginlandsins. Nafnið
er dregið af helgidómi gyðjunnar Mumba, sem fékk hina evrópsku mynd
sína af portúgalska nafninu 'Bum Bahia' ('Góðavík').
Portúgalar, sem komu sér þar fyrir árið 1534, misstu yfirráðin
í hendur Breta, þegar Katharina af Bragança arfleifði Karl II af
Englandi hana árið 1661. Karl
lét Austurindíafélaginu eyjuna eftir árið 1668.
Austurindíafélagið stofnaði núverandi borg í stað fátæklegs
fiskiþorps og flutti höfuðstöðvar sínar þangað frá Surat árið
1700.
Þar
sem stóð áður mýrlent fiskiþorp fyrir 300 árum er komin ein stærsta
miðstöð viðskipta og iðnaðar í Suður-Asíu og ein
heimsborgarlegasta borg Indlands (vefnaður, olíuhreinsun,
kjarnorkurannsóknir o.m.fl.).
Nýja-Delí minnir á Washington með öllum sínum breiðgötum og
skrifstofubyggingum en Mumbai er oft nefnd 'New York Indlands'.
Strönd eyjarinnar er giljótt, hæðirnar prýddar görðum og
langur strandvegurinn (Marine
Drive) með ara-grúa fjölbýlishúsa og háum reykháfum og flestum
vefnaðarfyrirtækjum á svo litlum bletti í heiminum, einkenna Bombay.
Þessi heimsborg er rannsóknar verð vegna hinna stórkostlegu
andstæðna. Hún er
athyglisverðust allra stórra borga Indlands, sem eiga enn þá
byggingarminjar frá viktoríutímanum.
Tákn
borgarinnar er *Indlandshliðið á Apollo Bunder.
Það var reist til minningar um komu Georgs V konungs og Maríu
drottningar árið 1911.
Beint norðvestan þess, þar sem stóð áður virki, er
borgarhverfið 'Fort', aðalmiðstöð viðskipta og 1500m norðan hliðsins
er Ballard Pier-hafnarhverfið.
Á
austanverðri eyjunni er Back Bay við Arabíuhaf og meðfram víkinni
liggur gatan 'Marine Drive'.
Frá Chowpatty-ströndinni við norðurenda göt-unnar liggja
Walkeswargata og Bal Gangadhar Kher Marg í bugðum upp á
*Malabarhæð,
þar sem efnafólk býr.
Frá Ferozeshah-Mehta-görðunum á efri hluta hæðarinnar er frábært
útsýni yfir hafið og hluta borgarinnar.
Rétt utan við garðana, utan sjónmáls, eru *Turnar þagnarinnar,
þar sem parsar lögðu hina látnu til hinztu hvílu og létu gammana
um að fjarlægja jarðneskar leifar þeirra.
Turnarnir eru vaktaðir og aðgangur að þeim er bannaður.
í hlíð Malabarhæðarinnar, á leiðinni niður að
Chowpattyströnd, er Kalmala-Nehrugarðurinn, skírður í höfuðið á
eiginkonu Nehrus.
Neðan hans er hindúahofið 'Balhulnath'.
Norðan þess er 'Mahalakshimihofið', helgað Lakshmi, gyðju
velmegunarinnar.
Enn norðar á ströndinni er grafhýsi Haji Ali, eins dýrlings
múslima.
Á
íþróttasvæði í norðurhluta borgarinnar er m.a. skeiðvöllurinn
Mahalakshimi (veðreiðar frá nóvember til marz), Willingdon íþróttaklúbbur-inn,
Indverski íþróttaklúbburinn og Vallabhaiíþróttavöllurinn.
Tæpum 2 km austar er garðarnir 'Veermata Jijabai Bhonste Udyan'
(áður Viktoríugarðarnir).
Þeir voru gerðir árið 1861.
Þar er m.a. dýragarður og Viktoríu- og Albertsafnið, þar
sem ýmsir náttúrugripir eru til sýnis.
Austan safnsins stendur steinfíll, sem var fluttur frá nærliggjandi
eyju, Gharapuri. |