Falklandseyjar sagan,
[Flag of the United Kingdom]


FALKLANDSEYJAR
SAGAN

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Weerdt, var skráđur sem landafundamađur í kringum 1600.  Franski sćfarinn Louis-Antoine de Bougainville stofnađi til fyrsta landnáms á Austur-Falklandi áriđ 1764.  Bretar urđu fyrstir til ađ setjast ađ á Vestur-Falklandi 1765, en Spánverjar, sem keyptu búseturéttinn af Frökkum á austureynni, hröktu ţá á brott 1767.  Bretar snéru aftur 1771 eftir ađ hafa hótađ stríđi viđ Spánverja en hurfu aftur á braut 1774 af efnahagsástćđum án ţess ađ aflýsa kröfu sinni til eyjanna.  Spánverjar voru um kyrrt á austureynni til 1811 (ţá var hún kölluđ „Soledadeyja”).

Áriđ 1820 lýsti Argentína yfir sjálfstćđi sínu frá Spáni og gerđi kröfur til eyjanna.  Ellefu árum síđar eyddi bandaríska herskipiđ „USS Lexington” spćnsku byggđinni á austureynni í refsingarskyni fyrir töku ţriggja bandarískra selveiđara viđ eyjarnar.  Snemma árs 1833 hröktu Bretar síđustu argentínsku embćttismennina frá eyjunni án blóđsúthellinga.  Áriđ 1841 skipuđu Bretar landstjóra á eyjunum og áriđ 1885 var tala brezkra íbúa orđin 1800.  Áriđ 1892 urđu eyjarnar opinber nýlenda Breta.  Argentínumenn mótmćltu setu Breta á eyjunum reglulega í kjölfariđ.

Eftir síđari heimsstyrjöldina var deilunni um yfirráđ eyjanna vísađ til Sameinuđu ţjóđanna og áriđ 1962 var stađa ţeirra rćdd í nefnd, sem fjallađi um frelsi nýlendnanna.  Argentínumenn byggđu kröfur sínar á páfabréfi frá 1493, sem var breytt viđ samningana í Tordesillas (1494).  Ţar kom fram skipting Nýja heimsins milli Spánverja og Portúgala.  Argentínumenn héldu ţví fram og gera enn ţá, ađ eyjarnar hafi tilheyrt Spáni, ţegar ţeir lýstu yfir sjálfstćđi sínu og vćru ţví hluti Argentínu enn ţá.  Ţeir byggja líka á nálćgđ eyjanna viđ Suđur-Ameríku og ađ nýlendutímanum sé lokiđ.  Bretar byggđu kröfur sínar á samfelldri eign sinni og stjórn eyjanna síđan 1833 og sjálfsákvörđunarrétti eyjaskeggja samkvćmt sáttmála Sameinuđu ţjóđanna.  Ţeir bentu líka á, ađ eyjarnar yrđu áfram nýlenda í höndum Argentínumanna, ţar sem ţeir yrđu stjórnendur án samţykkis íbúa ţeirra.

Áriđ 1965 samţykkti alsherjarţing SŢ ályktun, sem fól í sér ađ bjóđa Bretum og Argentínumönnum ađ leysa máliđ á friđsamlegan hátt.  Ţessar viđrćđur voru enn ţá í gangi áriđ 1982, ţegar herstjórn Argentínu gerđi innrás á eyjunum (2. apríl).  Ţar međ hófst Falklandseyjastríđiđ, sem lauk 10 vikum síđar međ uppgjöf  argentíska hersins í Stanley eftir ađ Bretar höfđu gert árangursríka gagninnrás.  Bretar reka herstöđ á eyjunum og gćta efnahaga- og fiskveiđilögsögu ţeirra.  Áćtlađur íbúafjöldi eyjanna áriđ 2001 var 2379.  Samtímis var fjöldi fólks í herstöđinni Mount Pleasant 2913.

Stjórnmálasamband komst aftur á milli Breta og Argentínumanna áriđ 1990, ţótt enn ţá séu samskiptin ekki slétt og felld.  Argentínumenn gera enn ţá friđsamlegt tilkall til Malvinas-eyja en Bretar segja slík mál ekki til umrćđu.  Herafli Breta á Falklandseyjum er í kringum 1000 manns áriđ 2007.  Ţessir hermenn hjálpa til viđ vegagerđ og hreinsun jarđsprengjusvćđa.

Eyjaskeggjar eru sjálfum sér nćgir efnahagslega.  Ţeir lifa af sölu veiđiheimilda í fiskveiđilögsögunni, sauđfjárbúskap og sívaxandi ferđaţjónustu.  Eyjarnar verđa ć vinsćlli viđkomustađur skemmtiferđaskipa.  Fjölskrúđugt dýralíf lađar marga ferđamenn til eyjanna.  Ţar er m.a. geysistórt varpsvćđi mörgćsa.

 TIL BAKA     Ferđaheimur - Garđastrćti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM