Togo skiptist í sex
landfrćđilegar einingar. Á mjórri strandlengjunni eru leirur og grunn
lón (Togovatn stćrst) og lágar sandstrendur. Ţar tekur viđ
Ouatchi-sléttan, sem teygist 33 km inn í land, 60-90 m yfir sjó. Ţarna
er járnlitađur og vatnsósa jarđvegur.
Norđaustan sléttunnar er landiđ flatt og stöllótt í 390-450
m hćđ yfir sjó. Ţar á áin Mono og ţverár hennar auk
Ogou og annarra smćrri vatnsfalla upptök sín. Vestan
og suđvestan ţessa svćđis hćkkar landiđ í átt ađ
Togofjöllum, sem liggja ţvert yfir Miđ-Togo frá suđsuđvestri
til norđnorđausturs. Ţau eru framhald Atakorafjalla í
Benín og enda í Akwapimhćđum í Ghana.
Baumannfjall (Agou; 986m) er hćsta fjall landsins. Handan
fjallgarđsins í norđri er sandsteinsháslétta árinnar Oti, sem er ein
ađalţveráa Voltafljóts. Lengst í norđvestri er granít og
gneisssvćđi, sem liggur hćrra. Ţar eru Dapaong (Dapango)
hamrarnir.
Loftslag.
Hitabeltisloftslag ríkir í Togo. Sunnantil er regntími frá miđjum apríl
til júníloka og frá miđjum sept. til októberloka. Mjó strandlengjan er
ţurrviđrasamasti landshlutinn (890 mm á ári). Kpalimé-svćđiđ, u.ţ.b.
107 km inni landi, er votviđrasamastur (1800 mm á ári). Regntíminn í
norđurhlutanum er á tímabilinu júní til loka sept. (1150 mm á ári).
Ţess á milli ríkir ţar ţurrviđri af völdum heitra loftstrauma frá Sahara
(harmattan), sem eru oft hlađnir fínu ryki. Međalárshitinn er á bilinu
26°C á ströndinni og 28°C uppi á norđurhásléttunni. Daglegt lágmark er
í kringum 20°C uppi í fjalllendinu í ágúst. Daglegt hámark er 38°C í
norđurhlutanum í marz og apríl í lok hins langa ţurrkatíma.
Flóra og fána.
Gresjugróđurinn er ríkjandi í landinu. Á suđurhásléttunum vaxa stór tré
(baobab) en ţau eru sjaldgćf í norđurhlutanum. Suđvesturhálendiđ er
ţakiđ hitabeltisskógum, sem teygjast niđur í árdali. Á ströndinni eru
ţéttir lundir fenjatrjáa og reyrmýrar.
Fjöldi villtra dýra
er takmarkađur, einkum í suđur- og miđhlutum landsins. Í norđurhlutanum
eru nokkur ljón, hlébarđar og fílar. Apar, snákar og eđlur eru
útbreiddar tegundir og krókódílar og flóđhestar eru víđa í ám og vötnum.
Á Keran-verndarsvćđinu í grennd viđ Sansanné-Mango í norđurhlutanum eru
villtar hjarđir vísunda, asna, vörtusvína, antilópna og dádýra. Fjöldi
fugla- og skordýrategunda finnst um allt land. Međal fisktegunda, sem
eru veiddar fyrir ströndinni, eru makríll, bassi, skata og koli auk
rćkju og humars. |