Einu sírennandi
árnar í landinu eru Kunene, Okavango (Cubango), Mashi (Kwando) og
Sambesi á norðurmörkunum og Orangeáin á suðurmörkunum. Eina tiltölulega
greiðfæra leiðin inn í landi er hluti norðurmarkanna og yfir Orangeána í
suðri. Namib-eyðimörkin meðfram ströndinni, hættuleg rif og sker úti
fyrir ströndinni (Beinagrindaströndinni), eyðimörkin meðfram Orangeánni
og þurr Kalahari-eyðimörkin í austri eru ástæðurnar fyrir því, hve seint
landið var uppgötvað og numið.
Landið er næstum ferhyrnt í lögun, 965 km
langt og 480 til 725 km breitt. Austurendinn er mjórri og kallaður
Caprivi-beltið vegna þess, að Þjóðverjar héldu að aðgangurinn að
Sambesifljóti væri leiðin að
Indlandshafi, þrátt fyrir Viktoríufossana á leiðinni. Eftir 106
ára yfirráð Þjóðverja og Suðurafríkumanna fékk landið sjálfstæði 21.
marz 1990 og fjölflokka lýðræði var stofnað. Höfuðborg landsins er
Windhoek.
Landinu er skipt í
þrjár landslagsheildir frá vestri til austurs: Namib-strandeyðimörkina,
Miðhásléttuna og Kalahari-eyðimörkina. Hluti landsins er grýttur og
miðhlutinn þakinn sandöldum. Flóra og fána landsins eru flókin
fyrirbæri. Gróður er lítill og viðkvæmur og landið er ekki fallið til
beitar eða ræktunar. Í landinu finnast demantar, sem hafa líklega
skolast niður af Basotho-hálendinu með Orangeánni, og úran við
Oranjemund í suðurhlutanum og við Arandis í miðhlutanum.
Namib-eyðimörkin er 80-130 km breið. Hún nær norður til
Kaokoveld-fjalla, sem teygjast til sjávar.
Miðhásléttan
(975-1980m) er landbúnaðarsvæði landsins. Norðurmörkin eru árdalir
Kunene og Okavango og Orangeáin í suðri. Þarna eru aðallega stepper og
runnagróður og nokkrar skógarpjötlur í norðurhlutanum. Landslagið er
hæðótt á köflum og svo taka við giljótt fjöll (Fish River Canyon). Víða
eru litlar saltsléttur (Etosha Pan). Brandfjall (2574m), hæsta fjall
landsins, er á vesturjaðri hásléttunnar. Austantil hallar landinu smám
saman niður á við og steppurnar hverfa í Kalahari-eyðimörkinni.
Eins og sagt er hér
að framan er einungis sírennsli í landamæraánum. Árnar Swakop og Kuiseb
eiga upptök á hásléttunni, renna niður brúnir þess og hverfa í
Namib-eyðimörkinni, nema þegar sjaldgæf flóð verða og þær renna til
sjávar við Swakopmund og í Walvis-flóa. Fiskiá kemur upp á
miðhásléttunni og rennur árstíðabundið til Orangeárinnar. Fjöldi minni
vatnsfalla á upptök sín þarna uppi og hverfur á leiðinni að Namib- eða
Kalaharieyðimörkunum.
Namibía er á suðurjaðri hitabeltisins og þar gætir árstíða.
Benguelastraumurinn, sem er auðugur af fiski, kælir loftið í
strandhéruðunum, þar sem meðalúrkoman er innan við 1300 mm á ári.
Á miðhásléttunni og í Kalaharieyðimörkinni er mikill munur milli hita
dags og nætur (30°C) á sumrin en minni á veturna (10°C). Í
Windhoek á hásléttunni er meðalhitinn í desember 24°C og mesti
meðalhiti 31°C. Í júlí eru þessi meðalgildi 13°C og 20°C.
Rakastigið er oftast lágt og úrkoman eykst frá 250 mm í suður- og
vesturhlutum hásléttunnar í 500 mm í miðnorðurhlutanum og rúmlega 600
mm uppi Otavifjöllum og í Caprivi-beltinu. Úrkoman er mjög
mismunandi mikil og áralöng þurrkatímabil eru algeng. Í
norðurhlutanum og nærliggjandi fjalllendi er grunnvatnið mikilvægt og
örlítið stöðugra en úrkoman. Í Kalahari er úrkoman ekki svo
frábrugðin því, sem gerist á hásléttunni en minna er um grunnvatn í
norðanverðu Karstveld og á afmörkuðum lindasvæðum. |