Chad meira,
Flag of Chad

ĶBŚARNIR NĮTTŚRAN SAGAN TÖLFRĘŠI

CHAD
MEIRA

.

.

Utanrķkisrnt.

 

Map of ChadLandamęri Chad frį nżlendutķmanum mišast hvorki viš landslag né skiptingu žjóšflokka.  Ašaleinkenni landslagsins er mikil lęgš milli fjalla ķ noršri, austri og sušri.  Chad-vatniš į žessum slóšum nįši yfir mestan hluta žessarar lęgšar į fyrri jaršsöguskeišum.  Žaš er į mišjum vesturlandamęrunum ķ 281 m hęš yfir sjó.  Lęgsta svęši lęgšarinnar, Diourab-lęgšin, er ķ 176 m hęš yfir sjó.  Snemma į nśtķma (hólósen; lķklega fyrir 7000-11.000 įrum) var yfirborš stöšuvatnsins ķ 333 m hęš yfir sjó og žį var žaš allt aš 167 m djśpt.  Žį var flatarmįl žess ķ kringum 338.000 ferkķlómetrar

og afrennsliš lį um svęši nśverandi Kébi-įrinnar og sķšan um Gauthiot-fossa, vestur til Benue-įrinnar og Atlantshafs.  Gömul sandöldusvęši, sem voru hulin vatni fyrrum, mynda nś kešjur eyja ķ nśverandi stöšuvatni og teygjast hundruš kķlómetra til austurs.  Į milli sandaldanna į žessu stóra svęši eru žykk lög kķsilgśrs og annarra setlaga frį tķmum stóra stöšuvatnsins.

Fjallgaršarnir umhverfis lęgšina nį yfir eldvirka fjallarisann Tibesti ķ noršri (Koussi-fjall 3415m), sandsteinstinda Ennedi-sléttunnar ķ noršaustri, kristölluš fjöllin į Ouaddaļ-svęšinu ķ austri og Adamawa- og Mandara-fjöllin ķ sušri, sem eru aš mestu innan landamęra Kamerśn og Nķgerķu.  Vatnasviš landsins takmarkast nęstum eingöngu viš įrnar Chari og Logone og žverįr žeirra, sem renna śr sušaustri til Chad-vatnsins.  Ašrar įr eru annašhvort įrstķšabundnar eša mjög vatnslitlar.  Chari-įin, sem į upptök sķn ķ Mišafrķkulżšveldinu ķ sušri, tekur sķšar viš stęrstu žverįnni Ouham, sem rennur um Salamat Wadi.  Eftir aš įin kemur inn į ógreinilega afmarkaš fenjasvęši milli Niellim og Dourbali rennur hśn um stórt óshólmasvęši śt ķ Chad-vatniš.  Chari-įin er u.ž.b. 1240 km löng og vatnsmagn hennar sveiflast į milli 17 og 340 m³/sek. eftir įrstķšum.  Logone-įin, sem veršur til viš samruna Pendé- og Mbéré-įnna, rennur aš hluta mešfram landamęrunum aš Kamerśn.  Vatnsmagn hennar er ašeins brot af Chari-įnni og hśn er rśmlega 990 km löng įšur en hśn hverfur ķ Chari-vatniš viš N’Djamena.  Yfirborš Chad-vatnsins er breytilegt ķ samręmi viš vatnsmagn žessara įa, śrkomu, uppgufun og hrip.  Ķ žurrkunum į įttunda įratugi 20. aldar og fyrri hluta hins nķunda lękkušu yfirborš žess verulega.  Įriš 1985 var žaš varla meira en 1650 km² noršan mynnis Chari- og Logone-įnna.

Jaršvegstegundir ķ Chad eru nokkrar.  Žar ber helzt į sandinum į eyšimerkursvęšinu og žverhnķptu bergi ķ fjallahérušunum.  Sunnan Chad-vatnsins eru leirkennd setlög frį tķmum hins stóra stöšuvatns.  Į flóšasvęšum Chari- og Logone-įnna og į fenjasvęšinu er nokkuš um vatnssósa svęši.  Trópķskur jįrnjaršvegur (raušur) liggur į hęšum ķ efri hluta Ouaddaļ-hérašsins.  Ķ Kanem-hérašinu, noršan Chad-vatnsins, eru hįlfeyšimerkur nema ķ lęgšunum milli sandaldanna viš stöšuvatniš, žar sem gętir stundum seltu į vatnssósa svęšum.

 TIL BAKA           Feršaheimur - Garšastręti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir                  HEIM