Kabul
er höfuðborg Afghanistans.
Borgin er við Kabulána í Kabulhéraði í u.þ.b. 1800 m hæð
yfir sjó.
Hún er miðstöð menningar- og efnahagslífs landsins og hefur
löngum verið hernaðarlega mikilvæg vegna legu sinnar í nánd við
Khyber-skarðið í Sulaiman-fjöllum.
Iðnaður borgarinnar byggist á vefnaði, framleiðslu matvæla
og efnaiðnaði.
Meirihluti íbúanna eru persneskumælandi tajiikar og pashtunar
eru áhrifaríkur minnihluti.
Kabulháskóli var mikilvægasta stofnun æðri menntunar í
landinu þar til honum var lokað 1992.
Kabul
er forn borg, sem varð höfuðborg mógúlaríkisins árið 1504 undir
stjórn Babur sigurvegara.
Delhi tók við hlutverki höfuðborgar keisaradæmisins 1526 en
Kabul var áfram mikilvæg miðstöð ríkisins þar til Nadir Shah,
Persakonungur, lagði hana undir sig 1738.
Árið 1747 varð borgin hluti af sjálfstæðu Afghanistan og
eftir 1770 tók hún við hlutverki höfuðborgar af Kandahar.
Hún var bitbein Breta, Persa og Rússa vegna yfirráðanna í
Khyber-skarði á 19. öld.
Bretar hernámu hana tvisvar, fyrst 1839-42 og 1879-80.
Eftir 1940 varð borgin að miðstöð iðnaðar í landinu.
Sovétríkin
hernámu borgina 1979 og herir þeirra yfirgáfu Afghanistan ekki fyrr
en árið 1989.
Í janúar, árið 1994 brutust út blóðug átök milli
fylgismanna Burhanuddin Rabbani, forseta landsins, ogGulbuddin Hekmaryar,
forsætisráðherra.
Þessi átök stóðu yfir árum saman, þrátt fyrir að Sameinuðu
þjóðirnar reynduað stilla til friðar, og þar stóð vart steinn
yfir steini eftir eldflauga- og stórskotaliðsárásir.
Talibanar, bókstafstrúaðir múslimar, sem höfðu þegar náð
mestum hluta landsins á sitt vald, lögðu Kabul undir sig í september
1996 Áætlaður
íbúafjöldi borgarinnar árið 1991 var 1,4 milljónir.
Mynd: Konungshöll Amanulla 2004. |