Kúrdar
er er þjóðflokkur hálfhirðingja á svæði í Suðvestur-Asíu, sem
er kallað Kúrdistan. Þeir
eru sunnítar, rétttrúaðir múslimar, sem búa margir í þorpum og
stunda akuryrkju og sauðfjárbúskap.
Aðalframleiðsla þeirra eru ofin teppi.
Þeir tala kúrdísku, sem er vesturírönsk grein af indóevrópskum
stofni. Kúrdar hafa varizt
innrásum fjölda þjóðflokka en lutu þó valid seljúka og Ottómana
(14. öld). Samkvæmt
samningnum, sem er kenndur við Sévres, sem var gerður milli Tyrkja og
bandamanna árið 1920, var kúrdum lofað sjálfstæðu ríki
á fyrri hluta níunda áratugarins. Þá
bjó rúmlega helmingur þeirra í Tyrklandi og aðrir í Írak, Íran,
Sýrland og fyrrum sovétríkjunum.
Allt frá árinu 1925 hafa kúrdar átt í blóðugum útistöðum
við yfirvöld í Tyrklandi, írak og Íran.
Árið
1970, þegar stríð hafði staðið nánast óslitið í 8 ár, lofaði
írakska ríkisstjórnin, að kúrdar fengju yfirráð á svæðinu í
norðausturhluta landsins og borgarastyrjöldinni lauk. Uppreisninni Lauk 1975, þegar Íran hætti stuðingi við
hana eftir landamærasamkomulag við Íraka.
Þúsundir kúrda féllu í þessu blóðbaði, þar sem hræðilegum
vopnum var beitt (efnavopn) og Írakar jöfnuðu hundruð þorpa þeirra
við jörðu 1988 eftir að kúrdískir skæruliðar töku afstöðu með
Íran í stríði þeirra við Írak.
Í marz og apríl 1991, í kjölfar Flóabardaga, bældi írskska
stjórnin aðra uppreisn kúrda niður. Rúmlega ein miljón kúrda flúði til Tyrklands, íran og
fjalla í Írak og í kringum 600.000 héldu til í flóttamannabúðum
Sameinuðu þjóðanna í Norður-Írak 1992. |