Bedúínar,
Booking.com


BEDÚÍNAR
.

.

Utanríkisrnt.

Bedúínar (Badawi = eyðimerkurbúar) eru hirðingjar í Miðausturlöndum og Norður-Afríku.  Þeir eru næstum allir múslimar.  Í fornöld náði umsvifasvæði þeirra aðeins til eyðimarka Egyptalands og Sýrlands.  Síðar fóru þeir inn í Mesópótamíu og Kaldeu.  Sigurför múslima í Norður-Afríku á 7. öld opnaði bedúínum enn stærri lendur.  Hirðingjalífið leiðir þá um gríðarstór landsvæði, þótt þeir séu aðeins smáhluti íbúa hvers um sig.

Frá því í kringum 1045 hafa bedúínar frá Mið-Arabíu lagt leiðir sínar til Norður-Afríku, þótt talsvert hafi dregið úr ferðum þeirra í aldanna rás.  Þeir nýttu öll beitilönd og sköpuðu ójafnvægi á slóðum berba, sem höfðu hætt hirðingjalífi og sezt að í bæjum og á landbúnaðarsvæðum.  Búsmali bedúínanna eyddi náttúrulegum gróðri vegna ofbeitar og mörg beitilönd urðu að hálfeyðimörkum.  Víða hefur tekizt að snúa þessari þróun við og mörg lönd í Miðausturlöndum og Norður-Afríku hafa reynt að draga úr ferðum bedúína landa á milli.

Menning og siðir.  Sumir bedúínar hafa hætt flakkinu og lifa að mestu á kjöti, mjólk og mjólkurafurðum.  Yfirleitt láta þeir innfædda Norðurafríkubúa um ræktun nytjajurta og verzlun.  Þegar olíuframleiðslan jókst á sjöunda og áttunda áratugnum, fóru margir bedúínar að starfa við olíuiðnaðinn.  Ríkisstjórnir Miðausturlanda hafa hvatt þá til að draga úr hirðingjalífinu og setjast fremur að á einum stað.  Talið er, að nú lifi í kringum 7% þeirra fullkomnu hirðingjalífi (2002) en mun fleiri árstíðabundnu.

Hið dæmigerða bedúínatjald er gert úr dúkræmum úr geitaull eða úlfaldahári auk jurtatrefja.  Þessar ræmur eru saumaðar saman og litaðar svartar.  Þar sem bedúínar hafa sezt að til lengri eða skemmri tíma á einum stað, hafa þeir byggt sér nokkurra hæða, ferköntuð hús úr steini eða sólþurrkuðum múrsteinum.

Líf bedúína byggist á ættfeðrastjórn og sterkum fjölskylduböndum.  Fjölskyldueiningarnar eru síðan undir yfirstjórn ættarhöfðingja (sheikh).  Þessi valda- og virðingarstaða gengur í erfðir frá föður til elzta sonar.  Völd hvers ættarhöfðingja byggjast á ríkidæmi hans og persónuleika en ekki á fjölda undirsáta.  Félagskerfi bedúína er fjórskipt og byggist að nokkru leyti á uppruna og auðæfum.  Úlfaldaræktendur, sem eru æðsta stéttin, mæðgast innbyrðis og líta aðra sér lægra setta.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM