Byltingin árið 1932
breytti þjóðfélaginu úr einveldi í þingbundið konungsríki. Síðan þá hefur herinn hrifsað til sín völdin af og til
en er eins og stendur (2002) borgaralegt lýðveldi.
Fimmtánda stjórnarskrá landsins tók gildi 1991 og var
breytt 1992.
Framkvæmdavald. Samkvæmt
stjórnarskránni frá 1991 er konungurinn æðsti maður landsins og
yfirmaður heraflans. Forsætisráðherrann
er æðsti maður framkvæmdavaldsins.
Samkvæmt breytingum á stjórnarskránni 1992 verður hann að
vera þingmaður í neðri Deild.
Hann getur gripið til allra ráða til að viðhalda stöðugleika
innanlands. Eins og staðan er nú (2002) ræður herinn miklu um stjórn
landsins, þótt svo eigi að heita, að borgararnir stjórni.
Löggjafinn.
Löggjafarþingið starfar í tveimur deildum, efri með 270 þingmenn,
sem eru kosnir til fjögurra ára í senn, og neðri með 391, sem
konungurinn skipar til fjögurra ára.
Dómsvaldið.
Hæstiréttur landsins heitir Sam Dika.
Hall fellir lokaúrskurði í einka- og sakamálum.
Sérstakur áfrýjunardómstóll, Sarn Uthorn, hefur lögsögu
í öllum málum. Innan
kerfis héraðsdóma eru m.a. sýslumenn, sem hafa takmarkað dómsvald
í einka- og sakamálum en héraðsdómarnir sjálfir hafa ótakmarkað
dómsvald. Einka- og sakdómar
hafa óskorað vald í Bangkok og Thon Buri.
Stjórnarskráin frá 1991 kveður rækilega að sjálfstæði
dómstóla.
Sveitar- og borgarstjórnir.
Hvert hinna 73 héraða (changwad) landsins er undir stjórn
landstjóra, sem ríkisstjórnin skipar. Embættismenn héraðanna (amphur) eru líka skipaðir.
Bæði skipaðir og kjörnir fulltrúar stjórna stóru
borgunum og æðstu embættismenn eru kosnir í almennum kosningum.
Stjórnmálaflokkar eru fjölmargir í landinu og flestar
kosningar leiða til samsteypustjórna. Stærstu flokkarnir um
þessar mundir (2002) eru Nýi vonarflokkurinn,
Jafnaðamannaflokkurinn, Chart Thai, Chart Patthana, Aðgerðaflokkur
alþýðu og Palang Dharma.
Heilbrigðis- og félagsmál. Félagsmálastofnun annast
almannavarnir, barnavernd og umönnun fatlaðra og fátækra.
Sérstökum verkefnum var hleypt af stokkunum á níunda áratugnum
til að aðstoða fjallaættkvíslirnar í norðurhlutanum og
flóttamenn frá Víetnam og Kambódíu í austurhlutanum.
Einkarekin heilsugæzla er viðbót við hina opinberu. Árið
1996 voru lífslíkur frá fæðingu í kringum 65 ár hjá körlum og
73 ár hjá konum. Í landinu störfuðu þá í kringum 12.520
læknar og í sjúkrahúsum voru 90.740 sjúkrarúm.
Hermál. Tælendingar eru bundnir tveggja ára herskyldu
á aldrinum 21-30 ára. Árið 1996 voru 150.000 manns í
landhernum, 43.000 í flughernum og 66.000 í sjóhernum. |