Menningarsaga Spánar byggist mjög á mikilvćgi trúarbragđa í lífi
landsmanna. Áhrif rómversk-katólsku kirkjunnar koma fram í dulúđ lista
og bókmennta, miklum áhrifum dýrlinga ţjóđarinnar og miklum fjölda
safnađa og reglna. Katólskt brúđkaup er grundvöllur fjölskyldunnar, sem
svo er burđarstođ spćnsks ţjóđfélags. Hátíđir eru áberandi ţáttur í
lífi landsmanna. Ţćr hefjast oftast á hámessu og hátíđarskrúđgöngu međ
styttum dáđra dýrlinga, sem hátíđargestir bera á börum á öxlum sér.
Tónlist, dans, ljóđalestur og söngur lífga upp á ţessa litríku viđburđi.
Valensíahátíđin, Aprílhátíđin í Sevilla og San Fermín-hátíđin í Pamplona
eru međal fjölda slíkra. Hátíđin Corpus Christi í Toledo og Granada og
Heilögu vikuhátíđirnar í Valladolid, Zamora og Cuenca eru alvörugefnar.
Nautaatiđ, sem er svo mikilvćgur ţáttur í hefđum Spánverja, hefur veriđ
kallađ „Villta hátíđin”. Ţađ er miklu meira en áhorfendaíţrótt, ţví
ađdáendur hennar fagna ekki einungis hugrekki nautabananna, heldur fimi
ţeirra og list.
Málverk.
Fjöldi frćgra listmálara hafa búiđ og starfađ á Spáni. Međal hinna
ţekktustu eru El Greco,
Diego
Velázquez, Francisco Goya, Salvador Dalí og Pablo Picasso, einhver
afkastamesti listamađur sögunnar og áberandi í listasögu og lífi 20.
aldar.
Bókasöfn og listasöfn.
Ţjóđarbókhlađar í Madrid (1712; Konunglega bókasafniđ) er stćrsta
bókasafn landsins. Ţar eru á fimmtu miljón innbundinna bókatitla.
Sjaldgćfar bćkur, kort, prentanir og Cervantes-salurinn (Sala de
Cervantes), sem er helgađur rithöfundinum Miguel de Cervantes Saavedra,
eru međal sérsafna bókhlöđunnar. Bókasafn konungshallarinnar (1760) í
Madrid á margar sjaldgćfar útgáfur frá 16. öld auk fjölda handrita,
útskurđar og tónlistar. Eitthvert fullkomnasta bókasafn Madrid er
Háskólabókasafniđ (1341). Ţar eru rúmlega 800.000 titlar og rúmlega
270.000 bćklingar. Escorialbókasafniđ í grennd viđ Madrid er ţekkt
fyrir safn sjaldgćfra bóka. Skjalasafn og bókasafn dómkirkjunnar í
Toledo er frćgt fyrir safn 3000 handrita frá 8. og 9. öld og rúmlega
11.000 skjala frá 11. öld.
Eitthvert merkastas listasafn í heimi er Málverka- og
höggmyndaţjóđarsafniđ (Prado) í Madrid. Ţar er mikiđ af verkum El
Greco, Velázquez, spćnsku listmálaranna Bartolomé Estéban Murillo og
Goya, ítölsku listmálaranna Sandro Botticelli og Titian og Rembrandt
hinn hollenzka. Nútímalistasafniđ í Madrid sérhćfir sig í spćnskum
listmálurum eftir 1800.
Spćnska
leirmunagerđ, útsaum, vefnađ og fílabeinsskurđ er ađ finna í
Ţjóđminjasafninu í Madrid, ţar sem einnig er mikilvćgasta
fornleifabókasafniđ í landinu. Mannfrćđisafniđ í Madrid hýsir hluti frá
fyrrum nýlendum, s.s. Miđbaugs-Gíneu, Filipseyjum og Bólivíu. Önnur
söfn í Madrid eru m.a. Vísindasafniđ og Forngripasafniđ, sem hýsir stórt
safn forsögulegrar, fönikískrar, grískrar, rómverskrar og vísigotskrar
listar.
Tónlist.
Spćnsk tónlist er lífleg og taktföst og lýsir miklum áhrifum frá
kristninni og márum. Zarzuela, nokkurs konar ópera, kom fram á
sjónarsviđiđ á 17. öld. Mikilvćgt tónskáld átjándu aldar var Antonio
Soler og Enrique Granados og Manuel de Falla héldu áfram á sömu braut á
20. öldinni. Međal frćgra hljóđfćraleikara 20. aldar voru
gítarleikarinn Andrés Segovia og sellóleikarinn Bablo Casals. Međal
vinsćlla, spćnskra hljóđfćra eru gítarinn, tambúrín, kastanettur og
sekkjapípa (gaita). Spćnskir dansar (hver međ sinni tónlist) ná til
bóleró, flamenkó, jóta og fandangó. |