Aberdeen
er aðalviðskipta- og fiskihöfn í Norður-Skotlandi.
Hún er í Grampianhéraði á strönd Norðursjávar milli ánna
Don og Dee. Milli árósa
þeirra eru 3 km.
Aberdeen
er kölluð Granítborgin vegna þess að flestar hús hennar eru úr
dauflituðu graníti, sem er flutt frá námum skammt frá borginni.
Ferhyrndar og traustlegar byggingar Union Street eru flestar frá
19. öld og líklega er Marischalskólinn stærsta graníthús heims
(1844). Mjóar og hlykkjóttar götur gamla borgarhlutans eru norðan
Union Street. Þar eru mörg
hús frá 16. öld og nokkur miklu eldri, s.s. St. Macharkirkjan frá
15. öld og King’s College (stofnaður 1494), sem síðar sameinaðist
Marischalskólanum í tengslum við stofnun háskólans.
Allt
frá því að Norðursjávarolían uppgötvaðist hefur Aberdeen verið
miðstöð olíuiðnaðarins og aðalbirgðastöð fyrir olíuborpallana.
Efnahagur borgarinnar hefur blómstað og þess sjást mörg
merki. Heildartekjur hafnarinnar fimmtánfölduðust á
„gullgrafaraárunum” og hún hefur verið í stöðugri uppbyggingu
og endurnýjun.
Auk
fiskveiða má nefna efnaiðnað, áburðarverskmiðju, pappírsframleiðslu,
litun, vélaframleiðslu, skipasmíðar, granítvinnslu og fiskvinnslu.
Elzta
leyfisbréf borgarinnar er frá 1179.
Samkvæmt konunglegum leyfisbréfum 1489 og 1498 varð Aberdeen að
sjálfstæðu bæjarfélagi undir stjórn kirkjunnar.
Árið 1891 var núgildandi leyfi gefið út fyrir borgina.
Sagan.
Hægt er að rekja uppruna hinnar keltnesku kapellu heilags
Machar (lézt líklega 594) til 6. aldar.
Dómkirkjan, sem byggð var á grunni hennar, var vígð 1136 en
elztu munir kirkjunnar eru frá 14. öld.
Bygging hinnar frægu, gotnesku brúar yfir Don, Brig o’
Balgownie, hófst 1285 og lauk 1320. Skjöl borgarinnar hafa verið varðveitt næstum óslitið
frá 1398. Mary, drottning
Skota, er sögð hafa horft á aftöku frænda sins og aðdáanda, John
Gordon, frá íbúðarhúsi Marischal jarls árið 1562.
George Keith, fimmti jarlinn af Marischal, stofnaði Marischal-háskólann
1593. |