Sameinuðu arabísku furstadæmin sagan,
Flag of United Arab Emirates


SAMEINUÐU ARABÍSKU FURSTADÆMIN
SAGAN

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Síðla á 18. öld og snemma á hinni nítjándu var ættflokkurinn Al-Qawasim valdamestur á þessum slóðum vegna ráðandi stöðu í viðskiptum við löndin handan hafsins, fiskveiðum og perluiðnaði.  Einnig urðu brezk skip fyrir barðinu á sjóræningjadeild þessa ættflokks, þannig að brezki sjóherinn var sendur á stúfana og braut Qasimi-sjóræningjana á bak aftur árið 1819.  Þessi ósigur olli því, að völd og áhrif ættflokksins minnkuðu til muna og Banu Yas-ættflokkabandalagið í Abu Dhabi tók við.  Þetta fólk bjó aðallega í vinjunum Al-‘Ayn og Al-Liwa’ í Abu Dhabi og styrkur þess var mestur á landi.  Al Nahyan-fólkið af Al Bu Falah-ættbálknum hefur verið í fararbroddi þessa bandalags og Banu Yas hefur verið valdamesta klíkan síðan um miðja 19. öld.

Valdamestu furstarnir í furstadæmunum meðfram ströndinni undirrituðu fjölda samninga við Breta á 19. öld, þ.á.m. almennan friðarsamning 1820, samning um vopnahlé á hafinu 1853, sem gaf Vopnahlésríkjunum nafnið og afsalssamning 1892, sem gaf Bretum yfirráð yfir utanríkismálum þessara furstadæma.  Æðstaráð þessara ríkja hélt reglulega fundi annað hvert ár frá 1952 til að ræða stjórnsýslumál.  Í janúar 1968 gáfu Bretar út yfirlýsingu um brotthvarf herja þeirra árið 1971.  Í kjölfarið lýstu Óman og soldánsdæmin Qatar og Bahrain yfir áætlun um bandalag.  Eftir þriggja ára samningsviðræður ákváðu Qatar og Bahrain að verða stök, sjálfstæð ríki og fyrrum Vopnahlésríkin, utan Ra’s al-Khaymah, lýstu yfir stofnun Sambands arabísku furstadæmanna í desember 1971.  Ra’s al-Khaymah gekk í bandalagið næsta ár.

Abu Dhabi kom af stað hreyfingu í átt að miðstýringu furstadæmanna í desember 1973, þegar nokkrir fyrrum ráðherra landsins urðu opinberir embættismenn.  Í maí 1976 samþykktu furstadæmin sjö að sameina heri sína og í nóvember sama ár var kafla, sem leyfði bandalagsstjórninni að stofna her og kaupa vopn, bætt við stjórnarskrána.  Misklíð í stjórninni 1978 leiddu til þess, að Dubay og Ra’s al-Khaymah neituðu að blanda herjum sínum í hinn sameiginlega her ríkisins og Dubayy annaðist sín eigin vopnakaup.  Dubayy og Ra’s al-Khaymah neituðu að samþykkja tillögu um sameiginleg fjárlög og afnám innbyrðis landamæra, þrátt fyrir mikinn, almennan stuðning við hana.  Dubayy lét af andstöðu sinni, þegar furstinn Rashid ibn Sa’id al-Maktum bauðst forsætisráðherrastaðan í bandalagsstjórninni árið 1979.  Zayid ibn Sultan al-Nahyan fursti í Abu Dhabi var endurkjörinn forseti S.a. furstadæmanna til fimm ára í upphafi árs 1971.  Rashid, fursti Dubayy, dó árið 1990 eftir löng veikindi og sonur hans, Maktum ibn Rashid al-Maktum tók við stöðum hans sem fursti Dubayy og varaforseti og forsætisráðherra S.a. furstadæmanna.

Utanríkismál.  Khomeini-stjórnin í Íran og stríðið milli Íraks og Írans ollu vandamálum í S.a. furstadæmunum.  Uppgangur islamskra öfgasinna ógnaði stöðugleikanum í Furstadæmunum.  Hann skapaði ólgu meðal íranskra shíta, sem bjuggu í landinu og blés ungum sunnítum andagift í brjóst.  Þeim fannst stjórnvöld og stjórnskipulagið ekki sýna islömskum lögum og siðum næga virðingu.  Stríð Íraka og Írana fór að færast nær, þegar Írakar hófu árásir á olíuskip á Persaflóa.  Þessi þróun leiddi til þess, að S.a. furstadæmin skipuðu sér í raðir Ómans, Qatar, Sádi-Arabíu, Bahrain og Kúveit til að mynda Samstarfsráð flóaríkjanna 1981.  Ráðinu var ætlað að auka öryggi þessara landa og vinna að efnahagslegu samstarfi þeirra.  S.a. furstadæmin tóku þátt í að fordæma Írak fyrir innrásina í Kúveit 1990 og veitti Vesturveldunum aðstöðu fyrir heri sína og hernaðarlega aðstoð við endurheimt Kúveit.  Furstadæmin urðu aðilar að Sameinuðu þjóðunum og Arababandalaginu árið 1991.

S.a. furstadæmin ásamt Samstarfsráði flóaríkjanna mótmæltu kröftuglega, þegar Íran efldi stöðu sína á eyjunum Abu Musa og Tunb-eyjum, sem þeir höfðu náð frá Írökum 1971.  Íranar héldu sínu striki og komu sér æ betur fyrir á eyjunum allan áratuginn.  Þessar aðgerðir þeirra ollu mikilli spennu í tengslum milli landanna tveggja.  Furstadæmin hölluðu sér æ meir til vesturs og sýndu Írönum fjandsamlega afstöðu.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM