Wrangeleyja
heitir Ostrov Vrangelya (7300 km²).
Hún tilheyrir sjálfstjórnarsvæðinu Chukchi í norðaustasta
hluta Síberíu og skilur á milli Austur-Síberíuhafs og Chukchi-hafs.
Eyjan er löng og mjó, 125 km breið.
Milli hennar og meginlandsins er Long-sund. Eyjan er túndrusvæði, að mestu vaxin lágvöxnum fléttugróðri.
Þrátt fyrir að hæsti staður eyjarinnar (Sovetskaya-fjall) sé
1096 m hár, er þar enginn jökull.
Eyjan er byggð upp af hellugrjóti, graníti og gneiss auk áraura.
Hún er þakin mörgum smástöðuvötnum og með norður- og suðvesturströndunum
eru margar eyrar og lón. Hafsvæðið
umhverfis eyjuna eru sjaldnast íslaus.
Þarna ríkir heimskautaloftslag.
Meðalhiti júlí er 2,4°C.
Á sumrin er fuglalíf fjölbreytt og mikið er um læmingja,
heimskautsrefi og hvítabirni.
Samkvæmt rússneskum
heimildum var Rússum kunnugt um eyjuna snemma á 18. öld.
Rússneski landkönnuðurinn Ferdinand P. Wrangel fékk upplýsingar
um legu hennar hjá innfæddum Síberíumönnum en fór ekki til
eyjarinnar áður en hann kortlagði strandlengju Síberíu snemma á þriðja
áratugi 19. aldar. Rússneskir
loðdýrakaupmenn fóru loks til eyjarinnar og áhafnir bandarískra
skipa komu auga á hana árið 1867 og 1881.
Skipbrotsmenn af kanadísku skipi komust til eyjarinnar árið
1914. Vestur-Íslendingurinn Vilhjálmur Stefánsson, olli milliríkjadeilum
1920, þegar hann lýsti Wrangeleyju kanadískt landsvæði án þess að
hafa leyfi yfirvalda til þess. Sovétríkin
lýstu þá eyjuna sovézkt land og búseta hófst þar, þegar Chukchi
flutti þangað rússneskar fjölskyldur árið 1926.
Náttúruverndarsvæðið, sem var stofnað 1976, nær yfir
700.000 hektara. Þar
hafast við hvítabirnir, rostungar og hreindýr. |