Fram að
síðari heimsstyrjödlinni byggði þjóðin afkomu sína að mestu
leyti á landbúnaði. Síðan
breyttu hinar svonefndu „5 ára áætlanir” þeim grundvelli og iðnaður
varð ofan á. Þessi
breyting olli stöðugum skorti á nauðsynjum, miklum náttúruspjöllum
og mengun. Síðla á níunda
áratugnum var verg þjóðarframleiðsla áætluð 151,3 milljarðar
US$ (6.570.- á mann) og lækkaði um 5,5% árlega.
Aðlögun að frjálsu markaðskerfit hefur verið hæg.
Eftir fall stjórnar Ceausescu
í desember 1989, hrundi hagkerfi landsins og útflutningur varð næstum
að engu. Umbótaáætlanir
á næsta ári gerðu ráð fyrir gengislækkun, afnámi niðurgreiðslna
á flestum neyzluvörum og einkavæðingu ríkisfyrirtækja til að aðlaga
hagkerfið frjálsum markaðsbúskap.
Árið 1991 var áætluð verg þjóðarframleiðsla 31 milljarður
US$ (1.620.- á mann). Alþjóðabankinn
veitt landinu 700 milljóna US$ lán í maí 1994 með því skilyrði að
öllum ráðum yrði beitt til að draga úr 256% verðbólgu og ná
henni niður fyrir 100%. Fjárlögin
1995 fólu í sér 8,1 milljarð US$ í tekjur og 9,1 milljarð US$ gjöld
ríkisins.
Landbúnaður.
Landnýting
til landbúnaðar (beitar og ræktunar) er u.þ.b. 62% og u.þ.b. 19%
vinnuaflsins er bundin í þessari grein.
Samyrkjubú stóðu undir 90% framleiðslunnar á miðjum 9. áratugnum.
Iðnvæðingaráform ríkisstjórnarinnar ollu stöðnum í landbúnaðnum
og skortur varð á matvælum í kjölfarið.
Í kjölfar skiptingar samyrkjubúanna hafði u.þ.b. 46% lands
verið skilað til upprunalegra eigenda eða afkomenda þeirra árið
1994.
Á fyrri hluta 9. áratugarins
var mest ræktað af maís (6,9 milljónir tonna á ári), hveiti og rúgi
(3,2 m.t.), sykurrófum (2,9 m.t.), kartöflum (2,6 m.t.), vínberjum
(906 þúsund t.) og ýmiss konar ávöxtum.
Mikill þurrkur á þessu tímabili olli uppskerubresti.
Rúmenía framleiðir mikið af víni.
Á fyrri hluta tíunda áratugarind var fjöldi nautgripa 4,4
milljónir, svína 11 milljónir, sauðfjár 13,4 milljónir og hænsna
106 milljónir.
Skógarhögg og fiskveiðar.
Skóglendi þekur u.þ.b. 28% lands, sem er í ríkiseign.
Timburframleiðslan var u.þ.b. 14,8 milljónir rúmmetra á ári
á fyrri hluta tíunda áratugarins. Svæðin við Svartahaf og ósar Dónár eru þekkt fyrir
styrjuveiðar og talsvert er veitt í Atlantshafi.
Snemma á tíunda áratugnum nam heildaraflinn að meðaltali
124.900 tonnum á ári.
Námugröftur.
Olíulindir eru meðal helztu náttúruauðlinda landsins.
Á fyrri hluta tíunda áratugarins var meðalársframleiðsla hráolíu
í kringum 59 milljóna tunna og náttúrulegs gass 28,3 milljarðar rúmmetra.
Ploiesti er aðalmiðstöð olíuframleiðslunnar.
Snemma á níunda áratugnum fundust talsverðar olíubirgðir
undir hafsbotni í Svartahafi. Áætlað
var að olíubirgðir landsins yrðu þrotnar í kringum árið 2000.
Í vestanverðum Transylvaníuölpunum eru birgðir tjörukola og
járns og víða eru talsverðar birgðir brúnkola.
Árleg kolaframleiðsla á fyrri hluta 9. áratugarins var í
kringum 36,3 milljónir tonna. Mikil
saltlög í Karpatafjöllum gáfu af sér rúmlega 3,3 milljónir tonna
árlega.
Framleiðsla.
Mikil áherzla var lögð á hraða iðnvæðingu eftir síðari
heimsstyrjöldina. Einkum
var stefnt að þungaiðnaði (framleiðslu vélbúnaðar og efnaiðnaði)
en sáralítill áhugi var á framleiðslu neyzluvara.
Hrástálsframleiðslan var u.þ.b. 13,9 milljónir tonna í
kringum 1990 en féll niður í 7,1
milljón tonna næstu árin.
Aðrar mikilvægar framleiðsluvörur voru m.a. tilbúinn áburður
(1,1 m.t.), útvarps- og sjónvarpstæki, bílar, unnin matvara, gúmmívörur,
baðmull, vefnaður úr ull og silki, fatnaður, skór og kælitæki.
Orkubúskapur.
Snemma á tíunda áratugnum var orkuframleiðslan u.þ.b. 73,1 milljarðar
kílóvattstunda (35,8 milljarðar 1970).
Þetta rafmagn var aðallega framleitt með brennslu olíu, gass
og lággæða kola og minnstur hluti með vatnsorku.
Stærsta vatnsorkuverið, Járnhlið I í Dóná, er sameign Rúmeníu,
Serbíu og Svartfjallands. Rafmagns-
og eldsneytisskortur á níunda áratugnum leiddi til skömmtunar.
Eldsneytisskorturinn varð vegna áherzlu á útflutning
eldsneytis vegna skorts á gjaldeyri. Árið 1991 voru sjö kjarorkuver í byggingu og tvö þeirra
voru ætluð til rannsókna.
Fjármál.
Gjaldmiðill landsins er leu = 100 bani.
Gengi hans hefur fylgt markaðsverði síðan 1991.
Landsbankinn (1880) prentar seðla og annast yfirstjórn fjármála
allra ríkisfyrirtækja. Aðrar
bankastofnanir eru m.a. Búnaðarbankinn, Fjárfestingarbankinn og
sparisjóðir.
Utanríkisviðskipti voru öll ríkisrekin á árunum 1945 og fram á níunda
áratuginn. Árið 1993 var
gerð áætlun um endurbætur í efnahagsmálum, þ.á.m. einkavæðingu. Verðmæti útflutnings voru u.þ.b. 4,3 milljarðar US$ á
ári í upphafi tíunda áratugarins og mest var flutt út af eldsneyti,
vélbúnaði, húsgögnum, vefnaðar- og efnavörum.
Samtímis voru útgjöld vegna innflutnings u.þ.b. 5,2 milljarðar
US$. Mest var flutt inn af hráolíu og tækjum til iðnaðar.
Sovétríkin og önnur kommúnistaríki voru aðalviðskiptalönd
Rúmeníu en viðskipti jukus verulega við Þýzkaland, Sviss, Ítalíu,
Bandaríkin, Bretland og Egyptaland eftir 1970.
Árið 1992 varð landið aðili að samstarfssamningi
Svartahafsríkja um efnahagsmál. Sama árið gerði Rúmenía viðskiptasamning við fríverzlunarsamband
Evrópu og næsta ár var gerður sambandssamningur við ESB.
Samgöngur.
Járnbrautanet landsins er u.þ.b. 11.348 km langt og vegakerfið u.þ.b.
72.800 km. Helztu
hafnarborgir landsins eru Constanta við Svartahaf og Galati og Braila
í ósum Dónár. Giurgiu
við Dóná er tengd olíuvinnslusvæðinu við Ploiesti með olíuleiðslu.
Constanta og Cernavoda við Dóná voru tengdar með skipaskurði
1984. Kaupskipaflotinn er
u.þ.b. 5,8 milljónir brúttótonn.
TAROM-ríkisflugfélagið og LAR, sem er einkarekið, sjá um
innanlands- og millilandaflug.
Vinnuafl landsins skömmu eftir 1980 taldi u.þ.b. 10,8 milljónir
og u.þ.b. 22% vinnandi fólks voru aðilar að sjö stærstu verkalýðsfélögunum. |