Lífshættir Perúmanna, hvort sem þeir búa í borg eða sveit, eru mismunandi eftir landshlutum.  Nútímabyggðirnar hafa þrenns konar yfirbragð:  Forspænska indíánamenningu, evrópumenningu á strandlengjunni og uppi í Andesfjöllum og blandaða menningu aðfluttra í borgum og meðal landnema í Montana (selva).

Margar ættkvíslir indíána bjuggu á Perú-svæðinu áður en Spánverjar komu til sögunnar.  Þegar þeir komu fyrst til Andessvæðisins fyrir rúmlega 13.000 árum, voru þeir veiðimenn og safnarar.  Smám saman þróuðust fjölbreyttari og þægilegri lífshættir.  Með ströndum fram lærðu þeir að veiða fisk og safna skelfiski.  Uppi á hásléttunni (Puna) stunduðu þeir lamadýraveiðar og lærðu síðan að nýta þau sem húsdýr.  Landbúnaður þróaðist víða um landið, m.a. með nýtingu margra náttúrulegra plantna (baunir, kartöflur o.fl.)

Þegar Spánverjar komu til landsins, bjuggu íbúar þess að mestu í strjálbýlinu og félagslífið byggðist á þorpum (ayllus).  Þéttbýlustu svæðin voru í árdölunum á strandlengjunni, nokkrum frjósömum dölum uppi í fjöllum (Cajamarca, Mantaro-dalur við Huancavo og Cusco) og í kringum Titicaca-vatnið.  Nokkrar borgir höfðu þróast sem höfuðborgir konungsríkja, s.s. Chimú’s Chan Chán nærri Trujillo og inkaborgin Cuzco, eða trúarmiðstöðvar eins og Pachacamac sunnan Lima fyrir tíma inka.

Sigur Spánverja gegn inkum 1532 olli miklum breytingum á búsetu í Andesfjöllum.  Hugur þeirra stóð fyrst og fremst til föðurlandsins í Evrópu og því byggðu þeir fyrstu borgirnar (Piura, 1532; Lima, 1535, og Trujillo, 1534) við ströndina til að halda uppi samgöngum við Spán.  Þá einbeittu þeir sér að nýtingu auðæfa í jörðu og komu upp námum í Huancavelica og Potosí (Bólivíu).  Þegar Indíánarnir fóru að hrynja niður úr evrópskum sjúkdómum, stofnuðu Spánverjar borgir og smöluðu eftirlifandi indíánum þangað úr strjálbýlinu.  Spánverjar skiptu landinu í svæði (encomiendas), sem síðar urðu að stórbúgörðum (haciendas) og komu beztu landbúnaðarsvæðunum í hendur ríkra eigenda.  Þeir komu á leiguliðakerfi, sem var í gildi fram á miðja 20. öld, þegar farið var að skipta landinu milli smábændanna.

Líkt og í öðrum löndum Rómönsku-Ameríku hefur verið gífurlegur straumur fólks úr strjálbýlinu til borganna á 20. öld, einkum eftir síðari heimsstyrjöldina.  Lima hefur verið aðalaðdráttaraflið en Trujillo í norðurhlutanum og Arequipa í suðurhlutanum hafa líka fengið sinn skerf.  Þeir, sem flytjast úr strjálbýlinu segjast vera að flýja skort á tækifærum og leita betra lífs, betri heilsugæzlu, betri menntunar og atvinnutækifæra.  Sumum tekst að láta drauma sína rætast en aðrir enda í fátækrahverfunum til frambúðar og búa þar við sízt betri aðbúnað en heima.

Í lok 19. aldar varð gúmmí mjög eftirsótt og mikill fjöldi flutti til Amasónlægðarinnar.  Ríkisstjórnin lagði áherzlu á að bæta hag íbúanna þar, m.a. til að draga úr flóttanum til borganna á ströndinni, sem voru þegar yfirfullar.  Lagning þjóðvega frá Chiclayo á norðurströndinni til Montana og frá Lima til Pucallpa í Mið-Montana hefur ýtt undir búsetu í Montana.  Frekara þróunarstarf austan Andesfjalla á að opna ný svæði til búsetu.  Þessi landshluti en enn þá hinn strjálbýlasti, þrátt fyrir allar þessar aðgerðir.

Hinn mikli flótti úr sveitum landsins á 20. öldinni olli mikilli stækkun borga og þéttbýlisstaða.  Lima er orðin að risavöxnu bákni, tífalt stærra en næststærsta borgin.  Eftir síðari heimsstyrjöldina hafa búsetumálin þróazt þannig, að í kringum 70% landsmanna búa í borgum og rúmlega fjórðungur í eða í grennd við Lima.

Arequipa í Andesfjöllum og Trujillo á ströndinni eru stórar borgir.  Arequipa er stærsta borgin í suðurhluta landsins, stofnuð 1540 og oft kölluð Hvíta borgin vegna þess, að flestar byggingar hennar eru úr hvítum steini.  Nokkrar stórar áveitur voru byggðar umhverfis borgina til að bæta landbúnaðinn og nú blómstrar ullar- og mjólkurframleiðsla.  Trujillo er mikivæg borg í norðurhlutanum en er ekki eins áberandi og Arequipa í suðri, því að samkeppni er minni milli hennar og annarra nágrannaborga.  Í norðurhlutanum er valdadreifing milli borganna Trujillo, Chimbote, Chiclavo og Piura.  Sögulega séð er Trujillo miðstöð stjórnsýslunnar og mikilvæg verzlunarborg.  Þar eru verksmiðjur, sem framleiða dráttarvélar og dísilvélar og matvælaiðnaður.  Chimbote státar af beztu höfn landsins og þar er stálverksmiðja og fjöldi fiskiðjuvera.  Chiclavo og Piura eru aðallega héraðsmiðstöðvar.

Flestar borgin uppi í fjöllum eru litlar.  Aðalborgin í norðurhluta Andesfjalla er Cajamarca, sem er þekktust vegna þess, að þar tókst Francisco Pizarro að handsama inkahöfðingjann Atahuallpa.  Huaraz, 365 km norðan Lima, er hraðvaxandi borg, sem var tengd Lime með þjóðvegi á áttunda áratugnum.  Sunnar er Cerro de Pasco, stærsta námuborg landsins.  Huancavo, 165 km austan Lima, er miðstöð landbúnaðar og þekkt fyrir litríkan sunnudagsmarkað, þar sem indíánar selja alls konar handverk (lamaullarteppi, slár (poncho) og peysur).  Þekktasta borgin í Andesfjöllum er hin forna Cuzco, sem var eitt sinn höfuðborg inka.  Ferðamenn alls staðar að koma til að skoða inkarústirnar í borginni og umhverfis hana og kirkjurnar frá nýlendutímanum.

Aðalborgirnar í austurhluta landsins eru Iquitow og Pucallpa.  Iquitos er við Efri-Amasónfljótið.  Hún var ekki annað en lítið þorp, þegar gúmmívinnslan hófst eftri 1880.  Þegar henni lauk, tók við timburvinnsla.  Síðustu árin hafa íbúarnir hafa vaxandi tekjur af ferðaþjónustu og olíu.  Pucallpa við Ucayali-ána er tengd lima um þjóðveg og Iquitos með fljótabátum.  Svæðin umhverfis borgina eru landnámsbyggðir.

Íbúarnir.  Þjóðflokkar indíána í Perú lifðu aðskildu lífi í landinu vegna landslags landsins allt fram að komu Spánverja.  Þrátt fyrir samgönguerfiðleikana breiddust sameinandi menningarstraumar yfir Andesfjöllin a.m.k. þrisvar sinnum.  Chavin-menningin náði til alls svæðisins í kringum 1000 f.Kr., líklega frá trúarhátíðarstaðnum Chavín de Huántar í norðurhlutanum.  Eftir árið 600 réðu huari-indíánar, sem bjuggu í grennd við núverandi Avacucho, yfir miðhluta Andesfjalla.  Síðan þróaðist inkaríkið, sem náði alla leið frá Norður-Ekvador til Mið-Síle.  Inkatungan breiddist út um allt hálendið og til strandar, þótt nokkrir hópar indíána við Titicaca-vatnið töluðu aymara, þegar Spánverjar komu til sögunnar.  Quechua og aymara eru enn þá ráðandi og opinber tungumál ásamt spænsku á svæðum, þar sem þau voru töluð fyrrum.  Regnskógasvæðin lágu utan áhrifasvæða inka og þar voru og eru töluð mörg tungumál og mállýzkur.

Þjóðerni.  Spænsku sigurvegararnir réður þjóðskipulagi landsins, stjórnmálum, trúarbrögðum og efnhahagsmálum.  Þeir fluttu með sér evrópska menningu og breiddu út tungumál sitt og trú.  Spánverjarnir fluttu inn nokkra afríska þræla en fjöldi þeirra varð aldrei mikill.  Að fengnu sjálfstæði og afnámi þrælahalds var fjöldi kínverja fluttur til landsins til verkamannavinnu og nýir hópar Spánverja, Norður-Evrópubúa og Japana námu land.  Þessar ólíku þjóðir hafa blandast með hjónaböndum, þannig að þjóðfélagið er orðið að litríku kynþáttamunstri.

Lífshættir og framkoma íbúanna er mjög mismunandi.  Fólk af spænskum ættum og kynblendingar (mestizos) búa aðallega í strandhéruðunum og ráða yfir mestum hluta auðæfa landsins.  Lítill hópur hvítra heldur um stjórnvölinn í ríkisstjórn og atvinnulífinu.  Menning kynblendinganna er blanda hátta Evrópumanna og indíána og kölluð „criollo”.  Spænskumælandi kynblendingar eru miðstétt þjóðfélagsins.  Þeir eru í stjórnunarstöðum og embættum og sumir eru landeigendur eða verkamenn.  Indíánarnir uppi í fjöllum, sem eru u.þ.b. þriðjungur þjóðarinnar, búa við örgustu fátækt í erfiðu umhverfi.  Þeir láta sér yfirleitt í léttu rúmi liggja, hvað er að gerast í þjóðfélaginu.  Skipting lands bætti hag þeirra nokkuð en margir fjallaindíánar eru hirðar lamadýrahjarða og rækta sína smáskika sér til framfæris.  Líkt og forfeður þeirra, inkarnir, lesa þeir hvorki né skrifa á spænsku eða sínu gamla máli.  Láglendisindíánarnir í Montana eru í svipaðri stöðu ob fjallaindíánarnir.

Trúarbrögð.  Trúarbrögð fornindíána voru bæði fjöl- og algyðistrú.  Mikilvægustu guðir þeirra voru Viracocha (faðir og skapari) og Pacha Mama (Móðir jörð).  Sólin, tunglið og fyrirbæri eins og eldingar og fjöll voru líka tignuð.  Hver menning byggði hof til dýrðar sínum eigin guðum.

Spánverjar færðu inkunum og öðrum indíánum nýja trúarsiði.  Þeir kenndu katólskuna og boðuðu hana út um allt, byggðu hundruð kirkna og héldu dýrlingunum hátíðir í hverju þorpi.  Fólkið var ekki nákvæmt í trúarsiðum sínum.  Mótmælendatrúboði óx fiskur um hrygg á 20. öld og Indíánarnir hafa blandað mörgum heiðnum siðum saman við katólskuna.  Flestir landsmanna eru rómverk-katólskir en trúfrelsi er tryggt í stjórnarskránni.