Paragvæ efnahagslífið,
Flag of Paraguay


PARAGVÆ
 EFNAHAGSLÍFIÐ

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Landbúnaður er algengasta atvinnugreinin með rúmlega 40% vinnuaflsins og 25% vergrar þjóðarframleiðslu.  Af þessum sökum er efnahagslífið háð duttlungum veðurfars og verðs á heimsmarkaði.  Alfredo Strössner Matiauda hershöfðingi (forseti 1954-89) hvatti til fjárfestinga innan- og utanlands, einkum í framleiðslulandbúnaði.  Fram á miðjan áttunda áratuginn var lítið um fjárfestingar almennings og þær beindust aðallega að samgöngu- og fjarskiptaumbótum.  Stofnun nokkurra ríkisfyrirtækja, s.s. Itaipú Binacional (1973), sem var stofnað til að byggja risastíflu fyrir orkuver við Paraná-ána, stál-, sements- og áfengisverksmiðja, breyttu þessari þróun.  Á síðari hluta 20. aldar óx ríkisgeirinn verulega og krafðist í kringum 10% vinnuafls landsins.  Fram til ársins 1982, þegar Itaipú-áætluninni lauk, tókst ríkinu að mæta viðskiptahallanum með erlendum lánum.  Það sem eftir lifði áratugarins stóð stjórnin frammi fyrir vaxandi viðskiptahalla, háum afborgunum af lánum og dvínandi möguleikum til erlendrar lántöku.

Á blómaskeiði efnahagslífsins, einkum á áttunda áratugnum, tókst ríkisstjórninni ekki að nýta það til hagsbóta fyrir þá, sem minnst máttu sín.  Tekjuskatti var haldið lágum, m.a. til að laða að erlenda fjárfesta, sem einnig annara skattaívilnana.  Lögreglan og herinn fengu til sín stóran skerf fjárlaganna.

Stjórn Andres Rodríguez hershöfðingja (1989-93) kom á talsverðum umbótum til að laga efnahag landsins að opnu markaðskerfi.  Fjölgengi var afnumið, dregið var úr styrkjum til opinberra fyrirtækja, útflutningstollar voru afnumdir og gerðar voru áætlanir um sölu ríkisfyrirtækja.

Í valdatíð Strössners hershöfðingja voru verkalýðsfélög undir ströngu eftirliti, þannig að laun héldust lág og lengst af voru flestir launamenn meðlimir í stærsta verkalýðsfélaginu (CPT).  Eftir að hann fór frá spratt upp fjöldi sjálfstæðra verkalýðsfélaga.  BNA höfðu afnumið verzlunarfrelsi Paragvæ 1987 vegna ófrelsis verkalýðsfélaganna en kom því aftur á 1991.
 

Námugröftur.  Mestur hluti jarðefna landsins finnast austan Paragvæárinnar.  Magnesium finnst nærri Emboscada, malakít og azúrít (kopar) nærri Caapucú, Encarnación og San Miguel, feldspat og míka nærri Concepcións og maríugler og píroflít nærri Caapucú og San Miguel.  Járnleir finnst á Cordillera-svæðinu og gips og kalksteinn nærri Paragvæánni.  Talsverður mór er nærri Pilar.  Marmari, leir (kaolin) og salt er unnið úr jörðu.  Kopar, báxít, járn og uranium hefur fundizt.  Þrátt fyrir fjölbreytni náttúruauðæfa í jörðu, hefur lítið verið gert til að nýta þau.

Orka.  Mesta náttúruauðlind landsins er vatnakerfið.  Rafmagn var að mestu framleitt með eldiviði og olíu í Asunción þar til Acaray-vatnsorkuverið var gangsett 1968.  Það var stækkað í 190 mW.  Rafmagnsframleiðsla fimmtánfaldaðist frá 1970-1990 og mesta aukningin kom frá vatnsorkuverum.  Rafmagnsveitur ríkisins (1949) stjórna dreifingu orkunnar.

Stórar virkjanir voru reistar í samvinnu við Brasilíu og Argentínu.  Hafizt var handa við Itaipu-virkjunina við Paraná-ána, u.þ.b. 17 km norðan Vináttubrúarinnar við Ciudad del Este.  Stóru stíflunni var lokið 1982.  Hún er 188 m há og 3715 m löng.  Að baki hennar myndaðist 2260 km² lón á landi Brasilíu og Paragvæ.  Árið 1990 skilaði virkjunin 60% afköstum og lokið var niðursetningu síðustu 18 rafalanna 1991.  Stíflan er meðal hinna stærstu í heimi og afköst virkjunarinnar eru 12.600 mW.  Samkvæmt upprunalegum samningi milli ríkjanna átti Paragvæ að fá helming orkunnar og var skuldbundið til að selja Brasilíu umframorku á föstu verði.  Verkið var fjármagnað af einkabönkum og alþjóðlegum fjármálastofnunum og kostaði í kringum 20 miljarða US$.  Samningi milli ríkjanna um verð umframorku frá Paragvæ var breytt 1985 og verðið hækkað en paragvæskir þjóðernissinnar eru enn þá óánægðir með niðurstöðuna.  Virkjunarframkvæmdir í samvinnu við Argentínumenn á Yacyretá-Apipé-svæðinu við Paraná-ána eru smærri í sniðum (2700 mW).  Þessi virkjun var tekin í notkun um miðjan tíunda áratuginn.  Paragvæ notar aðeins lítinn hluta orkunnar frá báðum þessum stóru virkjunum og er því orðinn einhver stærsti seljandi orku í heiminum.

Landbúnaður.  Fimmtungur lands Paragvæ er hentugt til ræktunar en aðeins 5,6% þess eru nýtt.  Mestur hluti þess er setinn sjálfseignarbændum.  Landleigukerfið er brenglað og byggist á landsölu eftir stríð þríbandalagsins.  Á síðasta hluta 20. aldar átti 1% landeigenda rúmlega 75% lands.  Fátækum bændum hefur síðan verið úthlutað landi, einkum í austurhlutanum, en fjöldi landlausra smábænda er samt mikill.

Allt fram að 1970 byggðist efnahagslífið aðallega á útflutningi litunarefnis, kjöts, tes og tóbaks.  Framleiðsla þessara vara hefur dregizt saman og mikið er ræktað af sojabaunum og baðmull.  Aðrar mikilvægar afurðir eru kassava, sykurreyr, maís, hrísgrjón, hveiti, jarðhnetur, kaffi og sítrusávextir.  Mikið er ræktað af kannabisjurtinni.  Landið er að mestu sjálfu sér nægt með matvæli.

Kvikfjárræktin byggist aðallega á nautgripum og lítillega á svínum, sauðfé, hænsnum og hestum.  Nautgriparæktin er aðallega í Chaco og suðurhéruðunum Misiones og Neembucú.  Kjötið, mjólkurvörur og húðir eru seldar innanlands og fluttar úr landi.  Timbur hefur löngum verið mikilvægt til útflutnings.


Fiskveiðar eru ekki stundaðar í stórum stíl.  Ferskvatnsfiskur (surubí, pacú og dorado) er mikilvægur fyrir innanlandsmarkaðinn.

Iðnaður.  Þrátt fyrir grózku í iðnaði á áttunda og níunda áratugnum, verður að telja Paragvæ meðal minnst iðnþróuðu landa álfunnar.  Vegna litilla kannaðra birgða hráefna í jörðu, er aðaláherzlan lögð á nýtingu kalksteins, gips og leirs fyrir byggingariðnaðinn.  Framleiðsluiðnaðurinn er yfirleitt lítill í sniðum og einkum á sviði vinnslu landbúnaðarafurða, s.s. sojaolíu, sykurs, kjötniðursuðu, vefnaðar, leðurvöru, áfengis, bjórs og vindlinga.  Byggingariðnaðurinn blómstraði síðla á áttunda og fyrri hluta níunda áratugarins, þegar Itaipustíflan og aðrar stórframkvæmdir voru í fullum gangi.  Ríkið rekur margar verksmiðjur, s.s. lítla stálverksmiðju (frá 1986) og etílalkóhólverksmiðju (frá 1980).

Ferðaþjónustan er lítilvægur þáttur í efnahagnum.  Flestir erlendir gestir koma frá Brasilíu og Argentínu vegna mikils úrvals innfluttrar neyzluvöru.

Fjármál.  Helztu ríkisbankarnir eru Banco Central del Paraguay (seðlabanki) og Banco Nacional de Fomento, sem annast landbúnaðinn, framleiðsluiðnaðinn og timburframleiðsluna.  Erlendir bankar hafa líka komið sér fyrir í landinu.  Erlendur gjaldeyrir er aðgengilegur í bönkum og skiptibönkum.  Árið 1992 voru samþykkt lög, sem hvetja til erlendrar fjárfestingar og þróunar kauphallarviðskipta.  Gjaldmiðill landsins, guaraní, hefur verið tiltölulega stöðugur miðað við önnur latnesk-amerísk ríki.

Verzlun og viðskipti.  Helztu útflutningsvörur landsins, sojabaunir, baðmull, kjöt, tungolía og fleiri fræolíur og unnið timbur, eru aðallega fluttar til Brasilíu, BNA, Argentínu, Hollands, Ítalíu, Þýzkalands og Sviss.  Helztu innflutningsvörur, vélbúnaður, benzín og olíur, efnavörur og farartæki, eru fluttar inn frá Brasilíu, BNA, Japan og Argentínu.  Fyrri hluta níunda áratugarins var halli á viðskiptajöfnuði landsins.  Vegna mikils smygls gefa opinberar tölur litla hugmynd um heildarviðskipti landsmanna.  Árið 1988 fækkaði stjórn Rodríguez hershöfðingja gengisskráningunum niður í eina og lét gengið fljóta og sameinaði fjölda skattaálagna í fáar.  Þessar ráðstafanir drógu mjög úr smygli til landsins.

Paragvæ er aðili að LAIA (Latin America Integration Association), sem var fyrrum LAFTA (Latin American Free Trade Association).  Árið 1991 undirrituðu Paragvæ, Brasilía, Úrúgvæ og Argentína fríverzlunarsamning (Mercado Común del Cono Sur (Mercosur).


Samgöngur.  Um miðja 20. öldina fór mestu hluti fraktflutninga um árnar Paragvæ og Paraná frá höfnum við Atlantshafsströndina í Brasilíu.  Flutningar á þjóðvegum hafa aukizt frá Buenos Aires (Argentínu) og brasilísku borgunum Santos og Paranaguá.

Vegakerfi landsins er nokkuð stórt og búið þokkalegum brúm en talsverður hluti þess er enn þá án slitlags.  Aðalþjóðvegirnir tengja Asunción og Ciudad del Este, þar sem Vináttubrúin liggur yfir Paraná-ána og brasilíska vegakerfið tekur við.  Þessi malbikaði þjóðvegur heldur áfram til hafnarborgarinnar Paranaguá, sem annast mestan hluta útflutnings sojabauna frá Paragvæ.  Annar malbikaður þjóðvegur tengir Asunción við Encamación.  Hengibrú á Pan-American-þjóðveginum tengir Asunción og Clorinda í Argentínu.  Önnur brú tengir Encarnación og Posadas í Argentínu.  Trans-Chaco-þjóðvegurinn liggur til norðvesturs frá Villa Hayes til bólivísku landamæranna.  Hann er malbikaður til Filadelfia.

Járnbrautir.  Flest brautarkerfin tilheyra Ferrocarril Presidente Carlos Antonio López.  Þau eru 375 km löng til suðausturs til Encarnación, þar sem járnbrautarferja þjónar sambandinu við Posadas í Argentínu.

Flota Mercante del Estado er ríkisrekið kaupskipafyrirtæki, sem var stofnað 1945 til flutninga á ánum Paragvæ og Paraná.  Einnig er talsvert um einkarekin fyrirtæki á þessu sviði.  Asunción er stærsta hafnarborgin með nútímalegustu höfnina.

Líneas Aéreas Paraguayas-flugfélagið hefur aukið þjónustu sína mikið síðan það var stofnað 1962.  Flugfélögin Líneas Aéreas de Transporte Nacional og Transporte Aéreo Militar þjóna borgum innanlands.  Silvio Pettirossi-alþjóðaflugvöllurinn var opnaður 1980 15 km frá Asunción.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM