Spænska
nafn borgarinnar er Panamá. Hún
er höfuðborg Lýðveldisins Panama við Kyrrahafsenda Panamaskurðarins
við Panamaflóa. Upprunalega
var þarna fiskiþorp indíána og nafnið þýðir „mikill fiskur”. Pedro Arias Dávila, landstjóri Spánverja, stofnaði
gömlu borgina (Panamá Viejo) árið 1519 og þar varð strax setur
veraldlegs og andlegs valds.
Gull var flutt frá Andesfjöllum með skipum til Panamaborgar og þaðan
yfir eiðið á burðardýrum til Nombre de Dios eða Portobelo Karíbamegin
um borð í skip til Spánar. Borgin
blómstraði þar til sjóræningjar komu í veg fyrir þessi viðskipti.
Árið 1595 reyndi Sir Francis Drake að senda herlið yfir eiðið
til að ræna borgina án árangurs.
Árið 1671 eyðilagði Henry Morgan (Sir) borgina.
Nýja borgin (Panamá Nuevo) var byggð 8 km vestan gamla
borgarstæðisins árið 1674 (Alonso Mercado de Villacorta, einn spænsku
sigurvegaranna). Borginni
hnignaði stjórnmálalega og efnahagslega og árið 1751 varð hún
hluti Nýja-Granadahéraðs og síðar Kólumbíu.
Alla 19. öldina var þar óöld.
Árið 1903 var lýst yfir sjálfstæði frá Kólumbíu og
borgin varð að höfuðborg landsins
Í samningnum, sem kenndur er við Hay-Bunau-Varilla, árið
1903, var BNA gefinn réttur til að halda uppi lögum og reglu í
borginni og sjá um hreinlætismál.
Bandaríkjamenn létu Panamabúa um þessi mál eftir 1936 og
1959.
Eftir
að Panamaskurðurinn var opnaður 1914, þróaðist borgin hratt.
Hún varð að heimsborg með kabarettum, næturklúbbum og skítugum
fátækrahverfum, sem voru fjarlægð að mestu síðar.
Bandaríkjmenn byggðu upp vatnsveituna og skolpkerfið og gáfu
Panama árið 1942 og fengu borginni stjórn þessara fyrirtækja árið
1953. Ráðstefnur
latnest-amerísku ríkjanna voru haldnar í borginni árin 1826, 1939 og
1959.
Balboa
er hafnarborg Panamaborgar og margir starfsmenn skipaskurðarins búa í
úthverfinu Ancón. Efnahagur
borgarinnar byggist aðallega á umferðinni um skurðinn og þjónustu
við starfsmenn hans. Iðnaður
er aðallega fólginn í bjórgerð, olíuhreinsun, stálmyllum, trésmiðjum
og framleiðslu fatnaðar. Panamaskurður liggur milli borgarinnar og
Colón auk járnbrautar (Ferrodarril de Panama) og Eiðishraðbrautarinnar.
Pan-American hraðbrautin tengir borgina við David og Chepo.
Alþjóðaflugvöllurinn heitir Tocumen, 17 km utan borgarinnar.
Margt
minnir á nýlendutímann, s.s. mörg torg, dómkirkjan (bygging hófst
1673; málverk Bartolomé Murillos af Meyjunni með talnabandið) og San
Franciscokirkjan (endurnýjuð). Nútímabyggingar
eru mar gar og sumar fallegar, s.s. Dómshöllin, La Prec-sidencia, Þjóðarhöllin
og hotel El Panamá City. Þjóðarháskólinn
er í borginni (st. 1935) auk annarra skóla, þar sem er kenndur dans,
tónlist, list og leikhúsið er tengt þjóðmenningarstofnuninni.
Einnig er fjöldi academía, bókasafna, safna og rannsóknarstofnana.
Gorgas Memorial rannsóknarstofan, sem einbeitir sér að
fyrirbyggjandi lækningum, var stofnuð 1928.
Áætlaður íbúafjöldi 1990:
borgin, 411.549; stórborgarsvæðið, 1.116.823. |