Sarawakríkið
á norðvesturhluta
Borneó er 124.449 km². Stærst ríkja Malaysíu, að mestu óræktað og óaðgengilegt
með mýrlendum ströndum, frumskógum og fjalllendi og afskekktum ám
og lækjum. Líkamlega
hraust fólk í ævintýraleit finnur þar eitthvað við sitt hæfi.
Vegna hættu, sem stafaði af skæruliðum, þurfti alltaf að
kynna sér stöðu mála áður en haldið var á vit ævintýranna.
Íbúarnir,
1,3 milljónir, eru ákaflega sundurleitir:
malajar, kínverjar, ibanar, bidayuhar, melanesar, kayanar,
kenyahar og fleiri innfæddir þjóðflokkar.
Saga
Sarawak líkist fremur viktorísku melódrama en beinhörðum staðreyndum. Árið 1838 kom James Brooke, brezkur ævintýramaður,
siglandi til Borneó á einmöstruðu, vopnuðu skútunni sinni,
Royalist. Þegar hann kom,
höfðu óánægðir þjóðflokkar inni í landi gert uppreisn gegn aðlinum
í Brunei. Hann lægði öldurnar og fékk í staðinn yfirráð yfir
landsvæðinu, sem nú er Sarawak.
Hann nefndi sig Rajah Brooke' friðaði stríðandi þjóðflokka
og fékk þá til að láta af hausaveiðum, sem voru orðnar að manndómsmerki
og hluti af blóðhefndum milli þeirra.
Honum tókst að ráða niðurlögum hinna skelfilegu sjóræningja
og ætt hans réði ríkjum fram yfir síðari heimsstyrjöld.
Brooke-fjölskyldan, hinir 'hvítu rajahar', héldu áfram að
auka við ríki sitt þar til Japanar tóku þar völd.
Núna
er Sarawak efnahagslega veigamikill hluti Malasíu vegna útflutnings olíu,
timburs, pipars, gúmmís og pálmaolíu.
Skæruliðar kommúnista höfðu sig mikið og lengi frammi í ríkinu
(hið svokallaða 'neyðarástand') en nú er allt með friði og spekt.
Foringjar skæruliðanna sömdu við ríkisstjórnina upp úr
1980 um að búa í afgirtum búðum næstu 30 árin án þess að
yfirgefa þær og hafa staðið við það.
Skoðunarverðustu
staðir ríkisins eru langhúsin og þorp hinna mismunandi ættkvísla
dajaka og hinn undraverði
regnskógur. Því miður
hefur ríkisstjórn Malasíu ekki dregið nægilega úr ofnýtingu skóganna
og eðalviðartré eru felld miskunnarlaust til útflutnings.
Áætlað er, að enginn frumskógur verði eftir um aldamótin,
ef haldið verður áfram á sömu braut.
Það er unnið við skógarhögg alla daga og allar nætur við
flóðljós, svo að það er hver að verða síðastur að njóta
upp-runalegu skóganna í ríkinu.
Sarawak og Sabah hafa bæði takmarkaða
heimastjórn, þannig að ríkin hafa eigin tollgæzlu og útlendingaeftirlit,
sem þýðir, að framvísa verður vegabréfum á báðum endum, hvaðan sem er
komið til þeirra og hvert sem er farið þaðan. |