Skopje
er höfuðborg Makedóníu.
Hún heitir Shkup á albönsku, Skoplje á serbókróatísku og
Usküb á tyrknesku.
Hún er á bökkum Vardarárinnar í fallegum fjallaramma.
Upprunalega hét hún Scupi, þegar illýrar áttu þar miðstöð.
Síðar varð hún höfuðborg héraðsins Dardania, sem er nú að
mestu hluti rúmenska héraðsins Moesia Superior, þegar Diocletian var
keisari á 4. öld.
Árið 518 hrundi bærinn í jarðskjálfta.
Á sjöundu öld var hann undir slavneskum yfirráðum um hríð
og á 9. og 10 öld óx hann hröðum skrefum.
Serbar lögðu Skopje fyrst undir sig árið 1189 og Tyrkir gerðu
hana að héraðshöfuðborg og mikilvægri verzlunarmiðstöð 1392.
Austurríkismenn brenndu borgina til grunna árið 1689 til að
stöðva kólerufaraldur.
Ekki kvað mikið að borginni fram á 19. öld en hún lifnaði
við, þegar járnbrautin milli Belgrad og Þessalóníku var lögð.
Hún var innlimuð í Serbíu árið 1913 og fimm árum síðar
varð hún hluti af Júgóslavíu.
Þjóðverjar hernámu hana í apríl 1941 og síðan setin búlgörskum
her. Árið
1944 var öxulveldunum stuggað brott og Skopje varð höfuðborg Makedóníu
1945.
Gamli
borgarhlutinn er á stöllóttum bakka árinnar og yfir trónir gamalt
virki.
Norðan þess er rómverskur vatnsveitustokkur.
Meðal miðaldaklaustra í grenndinni er Nerezi (1164), prýtt
freskum frá 12. öld.
Aðrar markverðar byggingar eru tyrkneska kráin, Kursumli Han,
og nokkrar moskur.
Yfirbragð borgarinnar var tyrkneskt fram að jarðskjálftunum
1963, sem skildu 80% hennar eftir í rústum, bönuðu 1070 og 120.000
urðu heimilislaus.
Alls veittu 78 lönd aðstoð í formi fjárframlaga, læknishjálp,
verkfræðiþekkingar og byggingargengja.
Eftir þessi miklu hjálparviðbrögð var borgin kölluð
„borg samstöðunnar”.
Ný borg varð til á teikniborðunum.
Húsin voru hönnuð með tillite til náttúruaflanna og íbúðar-
og iðnaðarsvæði risu.
Á vinstri bakka árinnar eru opinberar byggingar,
menntastofnanir, bókasafn, tónlistarhús, útvarps- og sjónvarpsstöðvar.
Hægra megin er viðskiptahverfið.
Skopje er iðnaðar- og verzlunarborg og stjórnsýslusetur.
Þar rísa hæst efnaiðnaður, framleiðsla sements, landbúnaðarvéla
og tækja, rafmagnstækja, múrsteina, leirmuna, glers, bjórs og áfengis,
niðursoðinna ávaxta og grænmetis og tóbaks.
Leðurvinnsla, krómhreinsun, trésmíðar og stáliðnaður eru
líka mikilvægir þættir iðnaðarins.
Borgin er einnig mikilvæg miðstöð samgangna, sem járnbrautir
og vegakerfi tengja öðrum landshlutum og löndum, og flugvöllurinn er
nútímalegur.
Háskóli borgarinnar var stofnaður árið 1949 og Vísinda- og
listaakademía Makedóníu er líka þar.
Áætlaður íbúafjöldi 1981 var 408.143. |