Vilnius
er höfuðborg og stærst borga Litháens við Neris-ána (Viliya) í suðausturhluta
landsins.
Hún er mikilvæg samgöngumiðstöð og miðstöð iðnaðar og
viðskipta.
Helztu framleiðsluvörur borgarinnar eru raf- og rafeindatæki,
matvara, fatnaður, húsgöng og timbur.
Borgin er rómuð fyrir menningu og óvíða eru fleiri
minnismerki.
Háskólinn var stofnaður árið 1579 sem Jesúítaskóli.
Vísindaakademía landsins, rannsóknarstofnanir og nokkur leikhús
og söfn eru áhugaverð.
Gamli borgarhlutinn geymir rústir 14. aldar kalstala og fjölda
kirkna frá 16. og 17. öld.
Svæðið,
sem borgin nær yfir, var líklega byggt fólki áður en borgin fór að
myndast.
Sagt er, að Gedimin hafi valið hana sem höfuðborg furstadæmisins
Litháens árið 1323.
Hún þróaðist í mikilvægan verzlunarstað og eftir
sameiningu Litháen og Póllands árið 1569 varð hún miðstöð pólskrar
menningar og gyðingafræða.
Borgin var innlimuð í rússneska keisaradæmið 1795.
Í
fyrri heimsstyrjöldinni sátu Þjóðverjar í borginni frá 1915 til
1918. Þegar
þeir hörfuðu tóku Litháar við stjórninni, síðan bolsévíkar og
Pólverjar.
Árið 1920 lögðu Sovétríkin hana undir sig og fengu Litháen
hana í hendur.
Þjóðabandalagið gerði hið sama en Pólverjar lögðu hana
engu að síður undir sig síðar sama ár.
Árið 1939 tóku Sovétríkin borgina aftur og gerðu Litháen að
Sovétlýðveldi.
Í síðari heimsstyrjöldinni réðu Þjóðverjar henni frá
1941 til 1944 og hún varð fyrir miklum skemmdum og gyðingum hennar
var útrýmt.
Vilnius varð höfuðborg hins sjálfstæða ríkis Litháen árið
1991. Áætlaður
íbúafjöldi árið 1995 var 576 þúsund. |