Líbanon sagan,
Flag of Lebanon

  Ferðir Jóhönnu Kristjónsd. um islamska heiminn.  

LÍBANON
SAGAN

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Landsvæðið, sem heitir Líbanon nú á dögum, var undir stjórn margra ríkja í fornöld, s.s. Fönikíumanna, Grikkja, Rómverja og Býzantínumanna.  Kristnin festi þar rætur á 5. öld og islam tveimur öldum síðar.

Öldum saman var fjalllendið farartálmi, sem kom í veg fyrir, að herraþjóðir Líbana kúguðu þá og margir, ófsóttir minnihlutahópar leituðu hælis þar.  Maronítar komu sér fyrir í norðurhlutanum og drúsar leituðu skjóls í suðurhlutanum.  Lítið var um árekstra milli þessara hópa fram á 19. öld.  Bændauppreisnir gegn landeigendum snérust síðar upp í stríð milli drúsa og maróníta og árið 1860 lágu þúsundir í valnum.  Hinir tyrknesku soldánar Ottómanaveldisins, sem náðu svæðinu undir sig á 16. öld, studdu drúsa og múslima og marónítar leituðu til Frakka um stuðning.

Eftir ósigur Tyrkja í fyrri heimsstyrjöldinni, fengu Frakkar yfirráð yfir Líbanonsvæðinu í nafni Þjóðabandalagsins í þeim tilgangi að búa það undir sjálfstæði.  Líbanonríkið var stofnað á hluta lands Stór-Sýrlands og varð eina ríkið í Miðausturlöndum með kristinn meirihluta.  Eftir fall Frakklands 1940 féllst franska stjórnin á að láta af yfirráðum í Líbanon og landið fékk sjálfstæði árið 1943.  Í kjölfarið kom stutt tímabil hagsældar og nokkurs frelsis.  Stofnun þjóðernishreyfingar múslima, stofnun Ísraelsríkis 1948 og ójöfnuður milli hinna mörgu hópa landsmanna ollu miklum óeirðum.

Árið 1958 gerðu óánægðir trúflokkar uppreisn gegn ríkisstjórninni.  Uppreisnin var bæld niður með aðstoð BNA.  Árið 1970 flutti PLO aðalstöðvar sínar til Líbanon eftir að samtökin höfðu verið rekin frá Jórdaníu.  Skæruliðar Palestínumanna hófu árásir á Ísrael og ríkisstjórn Líbanons reyndi að hafa hemil á þeim.

Þetta ofbeldisástand og kröfur múslima um meiri völd í ríkisstjórninni leiddu til borgarastyrjaldar 1975-82.  Fyrstu tvö árin féllu u.þ.b. 60.000 Líbanar.  Frá 1976 til 1982 reyndu stórar hersveitir Sýrlendinga og Sameinuðu þjóðanna að stilla til friðar milli kristinna manna, múslima, Palestínumanna og Ísraela.  Ísraelsher réðist inn í landið 1982 til að hrekja PLO úr suðurhlutanum.  Alls hörfuðu 14.600 liðsmenn PLO frá Beirút í ágúst.  Þegar Elias Sarkis, forseti, dró sig í hlé, var Bashir Gemayel, leiðtogi kristinna falangista, kosinn í embættið.  Hann lézt í sprengingu í höfuðstöðvum falangista síðar sama ár.  Morðið olli því, að Ísraelar réðust strax inn í Beirút.  Daginn eftir myrtu falangistar 600 palestínska borgara í flóttamannabúðum í Beirút, sem voru undir stjórn Ísraela.  Fjölþjóðlegt friðargæzlulið (Frakkar, Ítalar og Bandaríkjamenn) var sent til Beirút.  Bróðir Gmayels, Amin, var kosinn forseti í lok september.

Í maí 1983 undirrituðu Líbanon og Ísrael samning um brottflutning ísraelskra og sýrlenzkra herja frá landinu.  Sýrland hafnaði samningnum.  Mikil óreiða ríkti í landinu um sumarið og margir sérhópar börðust.  Í september sendu Ísraelar herlið sitt aftur inn í sunnanvert landið.  Drúsar, sem Sýrlendingar studdu, gerðu innrásir á svæði, sem Ísraelar höfðu yfirgefið.

Í febrúar 1984 var hafinn brottflutningur fjölþjóðaliðsins og Ísraelar fóru að tygja sig á brott frá suðurhlutanum til landamæranna 1985.  Rashid Karami, forsætisráðherra, var sprendur í loft upp í herþyrlu í júní 1987 og Selim al-Hoss tók við embættinu.

Kjörtímatil Amin Gemayel rann út 1988 og þingið valid ekki nýjan forseta.  Gemayel skipaði bráðabirgðaherstjórn með Michel Aoun í fararbroddi.  Hann lýsti yfir freslisstríði gegn Sýrlandi og hafnaði vali þingsins á Rene Moawad sem forseta árið 1989 á þeim forsendum, að hann væri leppur Sýrlendinga.  Moawad var myrtur skömmu síðar og þingið valid Elias Hrawi í staðinn.  Aoun lagði forsetahöllina undir sig og neitaði að afsala sér völdum.  Þingið kom saman í Ta’if í Sádi-Arabíu og samþykkti lög, sem fólu hinum mismunandi hagsmuna- og trúarhópum völdin á þinginu á ný en átök brutust út á ný árið 1990.  Í október hröktu Sýrlendingar Aoun frá völdum.

Þjóðin og landið fór að jafna sig eftir 16 ára stríðsátök, þegar einkaherir Líbana og PLO fóru að afhenda vopn sín 1991.  Í mai hafði líbanski herinn náð yfirhöndinni í hafnarborgunum við Miðjarðarhafið og sýrlenzkar hersveitir önnuðust friðargæzlu.  Öfgahópar, sem höfðu haldið brezkum og bandarískum gíslum í mörg ár, létu þá lausa í byrjun desember sama ár.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM