Menntamál.
Á 45 ára valdatíma kommúnista í Júgóslavíu dró mjög úr
ólćsi í Króatíu. Rúmlega
10% allra eldri en 10 ára voru ólćsir í upphafi en tćplega 4% í
lokin. Ţúsundir skóla
voru settir á legg á öllum stigum skólahalds og áherzla var lögđ
á stofnun háskóla í Rijeka (1973), Split (1974) og Osijek (1975).
Elzti háskólinn er í Zagreb en ţar var jesúítaskóli, sem hóf
starfsemi 1632.
Menningarmál.
Júgóslavneski kommúnisminn, sem ţróađist eftir
sambandsslitin viđ Sovétríkin og Cominform, umbar mun meiri sjálfsákvörđunarrétt
og tjáningarfrelsi á sviđi menningar og lista en gerđist í öđrum
nágrannaríkjum austantjalds. Menningarţróunin
í Króatíu var ţví óheft og hélt áfram í vestrćnum farvegi eins
og síđustu teinöldina.
Međal menningarjöfra
Króata er hinn víđkunni rithöfundur, ljóđskáld, leikritahöfundar
og gagnrýnandi Miroslav Krleza (1893-1981).
Tin Ujevic (1891-1955) var kunnur lýrískur höfundur, ritgerđasmiđur
og ţýđandi. Báđir ţessi
menn fjölluđu um sálarlega og félagslega baráttu einstaklinga og
mannkynsins í heild.
Stórkostleg verk myndhöggvarans Ivan Mestrovic
(1883-1962) einkennast af sérkróatískum, rómantískum og vestrćnum
blć. Franski myndhöggvarinn
Auguste Rodin kallađi Ivan eitt sinn „jöfur međal myndhöggvara”.
Naívísku málararnir Ivan Generalic (1914-92), Ivan Rabuzin
(1919-) og Ivan Lacovic-Croata (1932) náđu athygli heimsins međ
verkum sínum. Verk naívistanna
fjalla ađallega um daglegt líf á öllum tímum árs og virđast vera
tímalaus. Kvikmyndaskólinn í Zagreb hefur hlotiđ heimsviđurkenningu,
ţ.á.m. ţegar Dusan Vukotic fékk óskarsverlaunin 1961. |