Flóran.
Allt frá dögum þýzka landkönnuðarins Alexander von
Humboldt hefur lífríki landsins vakið mikla athygli og hrifningu. Margbreytilegt loftslag, jarðvegur og landslag hefur alið
af sér ótrúlegan fjölda jurta og jurtasamfélaga, bæði innan jafnhæðarsvæða
og í mismunandi hæð yfir sjó. Fjölbreytnin
nær yfir fenjagróðurinn á ströndum landsins, runnana í La Guajira,
steppugróðurinn og lífríkin í stöllóttu landslaginu
Atlantshafsmegin og á Llanos-svæðinu, regnskógana á Amasón og Chocó-svæðinu
og flókin lífríki fjallanna í hlíðum Andesfjalla.
Búseta
á Atlantshafsláglendinu og í Andesfjöllum hefur breytt gróðursamfélaginu
þar gífurlega. Líklega
voru þessir landshlutar skógi vaxnir nema hæstu og þurrustu svæðin.
Nú vex skógur einungis í bröttustu og illaðgengilegustu hlíðunum
og þar sem úrkoman er mest í Innri-Andesfjöllum.
Annars staðar hefur upprunalegur gróður vikið fyrir beitilöndum
og ökrum og runnar og graslendi tekið við á svæðum, þar sem skógur
hefur verið ruddur. Fyrstu
heimildir lýsa takmörkuðu skóglendi í Andesfjöllum vegna þess, að
Indíánarnir stunduðu landbúnað og ruddu skóg.
Á síðari tímum hefur nautgripum fjölgað mjög, þannig að
skógar hafa orðið að víkja fyrir beitilöndum, bæði í fjöllunum
og á Atlantsláglendinu. Þar
eru ýmsar afrískar grastegundir áberandi.
Greinilegar
búsetuminjar sjást enn þá á þrifalegustu skógarsvæðinum, s.s.
meðfram austur- og vestur fjallgörðunum. Þessi
röku fjallaskógar einkennast af vafningsviði, mosa, orkideum, brómplöntum,
hinni verðmætu kínínplöntu, balata (latexplanta), hnetutrjám og
risabambusi. Skógarhögg
hefur ekki verið stundað þar að ráði vegna þess, hve erfitt er að
koma því við og þarna vaxa fáar trjátegundir, sem eru verðmætar
á markaði. Með nútímatækni
er auðveldara að nýta skóga á aðgengilegum svæðum í
Atrato-dalnum og á Kyrrahafsströndinni í grennd við Buenaventura.
Hinn
einkennandi heiðagróður í háfjöllunum við miðbaug er mest þróaðastur
í Kólumbíu. Þarna er aðallega
um að ræða grashnoðra, púðaplöntur og 50 tegundir trjálíkra loðlaufunga.
Á heiðum neðan 3650 m er skörunarsvæði með dreifðum trjálundum. Þrátt fyrir hráslagalegt og fráhrindandi loftslag, hafa
íbúarnir breytt þessu umhverfi með skógarhöggi og eldi til að
auka beitilönd. Landbúnaðurinn
hefur færzt inn á lægstu heiðasvæðin en allstór svæði eru enn
þá ósnortin.
Fánan.
Dýralífið í regnskógum Amasón og Chocó-héruðunum á
Kyrrahafsströndinni er auðugt af tegundum og þessi svæði hafa staðið
undir talsverðum útflutningi til dýragarða í Norður-Ameríku og
Evrópu. Helztu dýrategundirnar
eru mauraætur, letidýr, nokkrar apategundir, tapírar, villisvín,
gleraugnabirnir, dádýr og stór nagdýr.
Meðal kjötætna eru fjallaljón og jagúar, sem var í útrýmingarhættu
á 9. áratugi 20. aldar, og þvottabirnir.
Tegundir
fugla fara eftir hæð yfir sjó og margar þeirra finnast aðeins á mjóum
beltum. Talið er, að rúmlega
1500 tegundir finnist í landinu, þ.á.m. hornnefir, kólibrífuglar og
farfuglar frá Norður-Ameríku.
Skriðdýr:
Mikill fjöldi er af skjaldbökum, eðlum, snákum og krókódílategundum.
Ormarnir í moldinni geta tæplega tveggja metra langir.
Fjöldi ferskvatnsfiska er í vötnum og ám, þ.m.t. rafmagnsálar.
Miklar fiskveiðar voru stundaðar í ánum Magdalena og Cauca
fyrrum, en mengun og ofveiði hafa dregið mjög úr þeim. |