Loftslagið
er mjög mismunandi í þessu stóra og fjöllótta landi, bæði frá
norðri til suðurs og vestri til austurs.
Nyrzt og í háfjöllunum er mismunur árstíðanna verulegur,
sumrin heit og veturnir mjög kaldir.
Suðurhlutinn er við jaðar hitabeltisins og þar er mjög heitt
og rakt frá apríl til oktober, haust og vor eru tempruð en vetur svolítið
svalari. Miklar
hitasveiflur og þurrkar ríkja Í eyðimörkunum í norðvesturhlutanum.
Loftraki er mikill allt árið á láglendis-svæðunum í grennd
við austurströndina.
Í
borgum norðurhlutans, s.s. Beijing, eru vetur kaldir.
Meðalhiti í desember til febrúar er undir -4°C í höfuðborginni. Á þessum tíma fer hitinn sjaldan upp fyrir núllið.
Það snjóar óreglulega en rok og þoka eru algeng.
Frá júní til ágúst fer hitinn ekki niður fyrir 24°C og meðalhámark
er 26°C, þótt 30°C séu algengar.
Heitasti mánuður ársins er júlí.
Mest rignir í Beijing í júlí og ágúst.
Vor (apríl-júní) og haust (sept.-okt.) eru þægilegust fyrir
ferðamenn, sem hyggast heimsækja Norður-Kína.
Þá er hitinn bærilegur, himinninn heiður og sjaldan þokusamt
eða rigning.
Borgirnar
meðfram Jangtsekiang eru allt of heitar á sumrin.
Nanking, Wuhan og Tshungking eru kallaðar svitakistur Kína.
Í Shanghai, við ósa Jangtsekiang, er heitast (>24°C) frá
maí til miðs oktober. Ágúst
er heitasti mánuðurinn. Þá
getur hitinn farið yfir 35°C. Frá
desember til marz getur hitinn farið niður að frostmarki í Shanghai.
Rakastigið er jafnhátt allt árið.
Árleg meðalúrkoma á þessu svæði er nálægt 1140 mm.
Í
Guangzhou (Kanton), nærri suðurströndinni, fer meðahitinn yfir 21°C
á tímabilinu oktober til apríl og yfir 30°C frá maí til september.
Í janúar og febrúar fer meðalhitinn niður í 10°C. Árleg meðaúrkoma er u.þ.b. 1600 mm og dreifist jafnt yfir
árið.
Torfærur
fjallanna, eyðimarkanna og steppnanna í vesturhlutanum hafa valdið því,
að upprunalegt dýralíf og flóra hefur varðveitzt ósnortin.
Á lág-lendari svæðum austurhlutans hefur landbúnaður, iðnvæðing
og búseta þrengt að náttúrunni, breytt henni eða eyðilagt.
Háfjöllin
(3000-4000m) í suðvestri og vestri eru vaxin barrskógum (lerki,
furu), þar sem margar villtar dýrategundir ráfa um.
Þau lækka niður í hæðótt landslag og sléttur, þar sem
jakuxar (bos mutus), svartbirnir (ursus thibetanus), argali eða
altai-sauðfé (ovis ammon ammon), takin eða nautgemsur (budorcas
taxicolor), úlfar og fjöldi gasellu- og antilóputegunda lifa.
Í
fjallendum norð- og suðausturhlutanna (100-1500m) eru enn þá
allmiklir lauf- og blandskógar (álmur, mösur, birki, linditré, eski,
eik). Hærra uppi ríkja
barrskógar. Þar lifa safalar, rauðrefir, sika- og rauðhirtir,
svartbirnir, desdýr (moskusdýr), tígrar og hlébarðar.
Umhverfis
eyðimerkurnar í Tarimdældinni og Gobi eru hrjóstrug svæði, sem
breytast í þurrar steppur er fjær dregur.
Þar lifa nægjusamar dýrategundir, s.s. stökkmýs og múrmeldýr.
Á mongólska hálendinu er enn þá að finna nokkra drómedara
(camelus ferus), mongólska villihesta, múldýr (t.d. onager) og antilópur.
Bambusskógar
Kína hafa næstum aleyðzt. Í
vesturhluta Sichuanhéraðs í suðausturhlutanum eru einhverjar leifar,
þar sem síðustu bambusbirnirnir (stóra panda; ailuropoda
melanoleuca) lifir enn þá í útrýmingarhættu.
Árið 1988 voru u.þ.b. 1000 birnir á lífi.
Svæðin, sem birnirnir finnast á, eru vandlega varðveitt og
lokuð allri umferð. Sunnan
Jangtsekiang eru jaðarsvæði hitabeltisins, þar sem vaxa sígræn tré
(fura, sedrusviður, bambus, kamfúrutré, korkeik, kastaníutré,
paulowníutré, tingtré, hin fornu ginkgótré og meta-sequoiatré, sem
eru smám saman að hverfa. Helztu
villtu dýrin í suðaustur-hlutanum eru fasanar, litlu bambusbirnirnir
(litla panda; ailurus fulgens), fjöldi apategunda, sambarhirtir,
muntjak (muntiacus muntjak), tíbetkettir, svifíkornar þokupardusdýr,
hlébarðar, tígrar, hreisturdýr (pangólín), vatnadádýr og krókódílar.
Sígrænu
regnskógarnir í hitabeltinu (bananar, litshi, longyan, mangó) og
fenin með fenjatránum í suðurhlutanum eru bústaðir apa og hálfapa
(makakar, loris, gibbonar), mungókatta (indverskir kettir), eyrnaíkorna,
tígra og fíla. |