HONGKONGEYJA.  Bezta útsýnið yfir Hongkong fæst frá *Viktoríutindi í 554 m hæð yfir sjó, sem er hæsti staður á Hongkongeyju.  Strengbrautarstöðin 'Victoria Peak Tramway' er í 379 m hæð.  Ferðin tekur u.þ.b. 8 mínútur frá dalstöðinni við Murray-bygginguna bak við Hilton hótelið við Garden Road í Centra District.  Strengbrautin hefur verið rekin óhappalaust síða 1888 og er meðal elztu og öruggustu samgöngutækja nýlendunnar.  Jafnvægisþungi beggja vagnanna er nýttur til orkusparnaðar, annar er á uppleið, þegar hinn er á niðurleið.  Þar eð vagninn, sem er á uppleið er tíðast troðfullur, er fólki ráðlagt að aka upp í leigubílum en fara niður með strengvagninum, því að færra fólk fer niður þá leiðina. 

Í sporöskulöguðum toppturninum eru tvö veitingahús, kaffitería, verzlanir og útsýnisverönd með frábæru *útsýni yfir Viktoríu (Central District), höfnina, Kowloon og fjöllin í New Territories.  Í góðu skyggni er ráðlegt að ganga hringinn á toppnum (1 klst.).  Til suðurs og suðvesturs sést yfir alla Hongkongeyju og ytri eyjarnar.  Það er ógleymanlegt að fylgjast með sólsetrinu af tindinum og vinsælt meðal ljósmyndara, sem hafa náð verðlauna-myndum af ljósadýrðinni í Hongkong, þegar myrkrið skellur á.  Það borgar sig líka að ganga upp í 'Victoria Peak-garðinn', sem er í suðurhlíðunum.

Fyrrum bjuggu einungis útlendingar á Victoria Peaksvæðinu.  Kínverjum var ekki leyft að búa þar fyrr en eftir síðari heimsstyrjöldina.  Fjallið er oftast hulið mistri á vorin og þá getur verið svalt á toppnum.  Á sumrin er svalandi og hressandi að komast upp úr hitamollunni í borginni.

Viktoríuhverfið, sem almennt er kallað Central District, er höfuðborg nýlendunnar á norðanverðum miðhluta Hongkongeyju.  Þar standa allt að 66 hæða skýjakljúfar bankanna (m.a. *HK Shanghai bankinn, 49 hæða) og verzlunarhús, sem hafa að mestu rutt brott húsum frá fyrri tímum nýlendunnar.  Lóðaverð er stjarnfræðilega hátt.  Það er erfitt að gera sér í hugarlund, þegar umhverfi rúmra torganna milli Mandarín- og Hilton hótelanna er skoðað, að þar hafi staðið hvítkölkuð, fjögurra til fimm hæða íbúðarhús allt fram á sjöunda áratug 19.aldar.  Byggingu mannvirkja og gosbrunna á 'Statue Square' var lokið árið 1966.  Nú prýða nútíma háhýsi þennan borgarhluta og teygjast alla leið meðfram höfninni, þar sem áður stóðu gömul verzlunarhús og skrifstofubyggingar.

Síðustu minjar gamla nýlendutímans eru varðveittar í byggingu hæstaréttar beint á móti stríðsminnismerkinu, gamla klúbbhúsi liðsforingjanna (löng tveggja hæða bygging með veröndum austan Hilton hótelsins), 'St. John's kirkjunni, sem var reist 1847-1849 (beint á móti dalstöð strengbrautarinnar upp á Viktoríutind) og 'Government House' við Upper Albert Road, bústaður brezku landstjóranna.

Sunnan landstjórabústaðsins eru dýra- og grasagarðarnir, sem Albay Road skilur að.  Þar stunda kínverjar morgunleikfimi sína (skuggabox) eldsnemma á hverjum degi.  Lúxushótelið Mandarín er líka meðal elztu bygginganna.  Við hliðina á því er Prince's-byggingin, skreytt keramíklágmyndum.  Þar eru góðar verzlanir.

Stórkostlegasta húsið á þessu svæði er *The Landmark, fimm hæða hús, sem var bygg utan um inngarð (1860 m²; gosbrunnur).  Þar eru u.þ.b. 100 verzlanir.  Þar eru frí skemmtiatriði flutt um hverja helgi.

Sé haldið eftir Queen's Road í vesturátt verður svipur umhverfisins stöðugt kínverskari.  Til suðvesturs greinast þröngar tröppugötur upp hlíðina.  Þar er fjöldi smáverzlana og útiverzlana með ótrúlegu vöruúrvali.  Ladder Street er sérstaklega falleg gata með fjölda skranverzlana.  Við Cat Street eru verzlanir, sem selja alls konar fágæta muni.

Það borgar sig að skoða taóhofin tvö við Holliwood Road 124, *Man-Mo og Lit-Shing-Kung.

Lengra til norðausturs, neðan Queen's Road, liggur Connaught Road meðfram ferjubryggjunum.  Þessi gata byrjar við háhýsið Connaught Centre (Upplýsingaskrifstofa ferðamálaráðsins (HKTA) á 35 hæð).  Norðaustan þess, handan götunnar, er aðalpósthúsið og útgáfufyrirtæki ríkisins.  Þar er upplýs-ingaþjónusta ríkisins með bóksölu, þar sem hægt er að velja úr miklu úrvali bóka og bæklinga um Hongkong.  Vestar, við Edinburg-torg (Queen's Pier við höfnina) er ráðhúsið.  Þar er, auk stjórnsýsluhúsnæðis, listamiðstöð (hljóm-leikasalur, leikhús, sýningarsalir o.fl.).  Á 10. og 11. hæðum er Listasafn Hongkong, þar sem sýnd er kínversk list (keramík, málmverk o.fl.) og forn-gripir.  Skammt sunnan ráðhússins er Flagstaff House við Cotton Tree Drive.  Það var byggt árið 1844 sem bústaður yfirmanns hersins.  Eftir endurbyggingu þess í 19.aldar stíl var komið þar fyrir Tesafni með teborðbúnaði frá dögum 6. ættar fram til nútímans.

Vestan ráðhússins er Viktoríuhöfn, þar sem Stjörnuferjurnar leggjast að og sigla til Kowloon og ýmissa eyja.  Frá Macao Terminal sigla ferjur og skíðabátar til portúgölsku nýlendunnar Macao (1-3½ klst.).  Þar í grenndinni er litskrúðugur basar á hverju kvöldi - líka nefndur 'Næturklúbbur fátæka mannsins'.  Sölumenn breiða þar úr varningi sínum, dansandi kokkar fram-reiða lostæti úr fersku sjávarfangi og þar leika sjónhverfingamenn, trúðar og götutónlistarmenn listir sínar.  Það er líka gaman að ganga meðfram höfninni á daginn og fylgjast með byrðum, bátum og djúnkum frá Kína (flestir frá Kanton) skipa vörum sínum á land (matvæli, byggingarefni o.fl.).

Suðvestan hafnarinnar, fyrir ofan Connaught- og Queen's Road, liggur Bonham Road í sömu átt og fleiri götur.  Þar er Hongkong-háskólinn.  Hið áhugaverða *Fung-Ping-Shan-safn var stofnað við skólann árið 1953.  Þar eru einkum munir úr leir og bronzi til sýnis. (94, Bonham Road).

Austan við Victoria (Central District) er hverfið Wan Chai (Wanchai), þar sem skáldsögupersónan Suzie Wong átti heima (í Luk Kwok-hótelinu).  Þar er líka skemmtanahverfi, m.a. fyrir sjómenn.  Þar er allt iðandi í lífi undir ljósaskiltum verzlananna og glysi baranna.  Í Wan Chai eru líka nokkur hof, 66 hæða bygging, Hopewell Centre og Listamiðstöðin (leikhús).

Wan Chai teygir sig til austurs að Causeway Bay-hverfinu, sem varð vinsælt innkaupa- og veitingahúsahverfi eftir opnun umferðarganganna undir Viktoríuhöfnina til Kowloon (Cross Harbour Tunnel).  Í 'Typhoon Centre' (Fellibylsskjólinu; manngerð smábátahöfn) er alltaf fjöldi lúxusbáta og lysti-sknekkja Konunglega lystisnekkjuklúbbsins í Hongkong auk u.þ.b. 7500 báta og djúnka bátafólksins.

Skammt sunnan klúbbhússins er World Trade Centre-húsið.

Enn austar eru hverfin North Point, Quarry Bay og Shau Kei Wan.  Ofan hinna nútímalegu íbúðarhverfa eru óásjáleg hreysi fátæklinganna (Squatters).

Sunnan Wan Chai er Happy Valley-hverfið.  Þar eru mörg stór íþróttamannvirki, m.a. skeiðvöllur.  Fjórir grafreitir eru þögull vitnisburður um sögu þessa svæðis (1 parsískur (Saraþústra), 1 katólskur, 1 islamskur og 1 frá blandaður frá nýlendutímanum).  Þeir eru við götuna bak við Konunglega knapaklúbbinn.

Svolítið suðaustar er 'Tiger Balm'-garðurinn (Tai Hang Road), þekktur og umdeildur skemmtigarður, sem var gerður árið 1935 og nefndur eftir mentóláburðinum 'Tiger Balm', sem Aw Boon Haw fann upp og blandaði.  Í þessum garði eru gipsstyttur af furðudýrum úr kínverskum þjóðsögum.  Þessi gipssmíði er á mörkum listar og hrákasmíði.  Þarna eru líka gervifjöll og hellar og sviðsmyndir af lífinu í Kína fyrr á öldum.  Tákn garðsins er 50 m há pagóda.

Gamla fiskiþorpið Aberdeen (Chek Pai Wan) er á suðvesturströnd Hongkongeyjar.  Nálægt 20.000 manns búa í bátum og djúnkum í höfninni.  Það lifir að mestu af sjósókn eða vinnur í skipasmíðastöðvunum í næsta nágrenni.  Það er gaman að sigla þarna um í sampan og fylgjast með lífinu á fiskmarkaðnum.  Aberdeen er þekkt fyrir fljótandi veitingahús.

Utan hafnarinnar er eyjan Ap Lei Chau (Andartunga), sem tengd er með brú.  Þar er stórt orkuver.

Suðaustan Aberdeen teygist Shum Shui-skaginn í suðurátt.  Á enda hans er *Ocean Park, einhver stærsti sjávargarður heims.  Garðurinn er í tvennu lagi og tengdur með 1,4 km langri strengbraut.  Það tekur 7 mín. að komast úr neðri hlutanum upp í hinn efri.  Þar er 'Ocean Theatre', þar sem m.a. höfrungar og selir eru látnir leika listir sínar og 'Wave Cove' (Ölduvíkin).  Vinsælasti staður garðsins er enn sem fyrr sædýrasafnið neðansjávar, **Atoll Reef, þar sem hægt er að virða fyrir sér rúmlega 30.000 tegundir lifandi sjávardýra.

Nokkrar mismunandi góðar baðstrendur eru á vogskorinni suðurströndinni.  Hinar beztu, við Deepwater Bay, Repulse Bay og South Bay (einfaldari og rólegri), eru yfirleitt mjög fjölsóttar á sumrin.

Stanley-skaginn er syðsti hluti Hongkongeyjar.  Þar er aðalfangelsi nýlendunnar, sem Japanar notuðu líka sem slíkt á stríðsárunum.  Í Stanley-bæ skoðar fólk gjarnan markaðinn (m.a. vefnaðarvörur).  Það er hægt að sóla sig á baðstrandarræmu við Stanley-víkina.  Tin-Hau-hofið er frá árinu 1767.  Þá er skemmtilegt að ganga sér til skemmtunar í norðurátt að Tai-Tam-vatnsbólinu.

Við Austurströndina eru baðstrendur Big-Wave-víkurinnar (brimbretti) og líka Shek Oaus-ströndin.

KOWLOON.
Kowloonskaginn, annað borgarstæði nýlendunnar, er norðan Hongkongeyjar, handan hinnar breiðu Viktoríuhafnar.  Á milli þeirra, undir höfninni eru tvenn göng, MTR-járnbrautargöngin, bílagöngin (Cross Harbour Tunnel) og unnið var að greftri hinna þriðju árið 1987.

Á suðurenda skagans er hverfið Tsim Sha Tsui.  Á suðvesturhorninu er hafskipahöfnin, *Ocean Terminal, þar sem farþegaskip leggjast að.  Þar er verzlanahverfi og Stjörnuferjubryggjan, þaðan sem er siglt til Hongkongeyjar.  Þarna eru líka síðustu leifar fyrrum brautarstöðvar, klukkuturninn.  Strand-lengjan til austurs hefur verið stækkuð og breikkuð með uppfyllingu.  Þar hefur verið komið fyrir menningarmiðstöð með tónlistarsal, leikhúsi, skoðunarverðu listasafni, *geimsafni með Zeiss-stjörnuskoðunarstöð og deild fyrir sólarvísindi.  Austar, við Salisbury Road, að Hung Hom-aðalbrautarstöð Hongkong, eru nokkur nýleg hótel og verzlanamiðstöðvar (East Tsim Sha Tsui).  Hin 4 km langa gata, *Nathan Road, liggur þráðbein frá Viktoríuhöfnað Boundary Road, sem er norðurmörk hverfisins Kowloon.  Gatan er líka kölluð "Gullna mílan".  Hún er mjög fjölfarin umferðaræð (neðanjarðarlestin MRT er undir henni).  Við hana stendur fjöldi hótela, verzlanamiðstöðva, kvikmyndahúsa, smáverzlana og næturklúbba.  Framboð vöru og afþreyingar er yfirþyrmandi.

Við vestanverða Nathangötuna, 500 m frá höfninni, er Kowloon-garðurinn.  Þar er moska, miðstöð múslima, og Sögusafnið (inngangur frá Haiphong Road), sem helgað er sögu svæðisins.

Norðan við garðinn er Yau Ma Teihverfið.  Í borgarhlutanum austan Natham Road, norðan Public Square Street, vestan Temple Street (kínverski *næturmarkaðurinn) og sunnan Market Street, er fjöldi kínverskra hofa: 'Tin-Hau, fook-Tak-Tse, Shing-Wong og Shea-Tam.  Þetta hofhverfi var byggt annars staðar í kringum 1870, flutt á núverandi stað árið 1876 og endurbyggt síðast árið 1972.

Skammt vestar, við gatnamót Kansu-götu og Reclamation-götu er jaðe-markaðurinn opinn daglega.  Það er gaman að fara í skoðunarferð þaðan með sampan um Yaumati-fellibylshöfnina að degi til og kynnast lífi bátafólksins.  Sagt er, þar fari fram ýmiss konar skuggaleg viðskipti á kvöldin og nóttinni.

Nathan Road liggur inn í viðskiptahverfið Mong Kok.  Þar er fugla-markaðurinn við við Argyle-götu.  Hafi fólk í huga að kaupa sér einhverja skrautlega, suðræna fuglategund, er bezt að fá góð ráð í dýraspítalanum við Tung Fong-götu nr. 9.

Norðvestar uppgötvaðist *Lei Cheng Uk-grafreiturinn  árið 1955 í Sham Shui Po-hverfinu.  Hann er frá seinni hluta Han-tímans (25-220 e.Kr.).  Munir úr leir og bronzi, sem fundust við uppgröftinn, eru til sýnis í litlu safni á staðnum.  Grafreiturinn er umkringdur húsum með félagslegum íbúðum.

Norðvestast í Kowloon er skemmtigarðurinn Lai Chi Kok.  Þar er smækkuð eftirmynd af þorpi frá tímum Sung-ættarinnar 960-1279. (*Sung Dynasty Village; reist 1979).  Meðfram manngerðri ánni eru timburskálar, þar sem "þorpsbúar" í viðeigandi klæðum sýna alls konar handbrögð þessa tíma-bils.  Þarna er jurtabúð, krá, gluggabúð, fjölda handverksfyritækja einbýlishús í kletta- og blómagarði, vaxmyndasafn, hof og veitingahús, sem framreiðir mat að hætti Sung-tímans.  Við tækifæri eru sérsýningar, s.s. brúðkaup, þjóð-dansar, Kung-Fu-glíma, apasýningar og hofskrúðgöngur.

NEW  TERRITORIES
Þetta svæði er fjalllent og nær yfir stærstan hluta flatarmáls Hongkong.  New Territories teygjast norður frá Kowloon að kínversku landamærunum og  meðfram þeim, milli vogskorinna stranda, frá austri til vesturs.  Því tilheyra líka flestar eyjarn undan ströndum, nema Hongkongeyja og Stonecutters-eyjar (m.a. Lantau).

Tíu km norðan Viktoríuhafnar er nýja útborgin Sha Tin með u.þ.b. hálfa milljón íbúa.  Fljótlegast er að komast þangað með lest frá aðalbrautarstöðinni Hung Hom í Kowloon.

Áhugaverðasti staðurinn þar er *Hof hinna 10.000 Búdda.  Það stendur 320 m yfir sjó og að því liggja brattar tröppur.  Hofið er á tveimur stöllum.  Aðalhofið er á hinum neðri en á hinum efri eru fjórar byggingar.  Nú eru 12800 Búddalíkneski í aðalhofinu.  Það var byggt árið 1950 og var helgað látnum stofnanda þess, Kuan Yin, árið 1965 (smurt lík hans er í Búddastell-ingum í glerkistu).  Í forgarði hofsins er 9 hæða pagóda.

*Listasafn kínverskra fræða í Sha Tin er líka athyglisvert.  Listasafn kínverska hálskólans hýsir dýrmæta muni (málverk, skrautritun, innsigli o.fl.) frá ýmsum skeiðum kínverskrar sögu.  Konunglegi knapaklúbburinn opnaði annan skeiðvöll sinn í Sha Tin árið 1978.  Þar fara fram veðreiðar um hverja helgi.  Sunnan Sha Tin gnæfir Amah-kletturinn, áberandi bjarg, sem minnir á konu með barn sitt á bakinu.

Í New Territories eru nokkur náttúruverndarsvæði (Country Parks), þar sem er að finna fallegt, grænt landslag, vötn, andatjarnir, baðstrendur (Clearwater Bay) og útsýnisstaði á efstu hæðum.  Iðnaðaruppbyggingin heldur stöðugt áfram og þrengir að náttúrunni.  Vinsælt göngusvæði liggur umhverfis stóra uppistöðulónið Tai-Lam-Chung í suðvesturhlutanum.

Vestast í New Territories er hið vinsæla útivistarsvæði Castle Peak (baðstrendur), heitið eftir samnefndu fjalli (583 m), þar sem fjöldi sögulegra orrustna mun hafa verið háður.  Þar eru svæði með einbýlishúsum og félags-legum íbúðahverfum áberandi í landslaginu.  Eitt hinna mörgu iðnfyrirtækja, sem þar er að finna, er saltvinnslan Lok On Pai.

Í hlíðum Castle Peak er Búddaklaustrið Po Toi með litlu hofi og drekagarði (m.a. eftirmyndum kínverskra bygginga).

Í grennd við Castle Peak sjúkrahúsið er taóhofið Ching-Chung (1959) með athyglisverðum drekaskreytingum.

Norðvestantil í New Territories er þorpið Yuen Long með fallegum götum og kínverskum handverksstofum, sem eru skoðunarverðar.  Lengra til norðvesturs, á skaga í Deep Bay, er þorpið Lau Fau Shan, þar sem eru rækt-aðar ostrur, fiskur og endur.  Sjávarréttaveitingahúsið þar hefur á sér gott orð.

Fjórum km austan Yen Long er þorpið Kam Tin (Kat Hing  Wai; frá 16.-17.öld), sem er umgirt múr og virkisgröf.  Þorpið er einungis aðgengilegt í gegnum eitt mjótt hlið (aðgangseyrir).  Þarna búa enn þá afkomend-ur stórfjölskyldunnar Tang, sem stofnaði þorpið.  Í nágrenninu eru fimm önnur svipuð þorp, umlukin múrum.

Allranyrzt í New Territories liggja landamæri Kínverska Alþýðulýðveld-isins.  Þau eru girt voldgri girðingu og til þess að komast frá Hongkong til Kína þarf sérstakt heimsóknarleyfi.  Ágætt útsýni er t.d. frá Lok Ma Chau Westen yfir til Kína í góðu skyggni.  Handan landamæranna hefur kínverska ríkið byggt upp sérstakt verzlunarsvæði 'Shenzhen (m.a. skemmtigarð), sem gestir með þriggja daga heimsóknarleyfi fá að heimsækja.  Venjulegast fara ferðamenn með lest yfir til Kína um landamærastöðina Lo Wu (upplýsingar og bókanir hjá ferðaskrifstofum í Hongkong).

Eyjarnar LANTAU, CHEUNG  CHAU og PENG CHAU.
Reglulegar ferjusamgöngur eru á milli eyjanna og Hongkong og Kowloon frá Hongkongeyju, þar sem heitir 'Ourlying Islands' við Connaught Road.  Auk þess er hægt að taka sér fyrir hendur margra klukkustunda siglingu á milli eyjanna.

Lantau er langstærsta eyja krúnunýlendunnar (tvöfalt stærri en Hongkongeyja).  Þar búa bara 30.000 manns.  Stærsti bærinn er stauraþorpið Tai O (12.000 íb.; flestir fiskimenn; krabbapasta) er vestast á eyjunni.  Á miðri eyjunni vestanverðri, í 800 m hæð yfir sjó, er 'klaustur hins dýrmæta lótus', Po Lin, sem hafið var að byggja árið 1921.  *Búddalíkneskið er 35 m hátt og þvermál þess neðst er 52 m. (fábrotnar vistarverur og grænmetisfæði).  Snemma á morgnana er hægt að fá munka til að fylgja sér upp á hæsta tind eyjarinnar, Lantau Peak (933 m), og upplifa dásamlega sólarupprás.  Sunnan og neðan klaustursins eru teekrurnar á Ngong-Ping-sléttunni, hinar einu í nýlendunni (gistimöguleikar í litlum húsum).

Suðvestan Lantau Peak er Shek-Pik-uppistöðulónið í fallegu landslagi, sem gaman er að labba um.  Vatn er leitt úr lóninu um neðansjávarpípur til Cheung Chau- og Hongkongeyjar.

Um miðbik norðurhluta Lantaueyjar er Tung Chungvirkið, sem kínverjar reistu til varnar gegn bylgju Evrópumanna árið 1817.

Þagnarmunkaklaustur katólsku Zisterzínareglunnar, Tai Shui Hang (griðastaður þagnarmunkanna) á norðausturhluta Lantau-eyjar er athyglis-verður staður.  Munkar, sem flúðu undan valdamönnum í Peking, stofnuðu það árið 1956.  Þeir reka arðbært mjólkurbú.  Munkarnir bjóða gestum gistingu í einföldum vistarverum.

Litla eyjan Cheung Chau austan Lantaueyjar og Peng Chaueyja eru báðar þéttbýlar (margir fiskimenn) en án allrar bílaumferðar.  Um helgar streyma þangað gestir til að skoða þessar ekta kínversku eyjar.