Karíbahaf Trinidad,
Flag of Trinidad and Tobago

Booking.com


TRINIDAD
TRINIDAD og TOBAGO

.

.

Utanríkisrnt.

Map of Trinidad and Tobago

Eyjan er 4.827 km²Höfuðborgin er Port-of-Spain.

Flugsamgöngur fara um flugvöllinn Piarco Airport 15 km sunnan Port-of-Spain.  Þaðan og þangað er áætlunarflug frá Frankfurt/Main, London, New York, Miami, Toronto, Caracas og frá öllum helztu eyjum Karíbahafsins. 

Komur skemmtiferðaskipa eru alltíðar til Port-of-Spain (flest við kjötkveðjuhátíðir).  Fraktskip eru stöðugt á ferðinni milli Trinidad og Evrópu og Suður-Ameríku.  Mjög tíðar ferðir eru til hafna í Venezuela.

Trinidad er syðst Karíbaeyja, aðeins 25 km frá meginlandi Suður-Ameríku úti fyrir mynni árinnar Orinoco.  Fólkið, sem eyjuna byggir, er af a.m.k. 45 mismunandi þjóðernum.  Skapgerðareinkenni þess og gleði kemur bezt fram á kjötkveðjuhátíðum.  Eyjan er heimaland kalypsótónlistarinnar og stáltrumbnanna.

Jarðfræðilega er Trinidad hluti af venezuelsku eyjunum, sem liggja í vestur og austur meðfram norðurströnd landsins.  Þetta sést bezt á þremur sundur slitnum en samhliða fjallgörðum á þessum eyjum, þegar horft er á landakortið eða á þær úr lofti.  Nyrzti fjallgarðurinn, North Range, er vaxinn þykkum regnskógi.  Hann er úr myndbreyttu bergi og er sæbrattur í sjó fram á norðurströndinni.  Hæstu tindar hans eru el Cerro del Aripo (941 m) og El Tucuche (937 m).  Miðfjallgarðurinn er ekki eins skarpur í landslaginu.  Hann er úr kalki (oligosene og miosene) og er ekki hærri en 300 m.  Suðurfjallgarðurinn er úr kalksetlögum frá tertíer.  Hæsti hluti hans, Trinity Hills, sem er rúmlega 300 m, er á suðausturströndinni.  Hann olli nafngift eyjarinnar, þegar Kólumbus kom þar að landi.  Þetta landslag er mjög stjálbýlt, erfitt yfirferðar og vaxið regnskógi.  Svæðin á milli fjallgarðanna, sem eru þakin árseti, mynda hina svokölluðu Naparima-Penesléttu.  Stærri ár stemma að ósum í stórum lónum og fenjaskógum.

Flóran.  Með tilliti til þess, að Trinidad var eitt sinn tengd suðurameríska meginlandinu, er ekki undarlegt, að þar er fjölbreytni dýralífs og gróðurs mest í samanburði við aðrar Karíbaeyjar.  Hið ilmandi jasmíntré (Plumeria acuminata) er frægt, einnig ponitréð (Tabebuia serratifolia) með trompetlöguðum blómum.  Kassie Fistula með fossandi, gylltum blómum er sérstaklega fallegt.  Í júní blómstrar stolt Indlands (Lagerstroemia speciosa) og líkist helzt rósum. Madre de Cacao er áberandi  vegna leiftrandi rauðra blóma (Erythrina spp.) og veitir ljósóþolnum kakóplöntunum skugga.  Víða sjást líka Jacarandaplöntur (Jacaranda acutifolia) með bláum ávöxtum.  Chaconia eða villt jólastjarna er þjóðarblóm Trinidad og Tobago.  Hún er með rauðum blöðum og finnst helzt í skógunum á norðurströndunum.  Einnig er að finna hundruð tegunda af orkideum, liljum (hin þekktasta er engiferliljan (Heduchium coronarium), sem ilmar mjög vel, og fljótaliljan (Spathi-phylium cannafolium).

Sagan.  Hin núverandi eyja, Trinidad, var fyrrum tengd landbrú við meginland Suður-Ameríku.  Þessi tengsl rofnuðu ekki fyrr en við lok síðustu ísaldar, þegar yfirborð heimshafanna hækkaði.  Eins og minnst er á hér að framan leiddi þessi brú til þess, að jurta- og dýralíf var með svipuðu sniði og nálægustu slóðum á meginlandinu sjálfu.  Indíánarnir kölluðu Trinidad Iere, sem þýðir land kólibrífuglanna.

Elztu minjar búsetu eru frá arawökum, sem settust að fyrir u.þ.b. 2000 árum.  Þeir komu frá Gíneu eða að hluta til frá Venezuela yfir Pariaflóann.  Skömmu síðar ruddust hinir herskáu karíbar í slóð þeirra og komu sér upp bækistöð til frekari landvinninga á öðrum fámennari eyjum, einkum á Grenadineeyjum, Barbados og St. Lucia.

Kólumbus fann eyjuna í þriðju ferð sinni og hefur líklega verið undir áhrifum suðurfjallgarðsins, þegar hann kenndi hana við heilaga þrenningu.  Upp úr því stofnuðu Spánverjar til byggðar, sem þeir nefndu San José de Orun, núna St. Joseph.  þeir fóru í könnunarleiðangra frá Trinidad til meginlandsins, m.a. til að leita að El Dorado.  Vegna lítils stuðnings frá Spáni þróaðist byggðin ekki sem skyldi og eyjan var tiltölulega auðveld bráð fyrir ævintýramenn og sjóræningja.

Árið 1595 fann Englendingurinn Sir Walter Raleigh biktjörnina Pitch Lake og notaði efnið til að bika skip sín.  Á 17.öld rændu og rupluðu franskir og hollenzkir sjóræningjar þessa spænsku nýlendu, sem þegar var farið að flytja afríska negraþræla til.

Á síðari hluta 18.aldar fékk Philipe de St-Laurent, franskur landnemi, Trinidad að léni frá spænska konunginum.  Sykurreyr var fluttur inn og góðæri kom í kjölfarið.  Á tímum frönsku stjórnabyltingarinnar, sem olli miklum óróa á Haiti, komu margir franskir landnemar til eyjarinnar. 

Í ensk-spænska stríðinu lögðu könnunarherdeildir Breta eyjuna undir sig árið 1797 og í friðarsamningunum í Amiens fengu Bretar endanlega yfirráð yfir henni.  Hún var brezkt yfirráðasvæði til ársins 1962.

Eftir árið 1832, þegar þrælarnir fengu frelsi og allt fram til 1914, komu asískir verkamenn í stað negranna, sem flestir höfðu gerzt sjálfstæðir smábændur.  Þetta olli mikilli innflytjendaöldu, þannig að þegar fyrir fyrri heimsstyrjöldina voru næstum 50% íbúanna hindúar, múslimar og persar.

Í byrjun 20.aldarinnar barðist Arthur Cirpiani, þjóðhetja af korsísku bergi brotin, fyrir réttindum og einingu eyjaskeggja, sem voru af mjög mismunandi bergi brotnir, og hlaut mikla virðingu fyrir eftir að hafa verið borgarstjóri í Port-of-Spain í mörg ár.

Í seinni heimsstyrjöldinni byggðu Bandaríkjamenn margar herstöðvar á eyjunni til að vernda skipalestir bandamanna.

Árið 1947 annaðist Sir John Shaw landstjóri uppbyggingu iðnaðarins, sem nýtur ýmiss konar stuðnings ríkisins.  Árið 1962 fékk Trinidad heimastjórn og síðan 1. ágúst 1976 hafa Trinidad og Tobago verið forsetalýðveldi með þingbundinni stjórn.  Árið 1986 ollu sparnaðaraðgerðir ríkis-stjórnarinnar mikilli ólgu meðal íbúanna, svo að hún féll snarlega og önnur stjórn tók við.

Menningarlífið.  Hin mikla deigla þjóðerna á Trinidad gerir menningarlífið mjög fjölskrúðugt.  Hinn fjölþjóðlegi arfur kemur fram í staðarnöfnum og byggingarlist.  Þar ægir saman katólskum kirkjum, anglikönskum kirkjum, synagógum, moskum og hindúamusterum.  Ensk nýlenduhús standa við hliðina á spænskum og frönskum og inni á milli eru einfaldir kofar afkomenda negraþrælanna og einfaldir bústaðir afkomenda indversku verkamannanna.

Staðarnöfn eins og Port-of-Spain, St. Mary o.fl. eru ensk, Puerto de Espana, San Ferrnando o.fl. eru spænsk, Blanchisseuse, Matelot, Biche, Basse-Terre o.fl. eru frönsk, Barrackpore, Sadhoowa o.fl. eru indversk, Chaguaramas, Chacachacare, Arima, Maparima o. fl. eru karabísk.

Ríkisstjórnin leggur mikla áherzlu á að efla samkennd hinna mörgu þjóðarbrota og beitir m.a. fyrir sig menningu innfæddra íbúa.

Xango-trúarbrögðin eru afró-amerísk og eiga sér flesta fylgjendur í röðum afkomenda negraþrælanna.  Þau eru blanda af ýmissa trúarbragða þjóðflokka í Vestur-Afríku (yoruba, ewe, fon, ashanti o.fl.), sem eru að auki blönduð ýmsum helgisiðum katólskunnar, anglikönskunnar, mótmælendatrúar, trúarbrögða indíánanna, islam, hindúatrúar, búddatrúar og spíritisma.

Xango er einn mest tignuðu guða svartra í Afríku.  Hann er aðalguð þessara trúarbragða en hann býr yfir kostum indverska hrísgrjónaguðsins og líkist Jóhannesi skírara.  Þjónar hans eru 12 'oba', sem finna samsvörun í postulunum 12 í biblíunni.  Oft tekur hann á sig mynd þrumu- og eldingarguðsins.  Geithafrar eru eftirlætisfórnardýr hans og aðaltákn hans er stríðsöxi (frá indíánatrúnni).  Hinir trúuðu áhangendur hans bera litskrúðugar keðjur, helzt rauðar og hvítar.  Þessi trúarbrögð eru mjög fjölbreytileg.  Þau taka stöðugum breytingum og nýir helgisiðir eru innleiddir hér um bil daglega líkt og í vúdútrúnni á Haiti eða Santeria á Kúbu.

Divali
er iðkuð meðal indverjanna.  Ljósahátíð þeirra í oktober eða nóvember er mjög athyglisverð og skrautleg.  Þá eru kveikt óteljandi ljós í hofum, húsum og görðum.  Samtímis fer fram hin svonefnda hreinsunarathöfn Katik Nanna við Manzanilla á Atlantshafsströndinni, þar sem hindúarnir baða sig í öldum hafsins.

Hosein er vetrarhátíð múslima.  Hún er haldin eftir nýtt tungl í Muharrammánuðinum samkvæmt dagatali islam.  Þá fer fólk í mjög skrautlega búninga og tekur þátt í skrúðgöngum, sem leiddar eru með tónlist og það er sungið, dansað og glímt.  Einnig eru sýndar litlar og mjög vandaðar eftirmyndir af moskum (tadjahs).

Kalypsótónlistin er upprunnin meðal þeldökkra íbúa Trinidads.  Hún fór sigurför um Karíbasvæðið, hluta Bandaríkjanna og stórborgir Vestur-Evrópu sem fjörug danstónlist.  Nafnið er enska útgáfan af vestafríska orðinu Kai-so (bravó).  Flest lögin og textarnir verða til undirbúningslaust hjá flytjendum þessar tónlistar.  Mest er sungið um ástina og kynferðismálin en líka um önnur efni líðandi stundar.  Oft eru líka sungnir háðtekstar eða tvíræð kvæði við lögin.  Kalypsó er runnin frá flestum þjóðarbrotanna á Trinidad.  Þar er líka að finna áhrif spænskrar nýlendutónlistar frá Venezuela og franskra, enskra og írskra áhrifa gætir líka, þótt afríski takturinn sé ríkjandi.  Á síðari tímum er farið að gæta indverskra og kínverskra áhrifa.  Flytjendurnir gefa sér mjög hátíðleg nöfn, s.s. King Pharaoh, Lord Nelson, The Mighty Sparrow eða Lord Kitchener.  Rose McCartha Lewis, sem kölluð var Kalypsó-Rose, var fyrsta konan, sem sló í gegn og vann til verðlauna á kjötkveðjuhátíðinni 1978.

Stáltrumburnar eru jafnómissandi og kalypsó eða limbó.  Fyrstu trumburnar voru notaðar á Trinidad árið 1945 og breiddust þaðan hratt um allt Karíbasvæðið.  Í stóru hljómsveitunum eru yfir 20 trumbur.  Bassatrumburnar hafa 3-4 tóna, sellótrumburnar 5-6, gítartrumburnar 14 og 'ping pong trumburnar 28-32.  Svona hljómsveitir flytja oft sígild verk eftir Mozart, Rossini o.fl. meistara.  Pannan í trumbunum var í fyrstu íhvolfi botnhlutinn úr öltunnunum, sem gerðar voru í skorur út frá miðjunni með hamri og meitli og síðan var leikið á þær með gúmmíhömrum.

Talið er að fyrstu stáltrumburnar hafi verið notaðar af bambushljómsveit á einni Antill-eyjanna, Antigua, í hátíðahöldum við lok seinni heimsstyrjaldarinnar, þegar fagnað var sigri banda-manna.  Þessar trumbur eru óvéfengjanlega skyldar Xango-trommunum, sem ættaðar eru frá Vestur-Afríku og þrælarnir börðu þar til nýlenduherrarnir bönnuðu notkun þeirra.  Ellie Manette er sagður hafa unnið þessu hljóðfæri mesta útbreiðslu, þ.á.m. meðal negra í New York og öðrum stórborgum. 

Kjötkveðjuhátíðir eru aðalhátíðirnar á Trinidad.  Þær eru ógleymanlega skrautlegar og virðast vera endalausar, enda fagnað dag og nótt með kalypsódansi á götum úti.  Undirbúningur þeirra hefst mörgum mánuðum áður en þær eru haldnar (frá áramótum fram á öskudag).  Nýir skrautbúningar eru saumaðir og kalypsóhljómsveitirnar æfa óslitið.  Frakkar fluttu þessa hefð með sér og þaðan gætir áhrifa frá forkristilegum tímum við Miðjarðarhaf en hátíðin hefur þróast í samræmi við þjóðerni og venjur íbúanna á Trinidad fram á þennan dag.

Strax um áramótin keppa óteljandi kalypsóhljómsveitir um hylli fólksins og margar þeirra, sem hafa verið valdar hinar beztu, hafa náð langt.  Keppnin er kölluð Road March og titillinn er í hávegum hafður og beztu kalypsósöngvararnir fá titlana kóngurinn og drottningin.

Hátíðin nær hámarki á bolludag (Joo Vay; Jour Ouvert) og á þriðjudegi í föstuinngangi, þegar allir dansa í sínu fínasta pússi á götum úti.  Snemma á öskudagsmorgun verður skyndilega kyrrð og ró og skömmu síðar er farið að huga að næstu kjötkveðjuhátíð.

 TIL BAKA        Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM