karķbasvęšiš loftslag,


KARĶBASVĘŠIŠ
LOFTSLAG

.

.

Utanrķkisrnt.

Aš undanskildum Bermśdaeyjum og noršurhluta Bahamaeyja eru Karķbaeyjarnar ķ hitabeltinu.  Hvarfbaugur hinn nyršri liggur um Bahamaeyjar mišjar.  Žvķ er hitastig fremur hįtt allt įriš, einnig į Bahamaeyjum.  Mešalhiti įrsins er u.ž.b. 25° og jafnvel hęrri sunnantil.  Ķ hitabeltinu eru engar umtalsveršar įrstķšasveiflur, ķ mesta lagi 3° sunnantil og 6° į Bahamaeyjum.  Eins og gerist ķ hitabeltinu er hitamunur dags og nętur meiri en į milli įrstķša.  Ķ Pointe-į-Pitre į Guadeloupe mį reikna meš įrsmešaltalinu 25,4° og hįmarki 33° en lęgstur hiti, sem hefur męlzt žar var 13°.  Hitastig er męlt viš sjįvarmįl.

Hiti lękkar meš hęš yfir sjįvarmįli og reiknaš er meš nokkrum hitažrepum.  Fyrsta žrepiš er reiknaš ķ 900 m hęš meš 21° mešalįrshita og 2000 m meš 16°.  Vķšast er aušvelt fyrir fólk aš komast upp til fjalla til aš kęla sig örlķtiš, žvķ aš žangaš liggja vegir.

Einu merkin um įrstķšir eru regn- og žurrkatķmarnir.  Regntķminn nęr yfir maķ/jśnķ til oktober/nóvember.  Žurrkatķminn er jafnframt vinsęlasti feršatķminn frį desember til aprķl.  Žessi mismunur er tengdur stöšu sólar.  Į sumrin leita mišbaugslęgšir noršur į bóginn og geta hellt śr sér a.m.k. 200 mm į sólarhring.  Į veturna leita hįžrżstisvęšin noršan mišbaugslęgšanna sušur og valda žurrara loftslagi og hęrri žrżstingi.  Žessar hęšir valda lķka stöšugum vindum ķ įtt til mišbaugslęgšanna og enskumęlandi žjóšir hafa frį upphafi verzlunarsiglinga yfir Atlantshafiš kallaš žį „Trade Winds" (višskiptavinda) eša stašvinda, žar sem žeir höfšu mikla žżšingu fyrir siglingar.

Hęšasvęšin eru viš austurjašra śthafanna.  Sś lega veldur žvķ, aš žessir upphaflega žurru og stöšugu loftmassar taka viš miklum raka yfir höfunum og verša óstöšugir ķ milli 1500 - 1800 m hęš.

Fellibyljir myndast helzt į sumrin og haustin.  Aš mešaltali verša 7 slķkir, sem nį a.m.k. 200 km žvermįli.  Auga fellibyls er u.ž.b. 20 km ķ žvermįl og žar getur loftžrżstingur fariš nišur fyrir 950 mb.  Vegna hins mikla žrżstingsmunar veršur vindhraši oftast meiri en 200 km.  Versti fellibylur sķšari tķma var Gilbert.  Loftžrżstingur ķ honum mišjum var 885 mb, mesti vindur męldist 320 km og žvermįl hans var u.ž.b. 800 km.

Žessir fellibyljir ķ hitabeltinu myndast einkum į hafsvęšunum austan eyjanna og geysast ķ vestur yfir Karķbahafiš og eyjarnar.  žeir valda ekki bara tjóni meš vindstyrk sķnum heldur myndast einnig risavaxnar flóšbylgjur, sem skola öllu lauslegu brott af ströndum eyjanna.  Śrfelliš er lķka grķšarlegt og žaš veldur lķka geysilegum flóšum og skrišuföllum.  Į Jamaica męldust 725 mm einn sólarhring įriš 1909.  Eyjarnar Trinidad, Tobago, Aruba, Bonaire og Curacao sleppa viš fellibylji vegna nįlęgšar sinnar viš mišbaug og hins dvķnandi Coriolis-krafts.

Fellibyljirnir sveigja til noršausturs, žegar žeir koma aš noršurmörkum hitabeltisins og verša žvķ syšstu rķki Bandarķkjanna oft fyrir baršinu į žeim.  Bandarķkjamenn hafa mjög nįiš eftirlit meš žessum skašvöldum, bęši meš radartękjum og flugvélum og geta žvķ sent śt višvaranir ķ tęka tķš til allra ķbśa viš Karķbahafiš.

 TIL BAKA        Feršaheimur - Garšastręti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM