Kólumbus
fann eyjuna ķ fyrstu ferš sinni til Vesturheims 5. desember 1492.
Žar bjuggu žį indķįnar į hįu mennigarstigi af kynžętti
arawaka frį Sušur-Amerķku. Žeir stundušu ašallega akuryrkju og ręktušu
maniok (ętar rętur; sterkja notuš til aš žykkja bśšinga og sśpur;
tapioka) og maķs. Žeir
stundušu lķka fiskveišar frį ströndinni.
Spįnverjar hófu landnįm 1493 og byrjušu strax aš kśga og
drepa frumbyggjana auk žess aš flytja meš sér sjśkdóma, sem hjuggu
stór skörš ķ rašir žeirra, žannig aš žeim var śtrżmt į skömmum
tķma. Hvarf frumbyggjanna
olli žörf fyrir innflutn-ing negražręla strax įriš 1509 til aš
vinna ķ gull- og silfurnįmunum.
Į
žessum tķmum varš Santo Domingo höfušborg spęnsku nżlendanna ķ
Amerķku og varš mišstöš frekari landvinninga Spįnverja.
Žvķ meira, sem gekk į gull- og silfurnįmurnar, fluttist žungamišja
spęnskra framkvęmda til Sušur-Amerķku og įriš 1530 hófst
hnignunarskeiš Hispanķóla. Skömmu
sķšar komu Frakkar undir sig fótunum ķ Amerķku og viš frišarsamningana
ķ Rijswijk įriš 1697 uršu Spįnverjar aš lįta žeim eftir
vesturhluta Hispanķóla. Spįnverjar
héldu austurhlutanum, sem hét žį Audiencia Espanola de Santo
Domingo. Tęplega öld sķšar
(1795) nįšu Frakkar austurhlutanum undir sig meš stušningi želdökku
sjįlfstęšiskempunnar Toussaint l'Overture.
Įriš 1802 tókst
spęnsku kreólunum meš ašstoš Englendinga aš losna undan valdi Haīti
og ganga undir Spįn į nż. Žaš var žó skammgóšur vermir, žvķ aš alžżša manna
reis upp gegn Spįnverjum įriš 1821.
Haīti notaši sér upplausnina og sölsaši landiš aftur undir
sig. Loks var Dóminķska lżšveldiš
stofnaš įriš 1844. Vegna
stöšugrar ógnar frį grannanum ķ vestri leitaši žaš aftur eftir
vernd Spįnverja įriš 1851. Byltingin įriš 1855 klippti į žaš samband į nż.
Nęsta öld leiš įn alvarlegra innanlandserfišleika.
Bandarķkin hersįtu landiš frį 1915-1924 og vildu rįša
stefnu žess ķ višskiptamįlum. Įriš
1930 studdu Bandarķkin hallarbyltingu yfirmanns hersins, Rafael Leónides
Trujillo y Molina, sem vék fyrir bróšur sķnum, H.B.Trujillo Molina,
įriš 1952. Einręšisstjórn
hans sat til įrisins 1961, žegar hann var myrtur.
Bręšurnir mergsugu žjóšina og voru mešal rķkustu manna
heimsins. Nżi forsetinn,
Juan Bosch, sat til įrisins 1963, žegar herinn steypti honum af stóli.
Enn ein tilraunin til hallarbyltingar 1965 leiddi til
borgarastyrjaldar. Bandarķkin
skįrust ķ leikinn og komu į friši meš žvķ aš senda 30.000 manna
herliš til landsins. Įriš
1967 varš Joaquin Balaguer
forseti. Sķšan uršu sósķaldemókratarnir
Antonio Guzmįn og Jorge Blanco forsetar, en įriš 1986 varš Balaguer
forseti aftur og er enn žį.
Landiš
hefur gefiš mikiš af sér ķ gegnum tķšina en aušnum hefur alltaf
veriš misskipt. Meginhluti
ķbśanna var, er og veršur fįtękur og vannęršur.
Įriš 1980 féll sykurverš į heimsmarkaši og leiddi
langvarandi efnahagskreppu yfir landiš.
Salvador Jorge Blanco, forseti (1982-86), fékk rķkisstjórnina
til aš setja mjög haršneskjuleg lög um launakjör og afnįm nišurgreišslna
į matvörum. Žessar rįšstafanir
leiddu til uppžota įriš 1984.
Efnahagserfišleikar
héldu įfram aš valda vandamįlum fram yfir forsetakosningarnar 1990,
žegar Balaguer sigraši keppinaut sinn, Juan Bosch.
Neyšarlög, sem Alžjóšabankinn krafšist, voru enn žį ķ
gildi įriš 1992. Brottrekstur
ólöglegra innflytjenda frį Haļti įriš 1991 olli stiršu sambandi
milli rķkjanna. |