Karķbahaf Dóminķska lżšveldiš sagan,
Flag of Dominican Republic

Booking.com


DÓMINĶSKA LŻŠVELDIŠ
SAGAN

.

.

Utanrķkisrnt.

Kólumbus fann eyjuna ķ fyrstu ferš sinni til Vesturheims 5. desember 1492.  Žar bjuggu žį indķįnar į hįu mennigarstigi af kynžętti arawaka frį Sušur-Amerķku. Žeir stundušu ašallega akuryrkju og ręktušu maniok (ętar rętur; sterkja notuš til aš žykkja bśšinga og sśpur; tapioka) og maķs.  Žeir stundušu lķka fiskveišar frį ströndinni.  Spįnverjar hófu landnįm 1493 og byrjušu strax aš kśga og drepa frumbyggjana auk žess aš flytja meš sér sjśkdóma, sem hjuggu stór skörš ķ rašir žeirra, žannig aš žeim var śtrżmt į skömmum tķma.  Hvarf frumbyggjanna olli žörf fyrir innflutn-ing negražręla strax įriš 1509 til aš vinna ķ gull- og silfurnįmunum. 

Į žessum tķmum varš Santo Domingo höfušborg spęnsku nżlendanna ķ Amerķku og varš mišstöš frekari landvinninga Spįnverja.  Žvķ meira, sem gekk į gull- og silfurnįmurnar, fluttist žungamišja spęnskra framkvęmda til Sušur-Amerķku og įriš 1530 hófst hnignunarskeiš Hispanķóla.  Skömmu sķšar komu Frakkar undir sig fótunum ķ Amerķku og viš frišarsamningana ķ Rijswijk įriš 1697 uršu Spįnverjar aš lįta žeim eftir vesturhluta Hispanķóla.  Spįnverjar héldu austurhlutanum, sem hét žį „Audiencia Espanola de Santo Domingo”.  Tęplega öld sķšar (1795) nįšu Frakkar austurhlutanum undir sig meš stušningi želdökku sjįlfstęšiskempunnar Toussaint l'Overture.

Įriš 1802 tókst spęnsku kreólunum meš ašstoš Englendinga aš losna undan valdi Haīti og ganga undir Spįn į nż.  Žaš var žó skammgóšur vermir, žvķ aš alžżša manna reis upp gegn Spįnverjum įriš 1821.  Haīti notaši sér upplausnina og sölsaši landiš aftur undir sig.  Loks var Dóminķska lżšveldiš stofnaš įriš 1844.  Vegna stöšugrar ógnar frį grannanum ķ vestri leitaši žaš aftur eftir vernd Spįnverja įriš 1851.  Byltingin įriš 1855 klippti į žaš samband į nż.  Nęsta öld leiš įn alvarlegra innanlandserfišleika.

Bandarķkin hersįtu landiš frį 1915-1924 og vildu rįša stefnu žess ķ višskiptamįlum.  Įriš 1930 studdu Bandarķkin hallarbyltingu yfirmanns hersins, Rafael Leónides Trujillo y Molina, sem vék fyrir bróšur sķnum, H.B.Trujillo Molina, įriš 1952.  Einręšisstjórn hans sat til įrisins 1961, žegar hann var myrtur.  Bręšurnir mergsugu žjóšina og voru mešal rķkustu manna heimsins.  Nżi forsetinn, Juan Bosch, sat til įrisins 1963, žegar herinn steypti honum af stóli.  Enn ein tilraunin til hallarbyltingar 1965 leiddi til borgarastyrjaldar.  Bandarķkin skįrust ķ leikinn og komu į friši meš žvķ aš senda 30.000 manna herliš til landsins.  Įriš 1967  varš Joaquin Balaguer forseti.  Sķšan uršu sósķaldemókratarnir Antonio Guzmįn og Jorge Blanco forsetar, en įriš 1986 varš Balaguer forseti aftur og er enn žį.

Landiš hefur gefiš mikiš af sér ķ gegnum tķšina en aušnum hefur alltaf veriš misskipt.  Meginhluti ķbśanna var, er og veršur fįtękur og vannęršur.  Įriš 1980 féll sykurverš į heimsmarkaši og leiddi langvarandi efnahagskreppu yfir landiš.  Salvador Jorge Blanco, forseti (1982-86), fékk rķkisstjórnina til aš setja mjög haršneskjuleg lög um launakjör og afnįm nišurgreišslna į matvörum.  Žessar rįšstafanir leiddu til uppžota įriš 1984.

Efnahagserfišleikar héldu įfram aš valda vandamįlum fram yfir forsetakosningarnar 1990, žegar Balaguer sigraši keppinaut sinn, Juan Bosch.  Neyšarlög, sem Alžjóšabankinn krafšist, voru enn žį ķ gildi įriš 1992.  Brottrekstur ólöglegra innflytjenda frį Haļti įriš 1991 olli stiršu sambandi milli rķkjanna.

 TIL BAKA        Feršaheimur - Garšastręti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir         HEIM