Kanada er ţingbundiđ lýđrćđisríki í Brezka samveldinu og ríkjandi konungur Englands er ćđsti mađur ríkisins.  Ríkiđ var stofnađ međ Brezlu Norđur-Ameríkulögunum 1867, sem sameinuđu nýlendurnar Nova Scotia, Nýju Brúnsvík og Kanada, sem skiptust síđan í Nova Scotia, Nýju Brúnsvík, Quebec og Ontaríó.  Rupertsland og Norđvesturhéruđin voru undir stjórn Hudsonflóafélagsins, sem gaf ţau eftir áriđ 1869, en upp úr ţeim spratt Manitoba, sem varđ ađ fylki á áttunda áratugi 19. aldar.  Ţađ var stćkkađ um svćđi úr Norđurhéruđunum 1881 og 1912.  Brezka Kólumbía og Prins Edvardseyja urđu hluti af sambandsríkinu 1871 og 1873.  Áriđ 1905 urđu fylkin Saskatsewan og Alberta til úr hlutum Norđvesturhérađanna og tekin í ríkjatölu.  Áriđ 1912 stćkkuđu Quebec og Ontaríó um svćđi frá Norđvesturhéruđunum og 1949 bćttist Nýfundnaland viđ.  Labrador varđ sambandsríki eftir ţjóđaratkvćđisgreiđslu ţar.  Yukonhérađiđ var skiliđ frá Norđvesturhéruđunum 1898 og Nunavut varđ til úr austurhluta ţeirra 1999.  Nú nćr ríkjasambandiđ yfir 10 fylki og ţrjú héruđ, sem eru mjög mismunandi ađ stćrđ.

Áriđ 1982 stađfesti Elísabet II, Englandsdrottning, lög frá brezka ţinginu, sem kváđu á um fullan sjálfsákvörđunarrétt Kanada í öllum málum.

Ríkisstjórnin.  Stjórnarskráin nćr ekki út í öll horn og kima ţjóđfélagsins.  Hún er yfirgripsmikil og nćr til ríkisstjórna landsins, krúnunnar, ríkisstjóra, öldungadeildar, fulltrúadeildar, kjördćma, kosninga, ađalstitla, fylkislaga og ţinga.  Margar reglur og vinnuhefđir ţingsins eru ekki bundnar í orđ en byggjast á fordćmum, sem oft eru sótt til Brezka samveldisins.

Varđveizla frönsku og ensku sem ţjóđartungna felst í ţví, ađ nota má hvort máliđ sem er í öllum opinberum stofnunum í Quebec og Nýju Brúnsvík.  Sömu lög tryggja íbúum Quebec katólska skóla undir stjórn kirkjunnar og eigin reglur um eignarétt, borgararétt og franskt dómskerfi í fylkinu.  Ţegar stjórnarskráin gekk í gildi 1982, var búiđ ađ bćta viđ hana mun ítarlegri kafla um réttindi og frelsi en var í uppkastinu.  Breytingar á stjórnarskránni krefjast samţykkis alríkisstjórnarinnar og sjö fylkja, sem hafa fleiri en 50% íbúanna.  Öll fylkin samţykktu núgildandi stjórnarskrá nema Quebec, sem leizt ekki á ákvćđiđ um jafnrétti frönsku og ensku, en ţar hafđi enskan ekki átt upp á pallborđiđ.

Löggjafarvald ríkisţings og framkvćmdavald ríkisstjórnar.  Ćđsti mađur ţingsins er ríkisstjórinn og ţađ skiptist í öldunga- og fulltrúadeild (104 og 301).  Fylkin skipa ţingmenn öldungadeildar, sem halda ţar gjarnan velli til 75 ára aldurs en ţingmenn fulltrúadeildar eru kosnir í almennum kosningum til fimm ára.  Hvert kjördćmi kýs einn ţingmann til fulltrúadeildar í meirihlutakosningu.

Dreifing löggjafarvalds og framkvćmdavalds milli alríkisstjórnarinnar og fylkjanna er tryggđ í stjórnarskránni.  Kanadaţing rćđur hermálum, lögum um viđskiptahćtti, bankamál, lántökur, gengi og gjaldţrotamál, refsingar, póstţjónustuna, fiskveiđar, einkaleyfi og höfundarrétt, manntal og hagtölur, skattamál, samgöngur (siglingar, járnbrautir, skurđi) og símamál.  Ţar ađ auki annast alríkisstjórnin öll önnur mál, sem falla ekki undir lögsögu fylkjanna.  Öll lög verđa ađ fá samţykki beggja deilda ţingsins og stađfestingu konungs/drottningar áđur en ţau ganga í gildi.  Báđar deildir hafa frumkvćđisrétt til lagasetningar en ađeins fulltrúadeildin má bera fram frumvörp um ráđstöfun almannafjár eđa nýja skatta.  Ríkisstjórinn er tilnefndur af ríkisstjórn Kanada og skipađur af konungi/drottningu samveldisins.  Hann er fulltrúi krúnunnar gagnvart ríkisstjórninni.  Samkvćmt ráđum ábyrgra ráđgjafa kveđur hann saman ţing, slítur ţeim og leysir ţau upp, samţykkir frumvörp og fylgist međ framkvćmdavaldinu.

Eftir kosningar kveđur ríkisstjórinn formann stćrsta stjórnmálaflokksins til ađ mynda ríkisstjórn.  Hann verđur síđan forsćtiráđherra og skipar ráđherra úr röđum flokksins á ţingi.  Flestir ráđherrar stýra ráđuneytum á sviđi framkvćmdavaldsins og bera ábyrgđ á ţeim gagnvart fulltrúadeildinni.  Ráđuneytin framfylgja og móta stefnu ríkisstjórnar, stuđla ađ lagasmíđum, framgangi efnahagsmála og ţeim ráđstöfunum, sem meirihluti styđur.  Ráđherrarnir eru fulltrúar allra landshluta og allra landsmála og halda velli á međan ţeir njóta trausts fulltrúadeildarinnar.  Hlutverk minnihluta ţingmanna er ađ veita ríkisstjórnum málefnanlega gagnrýni og andstöđu.

Helztu stjórnmálaflokkar Kanada eru Framsćknir íhaldsmenn (Progressive Conservative), Frjálslyndi flokkurinn (Liberal) og Nýi demókrataflokkurinn (New Democatic).  Samkvćmt ítrustu skilgreiningum eru hinir fyrstnefndu lengst til hćgri, frjálslyndir í miđju og hinir síđastnefndu til vinstri í stjórnmálunum.  Hinir tveir fyrstnefndu hafa myndađ ríkisstjórnir í Kanada.

Fylkis- og hérađsstjórnir.  Stjórnir fylkjanna bera keima af alríkistjónrinni.  Hvert fylki hefur fylkisstjóra, sem starfar á sömu nótum og ríkisstjórinn, sem skipar ţá, venjulega til fimm ára í senn.  Hlutverk ţeirra og völd eru sambćrileg viđ ríkisstjórann en á takmarkađra landsvćđi.

Kjör til löggjarfarţinga fylkjanna fer fram á sama hátt og til ríkisţtingsins og ţau starfa í einni deild, fulltrúadeild.  Ţingmennirnir eru kjörnir til fimm ára í senn.  Ţessi ţing fjalla ađallega um eigna- og félagslegan rétt, menntun, borgarleg lög, viđskiptamál, sveitarstjórnamál, heilbrigđismál, leyfisveitingar, stjórn á og sölu ríkiseigna og skatta og útsvar. 

Stóru héruđin í norđri, ţar sem er strjálbýlast, eru utan fylkjanna.  Yukon, Norđvesturhéruđin, og Nunavut eru undir stjórn alríkisstjórnarinnar.  Ţau eiga sína fulltrúa í fulltrúadeild ríkisţingsins og ráđa mörgum innri málum sjálf.

Samstarf alríkis- og fylkisstjórna.  Stjórnarskrá Kanada hefur ţróast smám saman međ lagatúlkunum dómstóla og stjórnvalda.  Ţannig hafa línu skýrzt í skiptingu valdsins milli sambandsstjórnar og fylkisstjórna.  Ráđherrar fylkjanna og stjórnarinnar í Montreal hittast reglulega til ađ rćđa slík mál.

Quebecfylki hefur mesta tilhneygingu til stjórnmálalegs sjálfstćđis, ţar sem íbúar eru flestir af frönsku bergi brotnir og hafa haldiđ fast í siđi sína og menningu, sem er allfrábrugđin annarra sérhópa í Norđur-Ameríku.  Stefna ţeirra í stjórnmálum beinist ekki eingöngu ađ hagsćld í efnahagsmálum og frelsi í anglósaxneskum skilningi, heldur líka ađ varđveizlu uppruna ţeirra.  Ţeir hafa ţví fylkt sér međ hverjum ţeim stjórnmálaflokki, sem hefur sýnt málefnum ţeirra áhuga, og undir niđri brennur jafnvel áhugi á ađskilnađi frá ríkjasambandinu.  Áriđ 1976 fékk Quebecflokkurinn meirihluta á fylkisţinginu.  Ađalstefnumál hans var sjálfstćđi međ nánu efnahagssambandi viđ Kanada.  Sjálfstćđishugmyndin fell í almennum kosningum áriđ 1980.  Síđan hefur veriđ stefnt ađ sameiginlegri ţróun beggja menningarheimanna í fylkinu í stađ ţess ađ ţeir stefni í sitthverja áttina.  Lögin um jafnrétti frönsku og ensku tungnanna frá 1969 eru skref í ţá átt og síđan hefur veriđ skipađur umbođsmađur til ađ vinna ţessum lögum framgang.

Sveitarstjórnir.  Yfirstjórn sveitarstjórna liggur í höndum fylkisstjórna, sem eru jafnfrábrugđnar og fylkin eru mörg, ţótt stjórnarmunstriđ sé líkt.  Mismunurinn felst í sögulegri ţróun á ýmsum svćđum og ţví, hve byggđir eru ţéttar.  Af ţessum sökum byggist skipting fylkjanna í sýslur og sveitarfélög ađallega á landfrćđilegum og byggđarlegum grunni og innan ţeirra frekari skipting í hreppa og ţéttbýli af öllum stćrđum.  Hreppaskiptingin, eins og hún er framkvćmd í Bretlandi og BNA, er ađeins til í Suđur-Ontaríó og Suđur-Quebec.  Sveitarstjórnir eru kosnar úr röđum landsbyggđarmanna, ţorps- og bćjarbúa og annast ţjónustu og innri mál sveitarfélaganna.  Borgarstjórnum var hleypt af stokkunum, ţegar Totonto fékk sérréttindi áriđ 1953 og síđan hafa allar meginborgir Ontaríófylkis sína eigin stjórn.  Alls eru rúmlega 4600 hreppar og borgir í landinu, sem hafa eigin stjórnir og ábyrgđ á ýmsum málaflokkum, ađallega ţeim, sem snerta daglegt líf íbúanna, velferđ og vernd.  Ýmis ráđ og nefndir starfa í tengslum viđ skólamál, skipulag, bókasöfn og ađra ţjónustu innan sveitarfélaganna.  Fulltrúar ţeirra eru ýmist kosnir eđa skipađir.  Yfirleitt hafa strjálbýlustu og stćrstu sveitarfélögin ekki eigin stjórn og liggja undir fylkisstjórnina.