Esfahan
eða Isfahan er höfuðborg
Esfahan-héraðs á norðurbakka Zaindeh Rud.
Í þessu landbúnaðarhéraði er talsvert ræktað af baðmull,
korni og tóbaki. Í
borginni er mikill iðnaður tengdur vefanaði (baðmull, silki og ull).
Einnig er þar iðnaður tengdur útsaumi, teppagerð, matvælum
og málmum.
Fyrrum
var borgin fræg fyrir einstaka byggingarlist og fegurð almenningsgarðanna.
Flestir þeirra og bygginganna eru nú rústir einar en nokkrar
þeirra standa enn og hafa verið gerðar upp.
Í miðborginni er 17. aldar, konungleg moska (Masj-I-Shah), þakin
lituðum flísum og talin meðal beztu verka persneskrar
byggingarlistar. Moskan er
í gríðarstórum, ferhyrndum garði, sem er umkringdur mörkuðum.
Í grenndinni er moskan Masjid-I-Shaikh-Lutfullah, sem er fræg
fyrir bláu flísahvelfinguna. Ali-Kapu-hliðið
opnast inn í konunglegu garðana, þar sem er hásætissalurinn Chihil
Sutun (40 súlur). Meðal
annarra áhugaverðra staða er Shah Hussain Madresah, mikilfengleg
bygging frá 1710 (skóli fyrir munka) og brú með súlnagöngum yfir
Zaindeh Rud.
Esfahan
var hluti hins forna ríkis Media.
Um miðja 7. öldina sat arabískt innrásarlið borgina.
Seljukar (Tyrkir) náðu henni og gerðu hana að höfuðborg ríkis
sína árið 1051. Tamerlane, mongólski sigurvegarinn, tók borgina árið 1387
og er sagður hafa drepið 70.000 íbúa hennar.
Í
valdatíð Abbas I, keisara Írans, var Esfahan berð að höfuðborg
landsins. Þá upplifði hún
blómaskeið sitt á öllum sviðum.
Talið er, að þá hafi í kringum hálf miljón manna búið þar. Innrásarlið Afghana náði borginni árið 1722 og ríkisstjórn
landsins fluttist til Shiraz. Afghanar
voru hraktir brott árið 1729 en borgin náði sér ekki aftur á
strik. Áætlaður íbúafjöldi
1991 var rúmlega 1,1 miljón. |