Tigris
á upptök í Tyrklandi og rennur um Írak á leið sinni til Persaflóa.
Hún flytur Meira vatn en Efrat.
Báðar árnar voru og eru lífsins lindir fyrir íbúa svæðanna,
sem þær streyma samhliða um. Meðalrennsli
Tígris er 1250 m³/sek og lengdin er 1850 km.
Vatnasviðið er rúmlega 111.000 km².
Tígris myndast uppi í fjöllum Austur-Anatólíu í Suðaustur-Tyrklandi,
þar sem tvær meginár sameinast.
Önnur þeirra kemur upp sunnan Hazar-vatns og hin suðvestan
Van-vatns og þær sameinast við Til.
Þaðan hefur fljótið suðaustlæga stefnu inn í Írak eftir að
hafa runnið skamman spöl meðfram suðausturlandamærum Sýrlands. Helztu þverárnar eru Stóra-Zab, Litla-Zab, Diyala og
Adhaim, sem renna allar til Tígris í Írak.
Stóra-Zab kemur upp í Tyrklandi en Litla-Zab og Diyala í Íran.
Við al-Qumah í Suður-Írak sameinast Tígris Efrat og þaðan
heitir áin Shatt Al-Arab til sjávar. Borgirnar Diyarbakir (Tyrkland), Mosul, Tikrit, Samarra og
Baghdad (Írak) standa allar við fljótið.
Víða
er Tígris grunn og margar hindranir eru á siglingaleið um hana, þótt
víðast sé hún skipgeng ýmiss konar bátum.
Litlir fljótabátar komast alla leið til Baghdad, sem var
stofnuð á vesturbakkanum árið 762 og varð fljótlega ein stærsta
og bezt skipulagða borg heims. Mestur
hluti svæðisins milli fljótanna tveggja, sem nú kallast al-Jazirah,
var hin forna Mesópótamía. Rústaborgirnar
Nineveh (andspænis Mosul), Seleucia og Ctesiphon eru við ána.
Hámarksrennsli
árinnar er frá marz til maí, þegar næstum helmingur ársrennslisins
fer um farveginn. Þá geta orðið veruleg flóð.
Bygging Samarra-stíflunnar 1950 gerði kleift að veita vatni úr
Tígris um Tharthar-lægðina til Efrat og draga úr flóðahættu. Þessar aðgerðir hafa samt ekki orðið sú búbót fyrir
landbúnaðinn, sem vænzt var. Lágmarksrennslið
er á tímabilinu ágúst til október.
Áður en stíflur voru byggðar við fljótið flutti það mikið
efni til Shatt Al-Arab og olli stækkun óshólmanna út í Persaflóa.
Fjölgun áveitna í Suður-Írak gerði jarðveginn lakari vegna
þess, að grunnvatnsborðið hækkaði og mengaðist og aukinn framburður
hefur valdið tjóni. Tyrkir
og Sýrlendingar nýta æ meira vatn úr fljótinu, þannig að Írakar
fá sífellt minna í sinn hlut. |