Karbala (Kerbela) er borg í Mið-Írak, 88 km suðvestan Baghdad, sem hún er tengd með járnbraut.  Hún er helgasta borg landsins vegna „Orrustunnar við Karbala” árið 680 milli sunníta- og shítamúslima.  Sonarsonur Múhameðs, leiðtogi shíta, féll í orrustunni og grafhýsi hans er einhver mesti helgistaður shítamúslima og pílagrímastaður.  Grafhýsið var eyðilagt 1801 en endurbyggt fljótlega.  Shítamúslimar telja sig eiga visa vist í paradís, fái þeir legstað í Karbala, og því eru grafasvæði gríðarstór.  Borgin er einnig brottfararstaður pílagríma á leiðinni til Mekka.

Karbala er enn þá verzlunarstaður.  Gamli borgarhlutinn er umgirtur múrum.  Nýjar byggingar eru sunnan hans.  Karbala hefur oft verið vettvangur ófriðar milli alþýðu og stjórnarherra, bæði innlendra og erlendra.  Næstum helmingur borgarbúa er af íröskum uppruna.  Vestan Karbala, í eyðimörkinni, eru rústir kastala al-Ukhaidir.  Byggingartími og tilgangur hans eru á reiki, en líklega var hann byggður síðla á 8. öld.  Byggingarstíllinn er kenndur við Sasan.  Áætlaður íbúafjöldi árið 1985 var 185 þúsund.

Orrustan við Karbala.  Hinn 10. október (10. Muharram AH 61) laust saman herjum Husayn ibn ‘Ali, sonarsonar Múhameðs, og arftaka kalífadæmisins, Yazid I af Umayyad-ætt.  Husayn féll og höfðingjaættin tryggði sig í sessi.  Síðan þessir atburðir gerðust hefur 10. október verið helgur sorgardagur (‘Ashura’) meðal fylgjenda Husayn.

Þegar Yazid I tók við völdum af föður sínum vorið 680, efndu skæruliðar tengdasonar hins látna spámanns Múhameðs, til uppreisnar í Kufah og buðu Husayn að leita skjóls há þeim og buðu honum kalífadæmið Írak að loknum átökunum.  Yazid I, sem hafði njósnir af uppreisn shíta í Kufah, sendi ‘Ubayd Allah, landstjóra í Basra til að koma á lögum og reglu.  Hann kvaddi ættarhöfðingjana saman og gerði þá ábyrga fyrir hegðun þegna sinna.  Husayn lagði engu að síður af stað frá Mekka með fjölskyldu sína og bjóst við konunglegum móttökum íbúa Kufah.  Þegar hann kom til Karbala, vestan Efratfljóts, beið hans her ‘Ubayd Allah undir stjórn ‘Umar ibn Sa’d, sonar stofnanda Kufah.  Lið Husayns lenti í orrustu og treysti á aðstoð frá Kufah en var brytjað niður.

Hollir fylgismenn Husayns í Kufah, sem voru í rauninni valdir að þessum hörmulega atburði, litu hann sem harmleik og hann fékk fljótlega á sig rómantískan og andlegan blæ.  ‘Umar, ‘Ubayd Allah og jafnvel Yazid fengu á sig morðingjastimpil og æ síðan hafa shítamúslimar bölvað þeim.  Meðal þeirra er 10. Muharram almennur sorgardagur.  Írakar, þó einkum Karbalabúar, halda helgileika byggða á harmsögu fjölskyldu Husayns.  Grafhýsi hins hálshöggna pílslarvottar Husayns í Karbala er meðal helgustu staða heims.