|
Flóabardagi
var háður í Kuveit og Írak í janúar og febrúar 1991. Upphaf þessa skamma stríðs var innrás Íraka í Kuveit
undir stjórn Saddam Hussein á þeim forsendum, að Kuveit væri sögulegur
hluti Íraks og Kuveitar væru að stela olíu af umdeildu olíusvæði
við landamærin. Tilgangurinn
var augljóslega að ná valdi yfir olíubirgðum Kuveit.
Herafli Kuveit stóðst Írökum ekki snúning og landið var
sett undir harðhenta setuliðsstjórn.
Írak innlimaði Kuveit opinberlega 8. ágúst.
Á tímabilinu ágúst til nóvember samþykkti öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna fjölda ályktana, sem náðu hámarki í kröfunni
um brottför Íraka frá Kuveit fyrir 15. janúar 1991.
Fjölþjóðlegur her á vegum Sameinuðu þjóðanna, alls
500.000 manna land-, sjó- og flugher var kvaddur saman gegn 540.000
manna her Íraka. Fjölþjóðlegi
herinn var aðallega frá BNA, Sádi-Arabíu, Englandi, Egyptalandi, Sýrlandi
og Frakklandi. Hernaðaraðgerðin
var kölluð „Eyðimerkurskjöldur” og var ætlað að hindra
frekari árásir á Sádi-Arabíu.
Yfirmaður
heraflans var bandaríski hershöfðinginn H. Norman Schwarzkopf.
Bandamenn hófu gríðarlegar loftárásir á hernaðarmannvirki
í Írak og Kuveit innan 24 klst frá því, að frestur Sameinuðu þjóðanna
rann út. Bandamenn notuðu
hátæknivorp, s.s. leysistýrðar sprengjur og eldflaugar, auk hinna
hefðbundnu. Þessi hernaðaraðgerð
var kölluð „Eyðimerkurstormur”.
Eftir að bandamenn höfðu náð yfirburðastöðu eyðilögðu
þeir stjórnstöðvar Íraka, einkum í Baghdad og Al Basrah, samgönguleiðir
og fjarskiptanetið milli Baghdad og hersveita landsins og héldu uppi
stöðugum árásum á landher Íraka, sem var í skotgröfum meðfram
landamærum Sádi-Arabíu og 125.000 manna sérsveitir landsins í suðausturhluta
þess og í norðurhluta Kuveit. Mannfall
í liði bandamanna var tiltölulega lítið. Nokkrar
írakskar flugvélar voru skotnar niður og miklu fleiri voru eyðilagðar
í byrgjum eða komust undan á flótta.
Írakar reyndu að hefna ófaranna með því að nota færanlega
skotpalla til að skjóta eldflaugum (scud) inn í Sádi-Arabíu og Ísrael,
sem studdi stríðsreksturinn án þess að taka þátt í hernaðinum,
í þeirri von að arabar sameinuðust gegn bandamönnum.
Bandamenn svöruðu þessum aðgerðum með gagneldflaugum og árásum
á færanlegu skotpallana.
Eftir
mikið og sívaxandi mannfall, bæði borgara og hermanna, samþykktu Írakar
um miðjan febrúar að flytja herafla sinn frá Kuveit. Bandamenn höfnuðu fjölda skilyrtra tilboða frá Írökum,
sem barst fyrir milligöngu fyrrum Sovétríkjanna.
Bandamenn hófu skipulagðar loftárásir og kölluðu aðgerðina
„Eyðimerkursverð”. Þeim
tókst að rjúfa varnarlínur Íraka við landamæri Sádi-Arabíu og fóru
eins og eldur í sinu í gegnum Suður-Írak og komust að baki aðalher
Íraka og komu í veg fyrir að sérsveitir Íraka gætu flúið eftir aðalleiðum.
Innan 100 klst var Kuveitborg tekin af Írökum og tugir þúsunda
írakskra hermanna gerðust liðhlaupar, gáfust upp eða voru teknir höndum
eða drepnir. Mannfall
bandamanna var ótrúlega lítið.
Hinn 28. febrúar lágu 149 þeirra í valnum og 513 voru særðir.
Eyðileggingin í Kuveit var gífurleg, því að írakskir
hermenn á flótta rændu og rupluðu í Kuveitborg og kveiktu í
flestum olíulindum landsins.
Fulltrúar
Íraka féllust á skilyrði bandamanna um bráðabirgðavopnahlé 3.
marz og stöðvun bardaga 6. apríl.
Írakar samþykktu að greiða Kuveit stríðsskaðabætur, gefa
upp geymslustaði efna- og sýklavopna og að eyða gjöreyðingarvopnum
sínum. Í kjölfarið bar
sífellt meira á kvörtunum eftirlitssveita Sameinuðu þjóðanna, sem
áttu að fylgjast með því, að Írakar stæðu við þennan
samnging, vegna tregðu og blekkingaleiks Íraka, þegar þeir áttu að
sýna fram á framkvæmdina. Þessi
þróun olli því, að Sameinuðu þjóðirnar afléttu ekki viðskiptabanni
sínu á Írak. Shíta-múslimar
í suðurhluta landsins og kúrdar í norðurhlutanum gerðu misheppnaðar
uppreisnir, sem var mætt með mikilli hörku.
Bandamenn afmörkuðu verndarsvæði fyrir kúrdana og shítana
með flugbanni írakskra flugvéla yfir þessum landshlutum. |
