Madras
(4,5 millj. íb.) er höfuðborg fylkisins Tamil Nadu.
Hún nær yfir u.þ.b. 15 km af 'Koromandel-ströndinni',
austurströnd Indlands.
Bugðótt áin Cooum skiptir borginni í suður- og norðurhluta.
Saga
Madras hófst árið 1632, þegar Francis Day, sem gætti hagsmuna
Austurindíafélagsins, fékk leyfi þáverandi 'Raj' til að stofna
borgina.
Þá var reist virki, sem var síðar kennt við dýrlinginn
George og æ fleiri Indverjar settust að umhverfis.
Á 18. öld urðu borgarbúar að verjast árásum Frakka og
Marathana og Frökkum tókst að ná undirtökunum á árunum 1746-1748.
Portúgalska
San Thomévirkið, sem er tiltölulega skammt frá og Frakkar og
Hollendingar náðu undir sig til skiptis, komst undir brezk yfirráð
eftir 1749.
St.
Georgevirkið í norðurhluta borgarinnar í grennd við höfnina hefur
varðveitzt allvel.
Tinþaktir múrnarnir og önnur varnarmannvirki standa óbreytt
eins og þau voru fyrir þremur öldum.
Inni í því eru gömlu herbúðirnar liðsforingjaíverur og tvö
athyglisverð hús við Charles Street og James Street.
Í öðru þeirra bjó Robert Clive
(Lord Clive) en í hinu, Wellesley House, bjó
Wellesley ofursti, sem varð síðar hertoginn af Wellington
(1798).
Markverðust
minja innan múranna er kirkja hl. Maríu (vígð 1680), elzta anglíkanska
kirkja Indlands.
Þar eru margar minjar frá fyrstu tímum virkisins varðveittar.
Virkissafnið
á ströndinni (1948) var fyrrum verzlunarstaður kaupmanna Austurindíafélagsins.
Þar er að finna kirkjubækur allt frá 1680, þar sem eru skráð
skírnir, hjónavígslur og jarðafarir.
Þar eru skráð hjónavígsla Elihu Yale, stofnanda bandaríska
Yale-háskólans, og Roberts Clive.
Í safninu er einnig að finna gömul vopn, búninga og postulín.
Milli
virkisins og hafnarinnar er bygging hæstaréttar Madras (1888-1892).
Hinn 50 m hái turn hennar er líka viti, sem er lokaður
almenningi.
Stolt
Madrasborgar er fallega baðströndin *Marina Beach, 200-300 m breið og
mjög slétt og flöt.
Hún nær sunnan frá höfninni að Adayar-ánni.
Í morgunskímunni, þegar sólin kemur upp yfir Bengalflóa,
koma fiskimennirnir til baka af miðunum.
Nú sem fyrr draga þeir langa báta á land í gegnum brimið,
þar sem jógaiðkendur gera æfingar sínar.
Í kvöldhúminu iðar strand-gatan af lífi.
Þar ægir saman íssölum og öðrum götusölum og tónlistarmönn-um,
sem flytja dravídaljóð, innan um ráfandi lýðinn.
Undan ströndinni synda hákarlar.
Við
norðurenda baðstrandarinnar, rétt utan við virkið, er stríðsminnis-merki.
Þaðan til suðurs, yfir brú Cooum-árinnar, liggur leiðin að
háskólanum.
Þar ber mest á klukkuturni bókasafnsins.
Lávarðadeildarhúsið (Senate House) er áberandi í indó-sarasískum
stíl með fagurmáluðum turnum.
Lengra til hægri er Chepauk-höllin í márískum stíl, þar
sem Nawabarnir frá Karnatik bjuggu.
Þar er nú fjármálaráðuneytið og stjórnsýslustofnun Tamíl
Nadu. Í
annarri, ekki síður áberandi byggingu er 'Presidency College', ein
elzta menntastofnun borgarinnar.
*Þjóðlistasafnið
við Pantheon-götu í miðborginni hýsir mikið safn suður-indverskra
bronzmuna, þ.á.m. hina frægu styttu af 'Nataraj', dansandi Shiva.
Stóra ríkisstjórnarsafnið hýsir frábært fornminjasafn.
Þremur
km sunnar, við ströndina, er San Thomé-hverfið (Mylapore), þar sem
mennta- og efnafólk býr.
San Thomékirkjan er helguð Tómasi postula, sem er sagður hafa
heimsótt þetta svæði, til að boða fagnaðarerindið.
Sagt er að hann hafi hlotið bana af ör frá veiðimanni utan
borgarinnar.
Gröf hans er í kirkjunni.
Í þessu hverfi er líka hægt að skoða Kapaleeswarahofið,
sem er gott dæmi um suður-indverska byggingarlist.
Á
tindi Mount St. Thomas, 13 km suðvestan borgarinnar, er gamla kirkjan
'Our Lady of Expectation'.
Hún var byggð þar sem postulinn Tómas er sagður hafa dáið
píslarvættisdauða.
Kross dýrlingsins er enn þá varðveittur í kirkjunni en hann
fannst auk heilagra trémálverka, þegar grunnur kirkjunnar var grafinn
árið 1647. |