Nútímaborgin Bangalore (Bengalur; 3 millj. íb.), höfuðborg
fylkisins Karnataka, var fyrrum vinsæll sumardvalarstaður vegna legu
sinnar í 950 m hæð yfir sjó, setuliðsborg og bústaður fjölda
brezkra elliífeyrisþega. Nú
er borgin þekktust fyrir vaxandi iðnað, einkum tengdan flugvélum og
elektróník.
Nandihæðirnar
(1500 m.y.s.), 70 km norðan Bangalore, eru vinsæll
heilsubótarstaður.
Mysore
(Maisur), fyrrum höfuðborg samnefnds hindúaríkis 140 km suðvestan
Bangalore, er prýdd breiðum strætum og gosbrunnum.
Brindavangarðarnir eru upplýstir á kvöldin.
Höll maharadsanna af Mysore er inni í virkinu.
Þar er krýningarsalur, sem mógúlakeisarinn Aurangzeb er
talinn hafa gefið fjórða hindúafursta Mysore, Chikka Deva Raja.
*Dusserah-hátíðin (okt./nóv.) dregur til sín fjölda
gesta. Þá fara mjög
skrautlegar skrúðgöngur um götur með skreyttum fílum, máluðum
hestum, burðarstólum, skyggnisvögnum og fánaberum.
Fyrrum reið maharadsinn, klæddur gylltri kápu, í fararbroddi
á fílsbaki.
Srirangapatnam-virkið,
15 km norðan Mysore, er á eyju í Cauvery-ánni.
Bretar lögðu það tvisvar undir sig, endanlega árið 1799.
Lal Bagh (Rauði garðurinn) er á austanverðri eyjunni.
Þar er grafhýsi soldánsins Tipu, sem féll í síðustu árás
Breta.
35 km
austan Mysore, skammt frá þorpinu Somnathpur, borgar sig að kíkja á
lítið en þekkt hof. Það vr byggt árið 1268 á dögum Hoysala-ættarinnar, sem
ríkti frá 11. öld fram á hina 14.
Þar eru þrír helgidómar og einn einfaldur salur.
Norðan
Mysore er *Halebid-musterið, þar sem stóð fyrrum gamla höfuðborgin
Dwarasamudra. Þetta hof, eins og önnur Hoysala-hof, er yfir-hlaðið höggmyndaskrauti.
Flestir helgidómarnir eru byggðir úr klórít-hellugrjóti,
sem er tiltölulega mjúk steintegund, þegar hún er grafin úr jörðu
og unnin, en harðnar smám saman, þegar hún kemst í samband við
andrúms-loftið. Þess
vegna virðast þessi hof frekar vera skorin út úr fílabeini en
hoggin í grjót.
Norðar,
við borgina Belur,
eru fleiri Hoysala-musteri.
Rústaborgin Hampi, fyrrum höfuðborg Vijaynagar-ríkisins, er í norðan-verðu
fylkinu við járnbrautina milli Gadag og Bellary.
Hampi var miðstöð andspyrnu hindúa gegn múslimum á 14. öld.
Árið 1565 var borgin eyðilögð í orrustunni við Talikota,
þar sem þrír soldánar mynduðu sambandsher.
Pattab-hirama-musterið tekur öllum öðrum byggingum fram (1513
var bygging hafin). Þar er
gríðarmikil *súlnabygging. Hver
og ein hinna 56 súlna er sjálfstætt listaverk með prjónandi hestum
og riddurum, furðulegum skrímslum og öðrum myndum. Steinvagnarnir, sem standa fyrir framan mesta helgidóm
Vitthalahofsins, eru líka athyglisverðir, sem og hinar óvenjulegu súlur
Hazara-Ramaswami-hofsins.
Badami-hellarnir
(6.öld), Pattadakal- (8.öld) og Aihole-hofin (5.öld;
elztu hindúamusteri Indlands) eru
á leiðinni milli Hampi og Bijapur.
Þau eru öll velvarðveitt með fallegum görðum og í umsjá
opinberrar stofnunar um fornleifarannsóknir (Archaeological Survey of
India).
Bijapur
(gamla Vijajapuram = Sigurborg), rúmlega 160 km norðvestan Hampi, uppi
á öldóttri Dekkan-hásléttunni, var höfuðborg islamsks ríkis á
árunum 1489-1686. Geysimiklar moskur og hallir í persenskum stíl eru frá því
tímabili. Gömlu borgarmúrnarnir
eru 10 km langir með fimm aðalhliðum og 96 hálfhringlaga turnum og
virkisgröfum, sumpart höggnum í bergið.
Í
austurhluta gamla borgarhlutans er hið mikla grafhýsi **Gol Gumbaz
(byggt 1626-1656; hluti af því er nú safn) utan um jarðneskar leifar
soldáns-ins Mohammed Adil Shah. Það
er krýnt 44 m breiðum og 60 m háum kúpli og fjórum sjö hæða
hornturnum. Efst á hverjum
turni eru 4 m breiðar svalir allan hringinn.
*Jama
Masjid (Stóramoska; lokið 1620)) er einkar falleg vegna samræmisins í rými
hennar.
Í
miðborginni er gamla virkið með mestum hluta gömlu múranna og
virkisgrafanna. Innan þeirra
eru rústir gamals hindúamusteris, merki um mikilvægi borgarinnar áður
en múslimar lögðu hana undir sig.
Gagan
Mahal-höllin
(1561) er rústir einar, nema hinn 27 m hái hliðbogi.
Í þessari höll sór síðasti konungur Bijapur, klæddur
silfurkeðjum, Aurangzeb keisara hollustu sína.
Utan
borgarmúranna vestanverða er útborgin Zohrapur.
Þar er litla
*Ibrahim Roza-moskan, grafhýsi Ibrahim II
Adil Shah, sem var lokið árið 1620 eftir 36 ára byggingarframkvæmdir.
Moskan er ríkulega skreytt. |